H6: Cognitieve dissonantie en de behoefte om ons zelfbeeld
te beschermen
1 EEN STABIEL POSITIEF ZELFBEELD IN STAND
HOUDEN
Zelfwaardering = eigenwaarde: de beoordeling van mensen van wat ze zelf waard zijn -> de
mate waarin ze zichzelf als goed, competent en fatsoenlijk zien
De meeste mensen hebben een gemiddelde of hoge zelfwaardering en vinden zichzelf net
iets beter dan anderen op vlak van aantrekkelijkheid, competenties etc. Als we onszelf beter
dan de rest zien wat gebeurt er dan als we geconfronteerd worden met het feit dan je toch
niet beter bent?
De behoefte om een stabiel en positief zelfbeeld te houden is één van de sterkste
determinanten van het menselijk gedrag
1.1 COGNITIEVE DISSONANTIETHEORIE (FESTINGER)
Cognitieve dissonantie = het pijnlijk onaangename gevoel dat we ervaren wanneer 2
cognities strijdig zijn met elkaar of met ons gedrag en deze tegenstrijdigheid onze
zelfwaardering aantast
Voorbeeld: roken -> het tast onze gezondheid aan maar mensen kunnen toch niet
gemakkelijk stoppen -> tegenstrijdigheid tussen gedrag en cognities
We zijn gemotiveerd om deze dissonantie zoveel mogelijk te reduceren (vaak onbewust). Er
zijn 3 fundamentele manieren voor.
1. We veranderen ons gedrag
zodat het overeen komt
met de cognities
2. We rechtvaardigen ons
gedrag door de dissonante
cognities aan te passen
3. We rechtvaardigen ons
gedrag door nieuwe
cognities toe te voegen
Bij de 3de manier ga je vaak aan
zelfbevestiging doen -> mensen
voegen een nieuwe cognitie toe maar over een positieve eigenschap om de aandacht van
het slechte af te leiden. (bv “ik rook wel maar ik kan ook lekker koken”)
, Als we dissonantie bestrijden zijn we vaak zo druk bezig dan we irriationeel worden, we
vervormen nieuwe informatie zodat het bij de oude informatie past.
Na een telleurstelling ga je dus de dissonantie reduceren, maar hier gaan we vaak niet op
anticiperen daarom hebben we last van impact bias (neiging om de intensiteit en duur van
onze reacties op negatieve gebeurtenissen te overschatten)
(bv je denkt dat je langer last gaat hebben van een break up dan je echt hebt omdat we niet
inzien dat het reduceren van dissonantie onze pijn zal verlichten )
1.2BESLISSINGEN, BESLISSINGEN EN NOG EENS
BESLISSINGEN
Elke keer als we een beslissing maken ervaren we dissonantie -> waarom?
Als we moeten kiezen tussen A en B gaan we voor- en nadelen voor beiden vinden. Als je
uiteindelijk B kiest ga je hierna je vooral focussen op de positeve kenmerken van B en je
gaat de nadelen van je keuze vergeten.
Postdecision dissonantie: dissonantie die optreedt na een beslissing en en die
mensen verminderen door het gekozen alternatief aantrekkelijke te maken in hun
ogen en het niet gekozen onaantrekkelijker
Onomkeerbaarheidshypothese: hoe definitiever een beslissing hoe groter de
behoefte om de dissonantie te reduceren
Verkopers spelen hierop in door een illusie op te roepen dat er sprake is van een
onomkeerbare daad -> Lowballing: verkopers verleiden je iets te kopen voor een lage prijs
en daarna zeggen ze dat dit een beslissing was en dat de prijs toch hoger is. Meestal koopt
de klant het voorwerp nog altijd. Dit werkt door 3 redenen
1. Je idee van het voorwerp te kopen tegen de lage prijs is onomkeerbaar in je hoofd
2. Je hebt in een opgewonden staat dus wilt niet telleurgesteld worden
3. De uiteindelijke prijs is niet hoog genoeg om van gedachtent e veranderen
1.3 DISSONANTIE IN VERSCHILLENDE CULTUREN
Het treedt overal ter wereld op maar niet altijd in dezelfde vorm.
Collectivistische samenlevingen: minder reduceren van dissonantie
2 ZELFRECHTVAARDIGING
zelfrechtvaardiging= neiging om eigen acties te rechtvaardigen om daarmee het gevoel van
zelfwaardering in stand te houden.
2.1 INSPANNINGEN RECHTVAARDIGEN
De neiging om iets waar je hard voor hebt gewerkt aantrekkelijker te vinden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ambervanransbeek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,76. Je zit daarna nergens aan vast.