Samenvatting

Samenvatting ecotoxologie - UA- Prof. Bervoets

0 keer verkocht

Vak
Ecotoxologie

Instelling
Universiteit Antwerpen (UA)

Samenvatting van het vak ecotoxologie Gegeven door Prof. Bervoets gelijkaardig aan de samenvatting van 22-21 maar korter en vervolledigd en verbeterd

[Meer zien]

Voorbeeld 4 van de 82 pagina's

Bekijk voorbeeld

Geupload op 5 mei 2024
Aantal pagina's 82
Geschreven in 2023/2024
Type Samenvatting

Volgen

antonmartens Lid sinds 2 jaar 30 documenten verkocht

€8,16

In winkelwagen

Opslaan

100% tevredenheidsgarantie
Direct beschikbaar na je betaling
Lees online óf als PDF
Geen vaste maandelijkse kosten

CONCEPT ECOTOXICOLOGIE
Toxicologie = effecten van polluenten op de mens

• Milieutoxicologie
o Studie effecten van toxische substanties in natuurlijke en antropogene omgevingen (Duffus 1980)
o Studie vd impact van polluenten op structuur en functie van ecosystemen (molecule tot
ecosysteem)
• Ecotoxicologie → relatief jonge wetenschap
o Truhaut 1969: Tak vd Toxicologie, die de effecten van natuurlijke en synthetische polluenten
bestudeert op dieren (inclusief mens), planten en bacteriën.
o Veel andere auteurs: uitbreiding naar populaties, levensgemeenschappen
• Essentie ecotoxicologie:
o (indirecte) relaties effecten op individu vs effecten op populatie - levensgemeenschap –
ecosysteem
o Uitbreiding: - landschap – ecoregio – continent – biosfeer
o Integratie van min. 3 disciplines
▪ Milieuchemie (incl. fysische disciplines)
• Voorkomen van chemicaliën in het milieu
• Bronnen + verdeling milieucompartimenten
• Invloed fysische + chemische factoren
• Depositie, degradatie (vooral van organische polluenten)

Milieuchemie: kijkt naar gedrag
van micro-polluenten in het milieu
(hangt af van omgevingsfactoren,
bvb pH, temp, zuurstof)
→ biobeschikbaarheid!

▪ Toxicologie
• Effecten stoffen op individueel niveau
• Verdeling stof naar organen
• Onderzoek ‘target orgaan’/doelwitorgaan:
bepaalde polluenten geven in een bepaald
orgaan vooral probleem (vb asbest in longen):
orgaan waar de stof moet terecht komen om
een bepaald effect te veroorzaken
• Transformatie, metabolieten (chemisch
metaboliet = chemisch afbraakproduct)

▪ Ecologie
• Basis van de ecotoxicologie
• Kennis effect natuurlijke factoren op
populaties
• Populatiedynamica, -genetica,
systeemecologie

1

,Definiëring van termen
• Polluent = chemische component die een schadelijk effect veroorzaakt (kan van nature aanwezig zijn)
Paracelsus (1493-1541): “Alle Ding’ sind Gift, und nichts Ohn’ Gift; allein die Dosis macht das ein Ding kein
Gift is” = “Alle substanties zijn polluenten. De dosis bepaalt of een stof al dan niet schadelijk is”
Wat is ‘abnormaal’ → polluent is relatief (bvb zout lozen in Noordzee of zoetwaterbeek)
o Effect van biobeschikbaarheid (bij lage pH is metaal makkelijker biobeschikbaar dan bij hoge pH)
o Wat is schadelijk
o Effecten niet gekend
• Contaminant = milieuvreemde stof → niet noodzakelijk schadelijk
• Biomerker = biologische respons op chemische component op individueel niveau of lager
• Toxicant vs toxine
o Toxicant: chemische stof die toxisch effect veroorzaakt = polluent
o Toxine: ook chemische stof die toxisch effect veroorzaakt, MAAR door organisme geproduceerd
(bvb slangengif)
• Xenobiont: ‘milieuvreemde stof’ door de mens gemaakt; niet van nature aanwezig
•
Vroegste respons is op vlak van de genen (genexpressie): korte tijd en lage complexiteit omdat het heel
gecontroleerd uitgevoerd kan worden, maar
ook lage ecologische relevantie
Hoger niveau: weefsels/organen: duurt langer
bij relevante concentraties & complexiteit
neemt toe, want stress door onderzoeker op
dieren kan ook een invloed hebben op de
respons, maar ecologisch relevanter
Hoger niveau: individuen: effect van polluent
op groei/voortplanting duurt langer en is nog
complexer, ook andere factoren (temp, licht,
stress) beïnvloeden het effect, en ecologisch
relevant
Hoger niveau: populaties (muizenpopulatie = verzameling van individuen van één soort) en
levensgemeenschappen (zoogdierenlevensgemeenschap = verzameling van verschillende soorten samen),
complexiteit groot tussen prooi en predator
Hoogste niveau: ecosystemen: moeilijk om referentiesysteem te vinden, want elk ecosysteem is uniek
=> uitdaging van ecotoxicologie: biomerkers vinden op een laag niveau van biologische organisatie die een
voorspellende waarde hebben van wat er gaat gebeuren op een hoog niveau van biologische organisatie

2

,RETROSPECTIEVE EN PREDICTIEVE ECOTOXICOLOGIE
• Retrospectief:
o maakt gebruik van vroegere data ‘epidemiologisch’
o onzekerheid over relatie: oorzaak – gevolg
• Predictief:
o theoretisch
o toxiciteitstesten: in labo organismen blootstellen aan concentratiegradiënten onder sterk
gecontroleerde omstandigheden
→ Voor nieuwe polluenten kan geen retrospectieve ecotoxicologie opgesteld worden, enkel een predictieve

Historische schets chemisch tijdperk
• Eerste menselijke nederzettingen
o Vloeibaar afval naar rivieren, meren, zee
o Vast afval land
o Beperkte luchtverontreiniging
o Natuurlijke substanties (werden in milieu gemakkelijk afgebroken)
o Eerste reglementering rond verontreiniging: 500 v.C.
• Industriële Revolutie
o Industrialisatie, verstedelijking, toename bevolkingsgroei
o Mijnactiviteit, steenkool
▪ 19e E: eerste epidemiologische studie luchtverontreiniging – kanker
o Begin 20e E:
▪ Petroleum
▪ Vervoer: o.a. Pb-houdende benzine
• Groene Revolutie (gelijktijdig met industrialisatie)
o Kunstmest (nitraten sinds 1915)
o Bestrijdingsmiddelen
• Naast pesticiden ook toename gebruik, lozing… metalen (Hg, Cd, Pb…), PCB’s, PAK’s…
o PCB’s, CFK’s, PAK’s, plastics
o 70 000 courante chemicaliën
o 200 – 1000 nieuwe per jaar
o Reglementering: REACH (Registration, Evaluation and Authorization of Chemicals): bedrijven die
nieuwe stoffen aanmaken moeten deze laten registreren, evalueren en kunnen daar dan pas een
toestemming voor krijgen
→ Probleem 1: moet pas vanaf de productie van 1 ton milieuverontreinigende stof
→ Probleem 2: bedrijven omzeilen probleem 1 door dochterbedrijven ed. te ontwikkelen die net
geen ton produceren

BRONNEN EN TYPES VAN TOXICANTEN
• Zware Metalen
• Anorganische gassen
• Nutriënten
• Poly Aromatische Koolwaterstoffen
• Gehalogeneerde Aromatische Verbindinge
• Perfluorverbindingen (PFC’s)
• Bestrijdingsmiddelen
• Farmaca
• Radioactiviteit

3

, EENHEDEN VAN CONCENTRATIE IN HET MILIEU
• Bodem: • Lucht:
o mg/kg = μg/g = ppm o ml/m³ = μl/l = ppm (vol)
o μg/kg = ng/g = ppb o μl/m³ = nl/l = ppb (vol)
• Water: • Beter:
o mg/l = μg/ml = ppm o mmol/l of mM
o μg/l = ng/ml = ppb o μmol/l of μM
→ Beter via mol omdat niet gewicht maar aantal moleculen zorgt voor een (schadelijk) effect
→ Er wordt vooral in microgram per liter gesproken in studies omdat de normen ook in deze eenheden
geformuleerd zijn.

Zware metalen
Definities:
• Dichtheid/densiteit > 5 g/cm³: verschillende biologische en chemische eigenschappen
• Nieboer & Richardson (1980):
o Klasse A metalen: affiniteit voor zuurstofhoudende groepen in macromoleculen (carboxyl,
alcohol)
o Klasse B metalen: affiniteit voor macromoleculen met N of S groepen (amino-, sulfhydryl-
groepen) vb: Cd, Cu, Hg en Ag
o Tussengroep: heeft een even grote affiniteit voor beide. Vb: Zn, Pb, Fe, Cr en Ni
• “zwaar metaal” of “heavy metal” beter niet meer gebruiken: “metal” of “trace metal”
Voorkomen en verspreiding
− Natuurlijke verspreiding (metalen zijn geen xenobionten)
o Diffuse verspreiding wereldwijd
o Concentratie in ertsgebieden
o Grote natuurlijke verschillen

o Vrij door verwering gesteenten
− Verspreiding afhankelijk van oplosbaarheid, bindingseigenschappen
− Vergelijken met ‘achtergrondwaarden’

→ van nature zeer hoge waarden van metalen aanwezig
− Antropogene verspreiding
1 Prehistorische fase
o Oppervlakkige ertswinning zeer lokaal
o Ecosystemen geselecteerd op metaalresistentie

4

Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:

Bewezen kwaliteit door reviews

Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!

In een paar klikken geregeld

Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard en je bent klaar. Geen abonnement nodig.

Focus op de essentie

Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper antonmartens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,16. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 66184 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen

Samenvatting

Samenvatting ecotoxologie - UA- Prof. Bervoets

Document informatie

Onderwerpen

Geschreven voor

Verkoper

Ontvangen beoordelingen

Voorbeeld van de inhoud