- gelijkheid en vrijheid → twee centrale waarden van onze democratie en binnen het
onderwijs
GELIJKHEID
- streven naar gelijkheid vanuit efficiëntielogica (geen talent verspillen) en sociale
cohesie vd samenleving (grote ongelijkheden kunnen samenleving ontwrichten)
MAAR waarde die ook op zich relevant is → streven naar rechtvaardigheid en
eerlijkheid
- gelijkheid in relatie tot onderwijs → 5 vragen
1. WAT: wat willen we gelijk verdelen?
a. onderwijs als systeemmodel → ongelijkheid over 4 componenten
i. context: maatschappij en samenleving kennen ongelijkheden
voorafgaand ah onderwijs die onderwijsprocessen
beïnvloeden, bv. kinderarmoede
ii. input: financiële middelen die scholen krijgen
iii. proces: ongelijke behandeling van verschillende leerlingen
iv. output: uitkomsten die ongelijk verdeeld zijn
1. korte termijn: leerprestaties (academic achievement)
2. middellange termijn: bv. behaalde onderwijsniveau
(attainment)
3. lange termijn: overgang naar de arbeidsmarkt
2. WIE: tussen wie willen we gelijkheid?
a. onderwijs-uitkomsten zijn niet gelijk verdeeld over verschillende
sociale groepen → groepen verschillen op basis van bv. etniciteit,
SES, geslacht, taalachtergrond, … → combinaties kunnen bijdragen
aan bestaande ongelijkheden
i. SES: kinderen uit welgestelde families hebben gemiddeld 3
jaar voorsprong op kinderen uit armere families en 40% vh
armste kwartiel jaar vertraging opgelopen door zittenblijven en
maar 10% bij de rijksten
ii. Migratie-achtergrond: autochtone leerlingen doen het beter op
wiskunde en leesvaardigheid dan kinderen met migratie-
achtergrond → autochtone lln hebben 1,5 tot 2 jaar voorsprong
iii. thuistaal: nederlandstalige lln presteren beter dan lln die thuis
andere taal spreken → niet doordat ze een andere taal
spreken
3. WANNEER: lln gelijk starten of gelijk eindigen?
a. gelijke startkansen: meritocratische visie
i. betrekking op input (lln moeten met gelijke kansen beginnen)
en proces (lln moeten gelijk behandeld worden) vh onderwijs
ii. individuen belonen obv verdiensten → hoe rijk/arm je familie is,
afkomst, huidskleur, geslacht, … mag er niet toe doen →
achtergrondkenmerken zijn geen merites/verdiensten →
openlijke vormen van discriminatie aanpakken: drempels
wegwerken die gelijke participatie van cognitief gelijkwaardige
lln verhinderen
iii. aanleg/capaciteit mag wel een rol spelen → alle
talenten/intelligenties maximaal benutten → ongelijkheden
, aanpakken als ze niet voortkomen uit verdiensten of talenten
van mensen
iv. mensen met verschillende talenten krijgen ook verschillende
posities → ongelijkheid obv biologische/genetische verschillen
= positief → differentiële behandeling volgens de talenten vd lln
→ segregatie van lln in hiërarchische onderwijsvormen en
curricula (watervalsysteem) → weerspiegelen de verschillende
talenten vd lln en sociale segregatie die hierdoor ontstaat is
bijkomstig verschijnsel
b. gelijke uitkomsten: egalitaristische visie
i. verschillen in talenten is geen reden om ons neer te leggen bij
structurele ongelijkheden → verschillen in aanleg worden niet
ontkend → benadeelde achtergrond dient gecompenseerd te
worden (bv. positieve actie)
ii. gelijke opportuniteiten (equality of opportunity) gaan verder dan
gelijke startkansen → John Rawls
3. onderwijspedagogische visie → schoolse gelijkheid
1. gelijke behandeling van lln, alle lln zijn gelijk of hebben
gelijke capaciteiten om te leren → moeten bevestigd
worden in hun gelijkheid
2. verschillen zijn geen vertrekpunt om lln te benaderen
4. WAAROM: waarom is er ongelijkheid ih onderwijs? (oorzaken)
a. deficietmodellen:
i. ongelijkheid in onderwijs wordt veroorzaakt door tekorten van
lln uit bepaalde groepen→ lln kunnen enkel succesvol zijn als
ze zich aanpassen aan de mainstream → bv. armen of
migranten presteren slechter omdat het gezin waarin ze
opgroeien hen onvoldoende ondersteunt, lln uit autochtone
families hebben die ouderbetrokkenheid wel
1. biologisch deficietmodel: idee dat bepaalde sociale
klassen, rassen of etnische groepen
biologisch/genetisch gezien inferieur of minder
intelligent zijn (verwant aan rassenleer) → na WO2 in
diskrediet geraakt → nu meer genuanceerd, nl IQ-isme:
sociaal-economische en etnische groepen verschillen in
aangeboren intelligentie en dit bepaalt en rechtvaardigt
hun sociale positie (Wouter Duyck,UGent)
2. cultureel deficietmodel: tekorten gerelateerd aan cultuur
→ in Vlaanderen gericht op vermeende taalachterstand
van lln uit bepaalde kansengroepen → kinderen uit lage
SES groepen krijgen zowel kwalitatief (bv feedback:
goed zo, dat is inderdaad appelsap; bv begeleidingsstijl:
kan je de deur dichtdoen ipv doe de deur dicht) als
kwantitatief minder rijk taalaanbod dan kinderen uit
hogere SES groepen → oorzaak voor het ontstaan van
achterstanden tussen kinderen uit verschillende SES
groepen
b. systemische modellen:
i. ongelijkheid is niet de schuld van individuele lln en groepen →
er zijn op systeemniveau impliciete en expliciete mechanismen
die in het nadeel spelen van kinderen uit kansarme groepen
(ook mechanismen die enkel in het voordeel spelen van
kansrijke lln) → achterstelling en privileges → deze
mechanismes van uitsluiting spelen een rol op 3 niveaus:
1. niveau vh onderwijsstelsel: kenmerken vh
onderwijsstelsel, bv hiërarchische onderwijsvormen
(tracking) → in landen met vroege tracking is
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper gwenkovacs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.