STRAFRECHT EN JEUGDRECHT
DEEL 1: ALGEMEEN STRAFRECHT
HOOFDSTUK 1: BELANGRIJKE BEGRIPPEN
1. WAT IS HET STRAFRECHT
Belangrijke begrippen
1. Wat is strafrecht?
- Strafrecht is een deel van het publiek recht
- Welke gedragingen strafbaar zijn -> wordt bepaald door de maatschappij, dat fluctueert
(bijvoorbeeld gedachtegoed van de mens ging veranderen over het gedacht over abortus:
vroeger was dit absoluut ten bozen en nu is dat toegelaten, hetzelfde met de doodstraf)
- Onder welke voorwaarden (voorwaarden om een bepaald misdrijf te hebben)
- In welke omstandigheden
Tegenover welke personen? -> dit is belangrijk!
Sancties en /of maatregelen
Welke publiekrechtelijke organen zijn bevoegd en hoe
Bepaalde personen in specifieke situaties worden beschermd
Bv. Slaan op buschauffeur -> minimum straf is hoger
Broodjes stelen bij de Panos -> huisdiefstal
Onderscheid tussen
- Materieel strafrecht -> Sw. En bijzondere strafwetten
- Formeel strafrecht: Wetboek en Strafvordering
Materieel strafrecht= welke gedragingen zijn strafbaar, wat zijn de misdrijven?
Formeel strafrecht= procedure om die zaken te gaan omkaderen (dagvaardiging)
Legaliteitsbeginsel
= wettigheidsbeginsel
- Artikel 2 Sw. Bescherming individu
- Bescherming van de individu staat centraal
- Alles moet in de wet staan
Nullum cirmen sine lege
Geen misdrijven zonder wet
Als een gedraging niet strafbaar wordt gesteld door de wet, bent u niet strafbaar
Nulla poena sine lege
Geen straf zonder wet
Als er in het wetboek zou staan: op diefstal staat geen straf dan staat er daar geen straf op en kan je
geen straf oplopen door een diefstal te plegen
Als er geen straf staat op bepaalde gedragingen dan ben je voor sommige zaken niet strafbaar (vb.
stelen van ouders,...)
Gevolgen
- Bronnen van het strafrecht= de wet
- Strikte interpretatie van de strafwet
- Geen terugwerkende kracht
- Recht wordt gedefinieerd in Sw. (vb. diefstal bij nacht)
- Verzwaarende omstandigheden zijn belangrijk om in acht te nemen! (bv. diefstal met geweld
of bedreiging bij nacht)
- Van toepassing op Belgisch grondgebied/Belgen in buitenland (als u Belg bent in het
buitenland zal op dat moment het Belgisch strafwet van werking zijn)
, 2. DE BRONNEN VAN HET RECHT
Wetgeving:
a) Internationaal: EVRM, BUPO
b) Nationaal: G.W., Sw. Complementaire wetten, bijzondere strafwetten,…
Rechtspraak: gezaghebbend (Hof van Cassatie) -> hoogste rechtscollege van ons land, doet enkel uitspraak
over de interpretatie en niet over de feiten van de zaak
Rechtsleer:
Complementaire wetten= wetten die aan het strafwetboek zijn verbonden
3. DE STRAFGERECHTEN: ORGANIGRAM
HvC= Hof van Cassatie
Arbeidshof en hof van beroep/ Hof van Assissen
Arbeidsrechtbank/ondernemingsrechtbank/REA= rechtbank voor eerste aanleg
Vredegerecht en Politierechtbank
Hof van beroep staat op hetzelfde niveau als het Hof van Assissen
Hof van Beroep kan je geen Cassatie aan tekenen
4. WERKING IN DE TIJD: NIET-RETROACTIVITEIT VAN DE STRAFWET
Gevolgen van legaltieitsbeginsel?
Niet-retroactiviteit van de strengere strafwet
Retroactiviteit van de mildere strafwet (bv. Op 1 maart 2020 is er een brandstichting, iemand
steekt een auto op straat in brand en vlucht weg, na een tijdje kunnen ze hem indentificeren, de
auto is volledig uitgebrand en hij bekent dat hij dit gedaan heeft, dit wordt gedagvaard -> in
tussentijd staat brandstichting 5-10 jaar straf -> de wetgever zegt bijvoorbeeld (is niet zo in
werkkelijkheid, gewoon een voorbeeld) we gaan de straf voor brandstichting verlagen naar
maximum 2 jaar -> moment dat de persoon voor de rechter staat is het een straf voor maximum 2
jaar -> er zal dus een retroactiviteit van de mildere strafwet zijn)
In 2000 (abrotus niet meer strafbaar) zeggen ze dat abortus niet meer strafbaar is, je wordt gevorderd voor
een strafbaar feit over abortus in 1998 (hier was het toen wel strafbaar) en je verschijnt nu voor de rechter -
> terugwerkende kracht, retroactivieit van de mildere strafwet
Nieuwe strafwet over verkrachting op 1/6/2022 -> opsluiting 10-15 jaar
Jan verkracht iemand op 1/1/2020 -> opsluiting van 5-10 jaar
Hij wordt nu gedagvaard
Vandaag 15/2/2023 nieuwe strafwet over de verkrachting
Er zal dus sprake zijn van een opsluiting van 10-15 jaar
Jan heeft verkracht toen de wet op 10-15 jaar stond
Niet-retroactiviteit van de strengere strafwet
Het is nu strenger, het is niet-retroactief
Nu strengere strafwet, dus je kan niet terug keren in de tijd
Niet-terugwerkend
Milder terug werken
Strenger niet terugwerken
Een strengere strafwet werkt niet terug in de tijd, de mildere strafwet wel
Strafwet werkt niet terug in de tijd
Iets dat nu strafbaar is en vroeger niet, dan werkt dat niet terug
Altijd kijken naar wat strafbaar is op het moment van de feiten
, 5. DE WERKING VAN DE STRAFWET IN DE RUIMTE
- Artikel 3 en 4 Sw.
Territoraliteitsbeginsel:
- Misdrijven gepleegd in België: Belgische wet, ongeacht nationaliteit van pleger
- Afwijking enkel mogelijk als in wet bepaald is (art. 6 tot 14 V.T.Sv.)
6. DE WERKING VAN DE STRAFWET TEN OVERSTAAN VAN EEN PERSOON
- Principe: strafwet van toepassing op alle (natuurlijke en rechts) personen op Belgische
grondgebied, ongeacht hun nationaliteit
- Belang hoedanigheid/functie van dader/slachtoffer
- Trainer verkracht zijn leerling -> verzwarende factor van het misdrijf
- Strafrechtelijke immuniteit -> bepaalde personen zijn strafrechterlijk immuun (bijvoorbeeld de
koning, parlementsleden bij het uitvoeren van hun mandaat)
- Strafrechtelijke immuniteit bijvoorbeeld Chrisitian Van Eycken (Vlaams Parlementslid) ->
opheffing onschendbaarheid gevraagd waardoor hij veroordeeld kon woorden voor moord
HOOFDSTUK 2: DE MISDRIJVEN
- Misdrijf is niet hetzelfde als misdaad!!
1. INDELING VAN DE MISDRIJVEN
Het begrip ‘misdrijf’ (1.1)
Geen definitie in de wet
•een menselijke gedraging: actief of passief
Actief= ik sla, ik steel, ik steek brand
Passief= een persoon in nood niet helpen
•strafbare gedraging: omschreven in wet
•door de wet bestrafte gedraging (strafrechtelijk): belang toepassing algemene strafrechtsprincipes
Slage en verwondingen= letsels/verwondingen toebrengen`
Diefstal= het opzettelijk wegnemen van een goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort
De wettelijke indeling van de gemeenrechtelijke misdrijven (1.2)
artikel 1 Sw. ~ straffen
- misdaden: geldboete min. 26 €
opsluiting of hechtenis (= of> 5j.)
- wanbedrijven: geldboete min. 26 €
GS 8d –5 j.
- overtredingen: geldboete 1€-25 €
GS 1-7 d.
Wettelijke indeling van de gemeenrechtelijke misdrijven (1.2)
Artikel 1 Sw. ~ straffen
- Misdaden: geldboete min. 26 euro, opsluiting of hechtenis (= of > 5 jaar)
- Wanbedrijven: geldboete min. 26 euro, gevangenisstraf 8 dagen tot 5 jaar
- Overtreding: geldboete 1 euro tot 25 euro, gevangenisstraf 1 tot 7 dagen
Gevangenisstraf = wanbedrijf
Opsluiting = misdaad
, Bevoegdheid strafgerecht verbonden met voorlopige kwalificatie misdrijf. Openbaar ministerie
heeft monopolie op strafvordering, zij geven daar een kwalificatie op. Ze plakken er een
VOORLOPIGE kwalificatie op, de rechtbank zal uiteindelijk zelf kijken naar het dossier en er een
DEFINITIEVE kwalificatie opplakken.
Aan de hand van de misdrijf aangegeven in het Sw kan je zien wie er bevoegd is.
- Misdaden: Hof van Assisen
o Geen permanent rechtcollege, 12 juryleden = heel duur
Bijvoorbeeld; namaak rijbewijs = valsheid in geschriften
(document vervalsen dat een openbare authentieken akte is.)
Ook dit komt voor het Hof van Assisen.
- Wanbedrijven: Correctionele Rechtbank (Rechtbank Eerste Aanleg)
- Overtredingen: Politierechtbank (zal alles met verkeer behandelen,
inbreuken op de wegverkeerswet. Ook al gaat het over een hogere boete.)
OPGELET; aard van het strafgerecht is niet beslissend voor bepaling aard van het
misrijf.
Denaturatie t.g.v. verzachtende omstandigheden
Verzachtende omstandigheden: individuele omstandigheden die in rekening
worden genomen bij het bepalen van een straf of sanctie en die kunnen leiden
tot een mildere strafmaat. -> dit kan maar slechts eenmaal toegepast worden
Denaturatie is ofwel
a) Contraventionalisering: omzetting van wanbedrijf naar overtreding
b) Correctionalisering: omzetting van misdaad naar wanbedrijf
o Kan veroordeeld worden voor het Hof van Assisen naar
Correctionele rechtbank.
o De misdaad correctionaliseren naar een wanbedrijf
Kan door zowel onderzoeks-als vonnisgerechten (max. 1x)
Bijvoorbeeld: afpersing bij nacht door twee personen met een wapen. (Let op;
verschil diefstal en afpersing.)
Artikel 468 Sw. + 470, 471 Sw.
Deze zaken worden meestal gecorrectionaliseerd naar een wanbedrijf. De
straffen die erop staan in het strafwetboek worden meestal niet zo zwaar
gegeven.
Art. 80 Sw. verzachtende omstandigheden (correctionalisatie!!)
Art. 79 Sw. verzachtende omstandigheden (criminele straffen)
- Criminele straf = veroordeeld voor misdaad door het Hof van Assisen
- Correctionele straf = Wanbedrijf (correctionele rechtbank)
Bijvoorbeeld; Valsheid in geschriften= 5-10 jaar gecorrectionaliseerd naar 1
maand tot 5 jaar
- Examen; strafbaarstelling; 5 tot 10 jaar (Wel bijschrijven; na
correctionalisatie; 1 maand tot 5 jaar.
Er moet altijd rekening gehouden worden met verzachtende
omstandigheden. Er MOET gecorrectionaliseerd worden.
Alles waar ‘levenslang’ opstaat is niet correctionaliseerbaar. (20 tot 30 jaar
opsluiting) Je zit nog altijd met een opsluiting DUS Hof van Assisen!
Men heeft geprobeert het Hof van Assisen af te schaffen en alles te
correctionaliseren. Het HvA is ingeschreven in de Grondwet, een
grondwetswijziging/ herziening is niet makkelijk. Ze gingen de grondwet
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper victoiregarcia. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.
