Weefselleer: les 2: de cel
De cel
1. Inleiding
1.1. Verschillende cel types
De cel = basisbouwsteen van levende organismen
Bij de mens meer dan 200 soorten cellen
Basisweefsels: epitheel-, spier-, zenuw- en bindweefsels
1.2. Rol van histologie
Onderverdeling van cellen in weefsel in functie van functie weefsel
Histologie is belangrijk om functie en disfunctie van weefsels te begrijpen
1.3. Algemene opbouw van de cel
Eukaryote cel bestaat uit:
• Plasma- of celmembraan
• Protoplasma
o Kern
o Cytosol
§ Subcellulaire elementen
§ = waterige gel van eiwitten, vetten, koolhydraten en elektrolyten
2. Biomembranen
2.1. Structuur van een membraan
= compartimentaliseren
Cellulaire plasmamembraan: goede aflijning cellen onderling en extracellulaire matrix
Biomembranen: intracellulaire componenten (o.a. celorganellen: kern, mitochondria, ER,
Golgi-apparaat en diverse vesikels)
Transport door membranen is nodig en mogelijk
2.2. Opbouw van een biomembraan
• Vetten
o Belangrijkste: fosfolipiden
§ Hydrofobe staart
§ Hydrofiele kop
§ In waterig milieu: dubbellaag
• Eiwitten
• Suikers
2018-2019 1
,2.3. Functionele kenmerken van een biomembraan
• Membraan is vloeibaar -> laterale diffusie (= verplaatsen van membraaneiwitten
langsheen de celmembraan) + bewegelijkheid vel bevorderd
• Variabel doorgankelijk voor bestanddelen (sterk voor water, bijna niet voor
ionen)
• Spontaan herstel van membraan na beschadiging
• Membraaneiwitten in positie houden
2.4. Samenstelling van een biomembraan
• Fosfolipiden
Voornamelijk rond membraaneiwitten
• Cholesterol
- Limiteert vrije laterale beweeglijkheid van fosfolipiden
- Membraan minder vloeibaar en mechanische stabieler
• Glycolipiden
- Aan buitenzijde membraan
- Hydrofiele kop gekoppeld aan een suikerketen, die contact maken met
extracellulaire milieu à communicatie met buitenkant mogelijk
• Membraaneiwitten
- Transport van molecule ion en uit de cel
- Chemische communicatie tussen cellen
- Verbinding cellen onderling/verankering van cellen in extracellulaire matrix:
cytoskelet elementen verbonden met de celmembraan
• Suikers
- Gebonden vaan vetten (glycolipiden) of eiwitten(glycoproteïnen)
- Buitenoppervlak à vormen glycocalyx
2018-2019 2
, 3. Transport in en uit de cel
3.1. Cellulair transport via endo- en exocytose
Transport kan door:
• Diffusie
• Transport door ionenpompen, ionkanalen en transporteiwitten
• Invaginatie door vorming vesikel / uitstoten door fusie van transportvesikel met
membraan
Endocytose:
Extracellulair materiaal wordt in de cel opgenomen
Geïnvagineerd deel van membraan wordt een vesikel, of ook wel endosoom
In het geval met specifieke membraanreceptoren: receptor-gemedieerde endocytose
Pinocytose:
Vorm van endocytose
Vocht/ kleien moleculen in de cel door kleine vesikels
Fagocytose:
Vorm van endocytose
Grote partikels opgenomen, partikels herkend door receptoren op de
cytoplasmamembraan
Eens opgenomen: fagosoom
Exocytose:
Vesikel met te exporteren materiaal fusioneert met plasmamembraan
Secretie van producten in de cel
Nieuw membraanmateriaal incorporeren in de plasmamembraan
3.2. Coated pits en Caveolae
In het membraan zijn gespecialiseerde zones voor endocytose: clathrin-coated pits en de
caveolae
Clathrin-coated pits:
Bij vorming van coated pits bevat cytoplasmamembraan aan:
binnenzijde het eiwit clathrine
buitenzijde receptoren die binden met specifieke bestanddelen buiten de cel
Bestanddeel opgenomen: clatherine laat moleculen terug los van vesikel en migreren
weer naar cytoplasmamembraan
2018-2019 3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper qthk1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.