Samenvatting
Samenvatting stofwisseling en hormonen 1
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting van alle colleges van stofwisseling en hormonen.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 72 pagina's
Voorbeeld 4 van de 72 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
2024 Stofwisseling en hormonen 1Stofwisseling en hormonen 1
Deel 1: Fysiologie van de endocriene pancreas
Pancreas bevat eilandjes van Langerhans à ±1 tot 1,5 miljoen = ±1 tot 1,5% van de
pancreasmassa à elk eilandje bevat 4 soorten cellen:
- 60-75% betacellen à productie insuline en amyline à kunnen bij ernstige diabetes
getransplanteerd worden (ingespoten via de v. portae) maar daar zijn veel
donorpancreassen voor nodig
- 20-25% alfacellen à productie glucagon
- 4% deltacellen à productie somatostatine
- 2% PP of F-cellen à productie pancreatic polypeptide (=> PP)
à Deze verdeling is goed te kennen!
Communicatie gebeurt op 3 manieren:
- Humoraal à via de bloedvoorziening à centraal in eilandjes naar perifeer à centrale
cellen beïnvloeden secretie van de perifere cellen à insuline inhibeert o.a.
glucagonsecretie en somatostatine inhibeert secretie van zowel insuline als glucagon
- Neuraal à zowel eVect van sympatische als van parasympatische takken à cholinerge
stimulatie zorgt voor stimulatie van de afgifte van insuline (en remt dus onrechtstreeks
zo de vrijstelling van glucagon) terwijl adrenerge stimulatie kan zowel stimulerend als
inhiberend zijn
- Cel-tot-cel
Biosynthese van insuline à gestimuleerd door blootstelling aan glucose à gen bevindt zich op
chromosoom 11 à transcriptie en translatie t.v.v. peptide = pre-proinsuline à zal door het RER
1
,2024 Stofwisseling en hormonen 1
omgezet worden in proinsuline en wordt door het Golgi-apparaat verpakt in secretoire granules
en wordt gekliefd op 2 plaatsen door protease t.v.v. 2 eiwitten:
- C-peptide = “connecting” peptide à dit eiwit zorgt er o.a. voor dat we onderscheidt
kunnen maken tussen type 1- en 2-diabetes à bij type 2 zal er wel normale productie
zijn van insuline => we vinden het C-peptide in voldoende mate terug
- Insuline à bestaande uit een A- en een B-keten verbonden door disulfidebruggen
à De secretoire granules bevatten gelijke hoeveelheden insuline en C-peptide (en een klein
beetje proinsuline)
Secretie van insuline à kan gebeuren via 3 verschillende pathways:
1. Opname van glucose in betacellen via GLUT2-transporters à ondergaat glycolyse en de
Krebscyclus tot er uiteindelijk ATP aangemaakt wordt via de elektronentransportketen à
zorgt voor sluiting van ATP-gevoelige kaliumkanalen op celmembraan en daardoor voor
depolarisatie van het membraan à dit zorgt voor opening van voltage-gated
calciumkanalen waardoor er een calciuminflux is (welke ook zorgt voor stimulatie van
calciumvrijgave uit ER) à de verhoogde calciumconcentratie zorgt (via proteïne kinase B
= PKB) voor exocytose van de secretoire granules waardoor insuline vrijgesteld wordt
à Deze pathway wordt gestimuleerd door glucose, maar ook door AZ (arginine en
leucine), ketonzuren, vrije vetzuren en fructose
2. Glucagonbinding op G-proteïne gekoppelde receptor à zorgt voor activatie van
adenylaatcyclase welke zorgt voor omzetting van ATP tot cAMP à zorgt voor activatie
van proteïne kinase A (PKA) à zal net als calcium zorgen voor exocytose van secretoire
granules à zelfde G-proteïne gekoppelde receptor kan ook geactiveerd worden door b-
adrenerge agonisten, glucagon-like peptide-1 (GLP-1 = Ozempic), glucose-afhankelijk
insulinotroop polypeptide (GIP) en secretine
à Dankzij deze pathway kunnen we ook weer onderscheid maken tussen type 1- en 2-
diabetes = glucagontest à glucagon inspuiten zal enkel bij type 2 kunnen zorgen voor
een stijging van de insulinespiegel
3. Acetylcholine of cholecystokinine kunnen binden op een G-proteïne gekoppelde
receptor welke verbonden is met fosfolipase C (PLC) à zal zorgen voor de omzetting van
PIP2 naar IP3 en DAG à IP3 zal de vrijgave van calcium uit het ER stimuleren en DAG zal
zorgen voor activatie van proteïne kinase C (PKC) welke op zijn beurt weer zorgt voor
exocytose van de secretoire granules
2
,2024 Stofwisseling en hormonen 1
à 60% van het insuline dat gesecreteerd wordt in het portaal systeem wordt geëlimineerd door
de lever = first-pass eVect
à We kunnen 2 fasen onderscheiden in de insulinesecretie à in de 1ste fase zal reeds
aangemaakt insuline vrijkomen en in de 2de fase zal er nieuw insuline aangemaakt worden voor
secretie à deze 1ste fase is afwezig bij type 2-diabetes en zorgt dus voor een delayed response
Sulfonylurea à medicatie die bindt op sulfonylureumreceptor op betacellen à zorgt voor
insulinesecretie door blokkering van de kaliumkanalen waardoor depolarisatie optreedt van het
membraan à medicatie die werkt voor type 2-diabetes maar niet voor type 1 à is onafhankelijk
van de glycemie en kan daardoor wel hypoglycemie veroorzaken => opletten
Insulinereceptor à bestaat uit 2 extracellulaire a-subunits die covalent gebonden zijn aan 2 b-
subunits die het membraan overspannen à slechts 5% van deze receptoren dienen bezet te zijn
door insuline voor maximaal eVect à aantal receptoren op een cel is afhankelijk van:
- Synthese van receptoren
- Endocytose van receptoren gevolgd door recycling terug naar het celoppervlak
- Endocytose van receptoren gevolgd door degradatie
à Wanneer er een continue hoge concentratie is van insuline zal er downregulatie gebeuren
van de receptoren (vb. type 2-diabetes)
3
, 2024 Stofwisseling en hormonen 1
à Insuline bindt aan de insulinereceptor t.h.v. de a-subunit en activeert zo tyrosine kinase t.h.v.
de b-subunit à fosforyleert verschillende tyrosine-residuen waardoor de insulineactie tot uiting
komt
à IRS (Insuline Receptor Substraat) pathways à
- Metabole eVecten
• Verhoogde glucose-opslag (glycogeensynthese) en oxidatie
• Verhoogde eiwitsynthese en verlaagde proteolyse
• Verhoogde synthese van triglyceriden en verlaagde lipolyse
- Groeibevorderend eVect à verhoogde genexpressie en groei
Lever is het doelorgaan voor insuline à zorgt voor first-pass eVect (60% insulineverbruik)
waardoor het direct kan reageren op een hoge glycemie (neemt ook glucose op via GLUT2) à
insuline heeft verschillende eVecten in de lever:
- Stimulatie van
• Glycogeensynthese
• Glycolyse
• Lipogenese à triglyceridensynthese opgeslagen als vetdruppels en
geëxporteerd als VLDL
• Eiwitsynthese
- Inhibitie van
• Glycogenolyse
• Gluconeogenese
• Lipolyse
• Proteolyse
• Ketogenese à insuline is anti-ketogeen
à Lipogenese is opgereguleerd bij o.a. obesitas à kan aanleiding geven tot MASLD (Metabolic
Dysfunction-Associated Steatotic Liver Disease)
Insuline heeft ook eVect in de spieren:
- Stimulatie van
• Glucose-opname door rekrutering van GLUT4-transporters
• Glycogeensynthese
• Glycolyse
• Eiwitsynthese
• Opslag van triglyceriden
- Inhibitie van
• Proteolyse
• Glycogenolyse
à In myocyten gebeurt nagenoeg geen gluconeogenese
Insuline beïnvloedt ook adipocyten:
- Stimulatie van
• Glucose-opname door rekrutering van GLUT4-transporters
• Glycolyse à vorming van a-glycerol fosfaat
• Lipogenese à triglyceridensynthese
• Synthese van lipoproteïne lipase à klieft triglyceriden vervat in chylomicronen
en VLDL in vrije vetzuren (FFA) en glycerol à nieuwvorming van triglyceriden met
a-glycerol fosfaat
- Inhibitie van lipolyse
=> Insulinegebruik kan zorgen voor verdikking en moeilijker vermageren
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lukamaeseele. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67474 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen