Samenvatting
samenvatting wijsgerige antropologie filosofie
- Vak
- Niveau
Samenvatting van 8 pagina's voor het vak filosofie aan de VWO / Gymnasium (handig!)
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
Voorbeeld 2 van de 8 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Verkoper
Volgen
106854N
Voorbeeld van de inhoud
Leerstof filosofie repetitie (wijsgerige antropologie) van 24 maart§1
Je kunt uitleggen waarom het problematisch is voor de wijsgerige antropologie dat de mens zowel subject
als object is van onderzoek.
De mens is tegelijkertijd het subject en het object van het onderzoek in de wijsgerige antropologie, want de
mens is zowel de onderzoeker, als datgene wat onderzocht moet worden. Het is hierdoor niet makkelijk om
onszelf van een afstandje te bekijken, we zitten immers vast aan ons eigen ‘menszijn’.
Weet hoe Aristoteles de mens typeert.
Aristoteles typeerde de mens als ‘een dier dat kan denken’ animal rationale. Alhoewel we volgens
Aristoteles veel gemeen hebben met dieren (mogelijkheid tot ontwikkeling, beweging en gevoel) maakt ons
verstand het mogelijk om een heel ander soort leven te leiden dan dieren doen. We hebben onze soort niet
voor niets de homo sapiens genoemd, de wetende mens.
Wat ons dus van andere dieren onderscheidt, is dat we kunnen denken.
Leg uit waarom sommige filosofen het meest kenmerkend aan mensen vinden dat ze hun eindigheid
beseffen.
Kenmerkend aan de mens is dat hij zich bewust is van zijn bestaan, maar misschien wel het meest kenmerkend
(volgens sommige filosofen) is dat de mens zich ook bewust is van de eindigheid van zijn bestaan. Dat mensen
weten dat ze ooit zullen sterven, maakt dat ze hun leven dus wel degelijk van een afstandje kunnen
beschouwen.
Weet hoe het uitgangspunt over het denken van de mens in de 19e/20e eeuw wijzigde ten opzichte van de
westerse filosofie tot dan toe en leg uit dat daardoor een 'decentrering van het subject' plaatsvindt.
In de 19e en 20e eeuw vonden er belangrijke veranderingen plaats in de manier waarop filosofen dachten over
het menselijk denken en bewustzijn. In de westerse filosofie werd het menselijk subject vaak beschouwd als
het centrum van alle ervaringen en kennis. Maar in de 19 e en 20e eeuw kwamen er verschillende filosofen die
de nadruk legden op het feit dat het menselijk denken en bewustzijn beperkt én beïnvloed wordt door externe
factoren.
Dit leidde tot een decentrering van het subject het individu werd niet langer als het centrum van de ervaring
en kennis beschouwd, maar in plaats daarvan werd het menselijk denken en bewustzijn gezien als het resultaat
van een complexe interactie tussen verschillende factoren (biologische, sociale en culturele omstandigheden).
Eerst werd de mens vooral gezien als een autonoom en coherent subject, maar in de 19 e en 20e eeuw werd het
menselijk denken en bewustzijn gezien als gefragmenteerde entiteit, die continu wordt beïnvloed en gevormd
door interacties met de omgeving. Er kwam een complexere visie op de menselijke ervaring en kennis.
Weet hoe Nietzsche de mens typeerde. Leg uit hoe de mens volgens hem moet leven na de dood van God.
Nietzsche brak radicaal met het beeld van de mens als redelijk wezen en noemde de rede zelfs ‘ziekmakend’.
Volgens Nietzsche is de mens net als alle andere levende wezens niets meer dan ‘Wil tot macht’, gericht op
heersen en overleven. De mens moet vanuit de natuur begrepen worden en niet als de kroon op Gods
schepping. Nietzsche plaatst het lichaam en de natuur centraal, niet de ratio. Rationaliteit is niets verhevens,
maar een uiting van de kuddegeest. We noemen onszelf rationeel in zoverre we in staat zijn de werkelijkheid
netjes de ordenen voor ons begrip. Daarmee miskennen we de werkelijkheid die werkelijk chaotisch is. Het
lichaam behoort van oudsher tot het irrationele, het chaotische.
Al onze rationele theorieën zijn volgens Nietzsche geworteld in emoties. En bovenal in de angst: voor
verandering, onzekerheid en chaos. Rationalisaties geven ons schijnzekerheid. Alle gevoelens gaan terug op de
elementaire gevoelens van lust en onlust.
De lust bevordert het leven, maakt ons krachtig, vrolijk, gezond.
Onlust verzwakt ons, staat voor uitputting, het negatieve.
Nietzsche noemt de mens het ‘nog niet vastgestelde dier’ volgens Nietzsche is het denken niet een extraatje
dat mensen op dieren voor hebben, maar is het juist andersom: mensen zijn slecht uitgeruste dieren, ze missen
een warme vacht/snelheid/kracht en moeten het daarom vooral van hun intellectuele capaciteiten hebben om
te kunnen overleven. Daarom wordt de mens in de Duitse wijsgerige antropologie een wezen met een gebrek
genoemd: een Mangelwesen. Dat de mens een redelijk wezen zou zijn, werkt niet tot zijn eer, maar maakt hem
onnatuurlijk. De rede is ziekmakend, aldus Nietzsche.
, De mens is het enige dier dat niet meer intuïtief weet wat goed voor hem is. De rede moet compenseren wat
de mens allemaal niet heeft: een vacht, snelheid en kracht. Het is een gebrekkig dier.
Nietzsche verklaarde God dood en de mens ‘Meester en vormgever van zichzelf’ mensen moeten zichzelf
uitvinden, hun eigen leven vormgeven – in tegenstelling tot dieren, wiens leven volgens een vast stramien
verloopt. Een koolmees legt elk jaar keurig 5-12 eieren, maakt een nest van mos en komt alleen voor in
bomenrijke gebieden. Maar mensen moeten zelf beslissen of ze kinderen willen, in wat voor huizen ze wonen
en waar ze op vakantie gaan. Dat maakt mensen tot op zekere hoogte vrij, maar het is een ingewikkeld soort
vrijheid.
Om te leven na de dood van God, moet de mens volgens Nietzsche een nieuwe levenshouding aannemen die is
gebaseerd op persoonlijke verantwoordelijkheid, creativiteit en zelfverwerkelijking. Nietzsche pleit voor een
leven gebaseerd op persoonlijke verantwoordelijkheid, zelfverwerkelijking en de wil tot macht. In deze visie
heeft de mens niet langer een God nodig om zijn leven te betekenisvol te maken, maar kan hij zijn eigen
bestemming creëren door zijn eigen waarden en doelen te bepalen en deze actief na te streven.
Verklaar wat Plessner precies bedoelt als hij de mens 'van nature kunstmatig' noemt.
Volgens Plessner ligt het in de aard van de mens om cultuur te scheppen. Waar mensen zijn, worden huizen
gebouwd, kunst gemaakt en nagedacht over hoe de wereld in elkaar zit. Plessner noemt de mens ‘van nature
kunstmatig’ behalve dat de mens zijn eigen leven vormgeeft, doet hij dat ook met zijn omgeving. Anders dan
de dieren is de mens dus niet alleen een natuurwezen, al bestaat hij net zo goed uit een lichaam dat eten moet
en sterfelijk is. Maar de mens is ook een cultuurwezen, omdat hij afstand kan nemen van deze natuurlijke
behoeften. Mensen proberen via cultuur zin te geven aan het leven, iets wat in de natuur niet aanwezig is.
Door de cultuur kan de mens zichzelf leren kennen.
Kortom: de mens geeft zowel zijn eigen leven vorm, als ook zijn omgeving.
Weet wat het begrip 'enculturatie' betekent en leg onze dubbele verhouding tot de cultuur uit.
De mens maakt de cultuur, maar het omgekeerde is ook waar: de cultuur maakt de mens. De cultuur heeft een
enorme invloed op hoe wij over onszelf denken en hoe wij ons leven vormgeven. enculturatie = onze
oordelen worden voor een groot deel bepaald door de cultuur waarin we zijn opgegroeid. De normen en
waarden van een bepaalde cultuur socialiseren mensen binnen die cultuur, die deze waarden tot op zekere
hoogte internaliseren.
Welke drie copernicaanse wendingen in het mensbeeld beschrijft Freud? Leg steeds de implicatie voor het
mensbeeld expliciet uit: in welk opzicht betekent elke wending een verdere decentrering van het subject?
De 1e wending (door Copernicus): Copernicus stelde een nieuw model voor het heelal voor. Eerste theorie ging
ervanuit dat de aarde het middelpunt vormde, omringd door acht banen voor de maan, de zon, de sterren en
de planeten en liet veel ruimte over voor de hel, de hemel en de engelen. Maar Copernicus’ theorie ging
ervanuit dat de zon in het middelpunt stond en dat de aarde en de planeten daarom heen bewegen. Idee dat
de aarde niet het middelpunt van het heelal was (Copernicaanse wending) schok voor het mensbeeld: de
aarde en daarmee de mens, werd plotseling uit het middelpunt van de schepping gehaald.
De 2e wending (Darwin): Darwin schreef een boek over het ontstaan der soorten. Zijn evolutietheorie ging
ervanuit dat soorten toevallig ontstaan door natuurlijke selectie: het best aangepaste dier overleeft, de andere
soorten sterven uit. Van de mens als evenbeeld van God bleef niets over. Volgens Darwin was de mens
namelijk net zo toevallig ontstaan als het lieveheersbeestje. Bovendien stond de mens evolutionair gezien heel
dicht bij de aap en dit idee kwam niet overeen met de plaats van de mens als heerser over de dieren en
planten. Als de afkomst van de mens hetzelfde was als die van de dieren, wat gaf de mens dan het recht zich
boven hen te plaatsen?
De 3e wending (Freud) de mens werd door Freud niet alleen als een dier beschouwd, maar ook nog eens
gedegradeerd tot een ziek dier, een dier dat therapie nodig heeft. In plaats van de gebruikelijke behandeling
(elektroshocks) ging Freud over op gesprekstherapie. psychoanalyse: gericht op trauma’s uit de kindertijd
her te beleven.
Hoe typeert Freud de menselijke geest?
Freud deelt de menselijke geest in drieën: het Ich, Es en Über-Ich.
Ich de persoonlijkheid, die in belangrijke mate wordt bepaald door de Es.
Es dierlijk, de (seksuele) driften.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 106854N. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 73918 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen