BELEID EN ETHIEK IN DE SOCIAL PROFIT
ETHIEK LES 4: DEUGDENETHIEK
1. INLEIDING
1.1. MACINTYRE EN NUSSBAUM: TERUG NAAR DE DEUGDEN-ETHIEK
- Een ethiek die heel opvoedkundig is van inslag en haar wortels heeft in de klassieke filosofie bij
Aristoteles.
We moeten te weten komen hoe we goede mensen kunnen worden
Wat is belangrijk in de opvoeding tot goede mensen?
- Kracht van een deugdenbenadering: belichaamd en gevoeld worden (overstijgen het mentale niveau)
- Gaat niet over normen en waarden, niet over bepaalde principes die je toepast
1.2. DEUGDEN
- Komen tot uitdrukking in je manier van doen.
- Zijn duurzaam en blijvend, ze vormen met andere woorden het structurele en duurzame fundament
van ons handelen.
- Onderliggend steeds aanwezig, maar komen vooral tot uiting wanneer het nodig is.
- Worden aangeleerd door ze te oefenen.
- Worden overgedragen door goede voorbeelden en via het vertellen van verhalen.
1.3. ALASDAIR MACINTYRE (AFTER VIRTUE, 1981)
- The ethical condition is not the condition of having a certain right theory, the ethical condition is
having a certain character
- Ethiek kan je niet los zien van de context en van gevoel en dient zich te richten op “het goede leven”
- Deugden zijn niet alleen houdingen om op een bepaalde wijze te handelen, maar ook om zich op
bepaalde wijze te voelen. Deugdzaam handelen betekent niet, zoals Kant dacht, handelen tegen een
bepaalde neiging, maar het gaat om handelen vanuit een neiging en die neiging is ontwikkeld door
het cultiveren van de deugden. (Alasdair MacIntyre)
Alasdair MacIntyre bekritiseert de tradiotionele al te individualistische en rationalistische benaderingen
binnen de moderne ethiek, die geen oog heeft voor de context en voor de emotionele aspecten van moreel
handelen.
- Het grootste euvel van een ethiek die is gebaseerd op abstracte regels met universele geldigheid is dat
dergelijke ethiek los staat van de context en los van het gevoel.
- Deugdenethiek is contextgericht
, Hij pleit voor deugdenethiek, die gericht is op een doel, namelijk op ‘het goede leven’
- Het goede hangt samen met karakter, niet met het toepassen van regels
- Een goed karakter heeft te maken met ontwikkelen van de deugden die aanwezig zijn binnen een
bepaalde samenleving en die die samenleving mede vorm geven.
Deugden bestaan binnen tradities en bepalen die traditie (relativisme?)
- Drie universele deugden: waarachtigheid, rechtvaardigheid en moed
1.4. HET BELANG VAN VOELEN/EMPATHIE IN MORELE OPVOEDING (EINSTEIN)
Het is niet genoeg om iemand een specialiteit te leren. Daardoor kan hij weliswaar een nuttige machine
worden, maar geen harmonieus ontwikkelde persoonlijkheid. Het is essentieel dat de student begrip ontwikkeld
en een levendig gevoel voor wat waardevol is..
Zij (hij) dient een levendige gevoeligheid voor het schone en het (moreel) goede te verwerven. Anders zal zij
met haar gespecialiseerde kennis meer lijken op een goed afgerichte hond dan op een harmonieus ontwikkelde
persoon.
Openheid, vertrouwen dat het leven vaak onzeker is en dat het af en toe in brokken uiteenvalt, zonder dat we
daarom iemand moeten veroordelen, zijn lijkt meer op een plant dan op een juweel in die zin dat de
schoonheid van een plant verweven is met haar broosheid.
1.5. HET BELANG VAN VERHALEN (MARTHA NUSSBAUM)
“You can’t really change the heart without telling a story”
“As we tell stories about the lives of others, we learn how to imagine what another creature might feel in
response to various events. At the same time, we identify with the other creature and learn something about
ourselves.”
1.5.1. MARTHA NUSSBAUM (NON-RELATIVE VIRTUES, AN ARISTOTELIAN APPROACH, 1993)
- Plichtenethiek (Kant) en utilitarisme (Bentham) schenken te weinig aandacht aan de context – ze staan
te ver af van het echte leven
- Anderzijds beseft ze dat deugdenethiek makkelijk kan leiden tot relativisme, zoals bij MacIntyre
- Daarom zoekt ze via haar capabilities benadering naar een universele basis voor wat goed is en die
bestaat uit de volgende twee zaken:
elk leven heeft intrinsieke waarde
iedereen moet de kans krijgen een goed leven te leiden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hyndicleymans. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
