Dit zijn de keypoints van hoofdstuk 8: het zenuwstelsel in de opleiding Vroedkunde aan Vives Kortrijk. De keypoints zijn ingevuld aan de hand van de lessen en powerpoints + het boek.
HOOFDSTUK 8: HET ZENUWSTELSEL
KEYPOINTS VAN DIT HOOFDSTUK
ALGEMEEN
Teken een schema van de algemene structuur van het zenuwstelsel en bespreek de functie van elke
onderdeel.
Het centrale zenuwstelsel (CZS): hersenen & ruggenmerg
o Integreert en coördineert de verwerking van sensorische informatie en het doorgeven
van impulsen naar de spieren
o Hier zetelen ook de hogere functies: intelligentie, het geheugen en emoties
Het perifere zenuwstelsel (PZS): communicatie tussen het CZS en de rest van het lichaam,
omvat al het zenuwweefsel buiten het CZS
o Afferente deel: geleiding van sensorische informatie vanuit receptoren (detectie van
veranderingen in de interne of externe omgeving) in weefsels en organen naar het CZS
Somatische zintuigen -> Afferente deel PZS -> CZS
Viscerale zintuigen -> Afferente deel PZS -> CZS
Efferente deel: geleiding van motorische opdrachten vanuit het CZS naar spieren en klieren,
deze doelorganen en weefsels reageren door iets te doen, ze worden effectoren genoemd
o Somatische zenuwstelsel (SZS) reguleert skeletspiercontracties
Willekeurige contracties (CZS -> Efferente deel PZS: SZS -> skeletspier)
o Autonome zenuwstelsel (AZS) = vegetatieve zenuwstelsel reguleert automatisch het
gladde spierweefsel, hartspierweefsel, kliersecretie en vetweefsel op onbewust niveau
Sympatisch gedeelte (CZS -> Efferente deel PZS: AZS -> gladde spier/ hartspier/
klieren/ vetweefsel)
Parasympathisch gedeelte (CZS -> Efferente deel PZS: AZS -> gladde spier/
hartspier/ klieren)
1
,Teken en bespreek de bouw van:
Motorisch neuron
o Geleiden efferente impulsen doorheen het CZS en het PZS naar andere weefsels, organen of
orgaanstelsels. Deze perifere doelcellen waarmee ze in verbinding staan worden effectoren
genoemd. (CZS -> PZS -> effectoren)
o Bouw:
- Cellichaam (1) met grote, rond celkern met een opvallend kernlichaampje, het
plasmamembraan is gevoelig voor chemische, mechanische of elektrische prikkeling.
Vaak zijn er geen centriolen aanwezig waardoor de meeste neuronen zich niet kunnen
delen.
- Verschillende vertakte, gevoelige dendrieten (2): opvangen van binnenkomende
signalen, het plasmamembraan is gevoelig voor chemische, mechanische of elektrische
prikkeling
- Één lang axion (3): een lange uitloper die uitgaande signalen geleidt in de richting van
een of meer synapsknoppen
- Synapsknoppen (4) (axonuiteinden) die deel uitmaken van een synaps, een plaats waar
een neuron met een andere cel communiceert
Sensorisch neuron
o Ontvangen prikkels van zintuigcellen die het uitwendige en inwendige milieu waarnemen en
vervoeren deze afferente prikkels doorheen het PZS en het CZS (zintuigen -> PZS -> CZS).
o Bouw:
- Cellichaam aan een zijde van het axon
- Dendriet
- Axon
- Synapsknoppen
PRIKKELS EN PRIKKELGELEIDING
Wat is een rustpotentiaal, en hoe ontstaat die?
Een rustpotentiaal is een potentiaalverschil, een elektrische spanning over de celwand heen, bij een cel
die niet geprikkeld wordt (= in rust). Deze rustpotentiaal ontstaat door de werking van de Natrium-
Kaliumpomp.
2
, De Natrium-Kaliumpomp is één van de transportmechanismen doorheen de celmembraan:
o Heeft energie nodig
- Verbruikt ATP actief transport
- Pompt Na-ionen en K-ionen tegen de concentratiegradient in van lage naar hoge
concentratie
o NA-K-pomp is een uitwisselingspomp
- Brengt op hetzelfde moment Na-ionen van binnen de cel naar buiten de cel & K-ionen van
buiten de cel naar binnen de cel
o 2 gevolgen voor de celwand
- Chemisch gevolg
o 3 Na+ v binnen nr buiten => concentratie Na + buiten cel groter dan binnen
o 2 K+ v buiten nr binnen => concentratie K + binnen cel groter dan buiten
- Elektromagnetisch gevolg
o Per molecule ATP 3 kationen (Na+) v binnen nr buiten de cel en slechts 2
kationen (K+) v buiten de cel nr binnen de cel
o Netto verplaatsing van 1 kation v binnen nr buiten de cel per molecule ATP
o Meer kationen buiten cel dan binnen cel => polarisatie van de celwand = wordt
positief aan buitenkant en negatief aan binnenkant
o Deze elektrische spanning van -70 mV over celwand heen = rustpotentiaal
o Bij een cel in rust werken steeds de Na-K-pompen => dient om de rustpotentiaal te
bewaren
Wat is een actiepotentiaal, en hoe ontstaat die?
Actiepotentialen zijn zich voortplantende veranderingen in de membraanpotentiaal. Wanneer heel
plots de leak channels voor Natrium-ionen en Kalium-ionen zich gaan openen:
- komen Natrium-ionen massaal de cel binnen o.i.v. diffusie
- gaan Kalium-ionen o.i.v. diffusie massal de cel uit
dan valt het rustpotentiaal weg en ontstaat een actiepotentiaal.
- Chemisch gevolg: de concentratie Na+ en K+ binnen en buiten de cel is gelijk.
- Elektromagnetisch gevolg: de polarisatie verdwijnt = depolarisatie (over de celwand
heen is er geen spanningsverschil meer).
Van zodra de leak channels (van Na+ en K+ ) zich terug gaan sluiten gaat de Natrium-Kalium-pomp terug
efficient werken en worden Natrium-ionen opnieuw van binnen de cel naar buiten gebracht en Kalium-
ionen van buiten de cel naar binnen. De cel krijgt terug 2 polen = repolarisatie tot de rustpotentiaal
terug bereikt is.
Zowel de depolarisatie als de repolarisatie schieten iets te ver door.
- De depolarisatie gaat over de 0 mV
- De repolarisatie gaat over de -70 mV (= hyperpolarisatie)
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittpolfliet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
