Overig
Samenvatting Bestuurskunde en publiek management
Samenvatting van het vak Bestuurskunde en Publiek Management in het academiejaar 2023/2024. Eindresultaat 16/20
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
Voorbeeld 4 van de 35 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Bestuurskunde en publiek managementI. De Staat
- Een politieke organisatie die effectief (het hoogste) gezag uitoefent over de inwoners van een
afgebakend geografisch gebied (territorium)
o Het gezag kan met legitieme middelen afgedwongen worden, desnoods door
legitieme fysieke dwang (leger, politie)
o Erkenning andere staten
- Juridisch concept (iets van het recht, aparte rechtspersoon) <-> natie 1 (gevoelsmatige
identiteit)
Kenmerken van de staat:
- Bevolking (inwoners krijgen nationaliteit van de staat)
- Geografisch gebied
- Politieke en wettelijke organisatie (erkend)
o Soeveunitaire staat
o reiniteit
o Verdeling van macht
o Afdwingbaarheid
- Staat is een evoluerend organisme
Staat is een dwingend concept:
- Geen anarchie toegestaan
o Anarchist = iemand die zegt dat de Staat niks te zeggen heeft over hem gaat niet!
II. De klassieke staat / De nachtwachtstaat
- Een staat waar de overheidsinmenging zo beperkt mogelijk is. De overheid neemt enkel
minimale taken op inzake het garanderen van de veiligheid van de inwoners, door installatie
van leger en politie.
Wat is noodzakelijk om veiligheid burgers te garanderen en maatschappij te laten draaien?
- Defensie: leger, militaire hiërarchie
- Politie (interne bescherming)
- Recht: voornamelijk strafrecht
- Soms: primair economisch geleid
Klassieke staatsfuncties in België
- Politietaak: zeer actueel thema, interne veiligheid is prioriteit
- Defensie: sterke achteruitgang beschermende taakt:
o Toetreding NAVO2 + Afschaffing dienstplicht
- Munt: Europese Centrale Bank
1
Natie en staat hebben iets gemeen, maar vallen niet samen als ze niet samenvallen = problemen
2
Noord Atlantische Gedragsonrganisatie militaire bondsgenootschap
, III. De verzorgingsstaat / welvaartstaat
- De staat neemt grote verantwoordelijkheden op inzake het welzijn van de bevolking, bv.
inzake sociale zekerheid, gezondheidszorg, onderwijs en werk.
- Bemoeienis van de overheid op tal van zaken groot in tegenstelling tot de nachtwachtstaat
Functies van de verzorgingsstaat
- Verzorgend
o Huisvestiging, energie, sociale zekerheid, arbeidsongeschiktheid, kinderbijslag
- Stimulerend
o Actief economisch beleid
- Ontwikkelend
o Onderwijs, volksontwikkeling
IV. Etatisatie / verstatelijking / socialisatie
- Staat neemt historische maatschappelijke functies over van individuen, gezinnen,
verenigingen en kerken
Argumenten voor verzorgingsstaat
- Humanitair: recht op leven
- Ethisch: menswaardig leven
- Wederzijds eigenbelang: economische meerwaarde creëren
- Democratisch: democratische regimes
Argumenten tegen verzorgingsstaat
- Liberaal: beperkt individuele vrijheid
- Conservatief: verminderde individuele verantwoordelijkheid
- Individualisering: verzorgingsstaat creëert sociale staat, maar minder sociale samenleving
- Economisch: sociale voorziening zijn duur en zullen niet gedragen kunnen worden in periodes
economische vergrijzing
Uitdagingen verzorgingsstaat
- Vergrijzing van de bevolking
- Internationalisering (economie)
V. Functies van de staat vanuit welvaartstheorie:
bekampen van marktfalingen
- Maakt een maatschappelijke afweging van baten en kosten, met als doel te komen tot een
optimale allocatie van schaarste goederen
- Vrije markteconomie = Westers model
Kernelementen vrije markteconomie
- Prijs van product = resultaat spel van vraag en aanbod
- Markt stimuleert competitie tussen producenten
- Concurrentie genereert kostenverlaging
- Communicatie tussen consumenten en producenten dwingt tot marktconform handelen
,Welvaartstheoretici
- Als markt niet goed functioneert economie functioneert niet optimaal geen optimaal
welvaartsniveau
Vier marktfalingen
- Monopolies en kartels
- Onvolledige en imperfecte informatie
- Externe effecten
- Collectieve goederen
VI. Monopolies en kartels
- Monopolie: situatie waarin een product of dienst slechts door één (markt)partij wordt
aangeboden. Prijs wordt dus bepaald door enige aanbieder.
- Economisch kartel: overeenkomst tussen bedrijven die bedoeld is om de onderlinge
concurrentie te verminderen
- Soorten kartels:
o Prijskartel: afspraak tussen bedrijven om producten niet tegen of onder bepaalde
prijs te verkopen
o Hoeveelheids- of productiekartel: afspraak tussen bedrijven om de hoeveelheid
product die iedere deelnemer produceert.
o Rayonkartel: afspraak waarbij aanbieders de afzetmarkt geografisch verdelen.
- Overheidsoptreden monopolies en kartels:
o Antirustwetgeving, fusieverbod zorgen dat bedrijven niet te groot gaan worden
o Verbod van prijsafspraken je mag niet met concurrent overleggen over de prijs.
VII. Onvolledige en imperfecte informatie
- Tijdsinvestering
- Onvergelijkbare producten
- Overheidsoptreden = transparantiemaatregelen
VIII. Externe effecten
- Afwentelen kosten op instanties buiten productieproces
- Ratio: individueel korte termijn belang is soms tegengesteld aan algemeen belang
- Gewenst overheidsoptreden: regulering
- Level playing field creëren = rechtvaardigheidsprincipe die voor alle actoren dezelfde regels
zijn.
- Overregulering = zoveel regels dat dit ervoor zorgt dat mensen geen nieuw bedrijf willen
starten. <-> deregulering
IX. Collectieve goederen (publieke goederen) en merit goods
Collectieve goederen (publieke goederen)
- Goederen waarbij het onmogelijk is om mensen die niet betalen van gebruik van het goed uit
te sluiten, en waarbij de consumptie door de één niet ten koste gaat van de andere.
- Probleem: “Free riders” = Mensen die dreigen gebruik te maken van collectieve goederen.
- Taak van de Staat, niet van de vrije markteconomie
- Gewenst overheidsoptreden = voorzien in collectieve goederen (financiering via belastingen)
, Merit goods
- = Goederen waarvan de maatschappij de voorziening noodzakelijk acht voor haar inwoners
op basis van een andere norm dan consumentenvoorkeuren of vrije marktwerking.
- Goederen worden geacht te verdienstelijk te zijn om aan de vrije markt over te laten.
- Typevoorbeelden:
o Onderwijs, sociale voorzieningen
o Cultuur
o Sport (elke persoon heeft het recht om aan sport te doen)
- Gewenste overheidsinterventie:
o Overheidsbeheer
o Subsidiëring Taak overheid
o Ondersteuning in natura
X. Kenmerken van de Belgische Staat
I. Democratie
- Staatsvorm waarin het volk (door vertegenwoordigers) zichzelf regeert en vrijelijk zijn mening
en wensen kan uiten.
- Soevereiniteit (hoogste gezag) licht bij het volk.
Soorten democratie:
- Directe democratie (het volk stemt direct over alle soorten wetten) (werkt niet goed)
o Zelden of nooit staatssysteem
o Referendum (SYNONIEM van directe democratie)
Gemeentes mogen dit wel nog doen.
Waarom slecht? Het is te simplistisch en het splits de bevolking in twee
- Indirecte of representatieve democratie (het volk stemt voor mensen & partijen, maar niet
rechtstreeks voor wetten)
o Parlementaire democratie
Democratie: inhoudelijke of materiële kenmerken
- Vrije verkiezingen
o Verschillende politieke partijen toegelaten
o Verschillende partijen kunnen deelnemen aan verkiezingen
Moeilijkheid in België: federaal, regionaal, kiesdrempel (Onder 5% = geen
vertegenwoordiging in het parlement)
- Vrijheid oprichting doel van partijen
o Belgische beperking: respect mensenrechten, geen racistische partijen toegelaten
- Geheime verkiezingen (Je mag aan niemand tonen voor wie je hebt gestemd)
o 2 redenen:
Om vrij te zijn van sociale druk
Nooit schrik dat je op de “verkeerde” persoon hebt gestemd
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mathisvanderbeken. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,56. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen