1 Celleer
Inleiding
Cytologie= leer van de cellen
Cel= kleinste levende(anatomische & fysiologische) eenheid in menselijk lichaam(±10.000
miljard in lichaam)
-Functies: metabolisme(stofwisseling), reageren op prikkels, reproductie(voorplanting)
-Cellen gevormd door deling van reeds bestaande cellen
-homeostase(in evenwicht houden)!
-= bouwstenen van dieren & planten
Algemene bouw van cel
Celmembraan / plasmamembraan(1)
celsap / cytoplasma(2)
celkern / nucleus (3)
Celmembraan
= dun , bevat vetten, eiwitten & koolhydraten
Functies
Fysieke grens(=isolatie/barrière): scheidt binnenkant van de cel (intracellulair milieu ) van
omringende extracellulaire(milieu) vloeistof homeostase (evenwicht)!
structuur: celinhoud vasthouden stabiliteit van weefsels
transport: ionen & voedingsstoffen binnen én afvalstoffen verwijderen & klierproducten afgeven
-passief transport: geen extra energie nodig
o diffusie: beweging van deeltjes in vloeistof met concentratieverschil/ - gradiënt mee door
permeabel membraan(voll. doorlaatbaar).
Gelijke (evenredige) verspreiding van moleculen over beschikbare ruimte(van hoge
lage concentratie) bij permeabel (voll. doorlaatbaar) membraan: O2, CO2, ureum(in nier)
o Osmose: diffusie van water door semi-permeabel membraan naar kant met hoogste
osmotische waarde(=aantal opgeloste deeltjes per volume-eenheid: Water door semi-
permeabele membraan naar oplossing met hoogste concentratie opgeloste deeltjes.)
Semi-permeabel (selectief permeabel) membraan vrij doorlaatbaar voor water (alleen
watertransport door membraan), maar niet voor opgeloste deeltjes(gat in membraan te
klein voor doorlaten van andere stoffen).
o Filtratie: water & opgeloste stoffen doorheen membraan, afh. hydrostatische druk(=druk
die door water wordt uitgeoefend) (zie lymfe & urineproductie) ‘ik ben water’ik ben water’
-Actief transport: energie (ATP: adenosinetrifosfaat) nodig, vesiculair transport: stoffen in
blaasjes, ontstaan bij plasmamembraan, versmelten met membraan & in / uit cel verplaatsen
o endocytose: buiten binnen
-fagocytose: vast deeltje(celeten)
-pino-cytose: vloeistof(celdrinken)
o exocytose: binnen buiten
Prikkelbaarheid/ gevoeligheid: reageren op veranderingen van extracecellulair milieu, oa op
celmembraan: cel herkent specifieke molecule erop reageren (weefselleer, spiercontractie)
communicatie tussen cellen (vb. desmosomen)
Bouw van celmembraan (= fosfolipide dubbellaag)
dubbele laag fosfolipiden: vetoplosbaar (hydrofoob) deel(=staart) wijzen naar elkaar toe &
fosforgroep (=kop)aan buitenzijde (hydrofiel & barrière voor wateroplosbare stoffen)
cholesterol-moleculen tussen vetzuurstaarten bepalen vloeibaarheid van celmembraan
eiwitklompjes:
-volle/ halve breedte van membraan
-als ijsbergen in zee: drijven van ene naar andere plaats langs oppervlakte
-receptoren(=ontvangers): extracellulaire stoffen die zich aan EW binden activiteiten wijzigen
-transport-proteïnen: binden aan opgeloste stoffen & vervoeren door membraan(soms E nodig)
-celporiën(=kanaaleiwit): water, ionen & opgeloste stoffen door vetgedeelte van membraan
Suikers aan buitenzijde van celmembraan maken celmembraan herkenbaar(!immuunsysteem)
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jumiel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.