Examen communicatie en agogische
vaardigheden
1. De groep
Groepsdynamica
Groepsdynamica = grip op de groep
groepen spelen een belangrijke rol in het leven van kinderen.
Groepsdynamica =
Van groot belang voor leerkrachten!
Vaardig worden in het maken van een positieve groep!
Door een ‘groepsbril’ kijken!
Iedereen moet zich veilig voelen om ruimte te nemen.
Waarom belangrijk om van klas een positieve klas te maken?
- Beter leerrendement, meer elkaar helpen, welbevinden is voorwaarde voor betrokkenheid!
- Kinderen goed en veilig in klas = meer leren
- Herinneringen in lagere school hebben grote invloed op latere leven
- Leer en leefklimaat belangrijk !!
1.1. Wat is een groep?
Een groep is….
Vanaf 2 mensen (meestal meer)
Groepsdoel / gemeenschappelijke uitgangspunten (gezamenlijk belang, doel, taak,…)
Vraagt om samenwerking
Afhankelijk van elkaar (wederzijds beïnvloeden) (groepsdruk)
Leden van de groep hebben/krijgen/onderhouden relaties (+/-) met elkaar
Formeel (bv: klasgroep) of informeel (bv: vriendengroep in de klasgroep)
Rollen in de groep
Positieve groep
Negatieve groep
Fasen in groepsvorming
Groepsnormen
De groep voorziet in basisbehoeften (Maslow)
We horen bij diverse groepen.
, Kenmerken van een groep
Kenmerken betrekking op:
- Relaties
o Leden onderhouden relaties met elkaar
- Rollen
o Leden hebben rollen in de groep. Bv: leidende rol, nemen initiatief in de groep
o Rollen hangen af of het een positieve of negatieve groep is
- Groespnormen
o Regels die de groep zelf opstelt en waarmee de groep gaat functioneren
Formele en informele groepen
Formele groepen
= ingesteld door een organisatie of door personen met bepaalde functies
Houden op met bestaan na de gezamenlijke taak
Permanente formele groepen die een (school)jaar of langer functioneren: klas, taakgroep, basisgroep,
stamgroep.
Informele groepen
= bestaan min of meer uit sociale contacten
Kan voortkomen uit formele groep
Kan onder dwang zijn ontstaan
o Redenen: angst er niet bij te horen, dreiging van anderen,..
Binnen een grote groep kunnen zich kleinere groepen vormen; formele en informele = subgroepen.
Bijv.: ontstaan van vriendengroep in een klas = informele subgroep binnen een formele groep.
- Hebben ook hun eigen rollen, relaties en groepsnormen.
1.2. In welke behoeften voorziet een groep?
,Ieder mens heeft bepaalde behoeften waarin hij of zij wil voorzien. Maslow onderscheidt 5 behoeften:
Van beneden naar boven:
1) Primair
o Via gezin
o Basisbehoeften
2) Zekerheid en veiligheid
o Via leeftijdsgenoten, als groep sta je sterk, groep geeft je gevoel van zekerheid
o Vanaf hier spelen ze.
3) Sociale behoefte
o Sociaal geaccepteerd worden, je bent groepslid, je wil niet buitengesloten worden, warmte
o Behoefte aan persoonlijke contacten
Meisjes: hartsvriendin
Jongens: groepje waarmee ze dingen kunnen doen
o Bv: BFF
o Via leeftijdsgenoten en vriendschappen binnen een groep
4) Erkenning
o Waardering, serieus genomen worden, achting, respect
o Via vriendschappen binnen een groep
o Behoefte aan persoonlijke contacten
Meisjes: hartsvriendin
Jongens: groepje waarmee ze dingen kunnen doen
5) Zelfontwikkeling
o Je talenten ontwikkelen
o Verantwoordelijkheid nemen, creatieve prestaties neerzetten
o Formele groepen kunnen grote rol spelen: samenkomen tot creatieve realisatie
Wanneer de
eerste, onderste
laag in voldoende
mate is voorzien,
kan men naar de
tweede,
enzovoort.
, Groepen vervullen een belangrijke rol bij het voorzien in de behoeften uit de piramide.
In een groep vind je steeds…
- Waarden en normen
o Kinderen brengen uit verschillende bronnen waarden mee
- Groepsnorm = impliciete regel over wat die groep van jou verwacht, wat er is afgesproken.
o Achter deze normen, liggen waarden = “datgene wat je belangrijk vindt, waar je voor kiest en
wat je de moeite waard vindt”
- Groepsdruk
o Dingen doen die je niet wilt, omdat het goed is en past voor de groep
- Mate van groepscohesie
o Blijft aan elkaar hangen bv. magneten
o Groep ook samenhang, bepaalde mate van samenhang
o Van krachtigheid waarmee ze samenhangen
o Kan + en –
bv. groep die iemand pest is negatieve groepscohesie maar er is wel samenhang
o Hoe sterker groepscohesie in klas, hoe beter het leren
Groepscohesie
Wat kan zorgen voor het maken van groepscohesie:
Gemeenschappelijke kenmerken geven
- Liedjes
- Zelfde kledij
- Gezamenlijke rituelen
In een klas groepscohesie maken:
- Uniform/klassleutelhanger/pennenzak
- Lied
- Gezamenlijke rituelen
- Geheimschrift
- Creëren van gemeenschappelijke vijand
- Spel: één tegen allen
- Gemeenschappelijke opdracht groepsdoel
Verschillende soorten groepen ontstaan:
Groepsstructuur
- Samenhangend (sterke cohesie)
- Subgroepenklas
o Ieder groepje een leider en hiërarchie
o Sommige leden kunnen erbuiten vallen