deze samenvatting gaat over het vak oncologie gegeven in het 2e semester van de 1e master in het NIEUWE CURRICTLUM. Soms bevat het document ook mogelijke EXAMEN VRAGEN
- 40% bevolking heeft kanker
- algemene 5jaarsoverleving: 70% patiënten → proberen het nog te verhogen en zetten in op qoL
CEL DELING ALS MOTER VOOR ONTWIKKELING, GROEI EN HOMEOSTASE
- Wat zijn kankercellen en hoe onderscheiden ze zich van normale cellen
NORMALE CELDELING
- Celdeling : oiv homeostase
- Groei is strict gereguleerd
o Door complexe signalen
o Groei & ontwikkeling organen
o Er is evenwicht aanmaak en afbraak cellen
- Turn over cellen: snelheid wrmee cellen delen → afhank orgaan
o Heel snel: hematopoetisch systeem (RBC 120dagen), epitheel, dunne darm
o Traag: endocriene organen, endotheel
o Afwezig: sterke gedifferentieerde organen: spiercellen & neuronen
- Celen moeten ku reageren op verhoogde stress
o Kan op 2 manieren
▪ Hypertrofie:
• spiercellen groter => athleet betere prestatie,
• myocardcellen hypertrofiëren bij hypertensie
▪ Hyperplasie: meer cellen
• Bv WBC bij infectie → om bact te ku
uitschakdelen
o Beide zijn adaptatie mechanismen: ze zijn reversibel
1
, NEOPLASTISCHE GROEI
- Kanker cellen
o Gedereguleerde groei, autonomisch, anchorage independent
o Neoplasie: toename cellen, onafhank fysiologie, los van reactie
▪ Is irreversibele omzetting, door verworven eigenschappen : ku kankercellen groeien
onafhank groei stimulerende en inhiberende fact
o Belangrijke eigenschappen
▪ Ongelimiteerde groei
▪ Irreversibel
INVASIE & MATASTASIE
- Maligne vs beninge
o Beninge: geen invasie in omliggende weefsel => chirurgie kan gehele tumor verwijderen
(goede begrenzing door kapsel)
o Maligne = effectieve kanker: celinvasie in omliggend weefse + kan ertoe lijden dat er M op
afstand ontstaan
o Verschil:
Kenmerk Beinge tumor Malligene tumor
Scherp Onregelmatig
Begrenzing
Kapsel Frequent zelden
Groeiwijze Nt invasief, expansief Invasief
Groeisnelheid Laag Hoog
Necrose Zelden Frequent
Goed: tonen kenmerken normale Slecht: lijken niet meer op
Differentiatie
weefsel oorspronkelijke cellen
Mitotische activiteit Laag Hoog
Niet wel
Metastasering
- = versch stappen proces
o 1) moeten ku loskomen van weefsel
▪ Epitheelceleln: moeten doorheen BM om zo te kunne ze
invaderen in omliggende weefsel (2)
o (3)Ze ku daardoor uiteindleijk in capillair BB/ lymfevaten terecht
komen => M → ku in andere organen komen en hier BB verlaten en
zo kankers vormen op afstand
- Invasie = directe migratie & penetratie van kanker in omligende weefses
o Cel-cel interacties ↓
▪ → adhesie molecules (E-cadherines)↓
o Cel motiliteit ↑
▪ Oiv chemoattractanten: ku kankercellen aantrekken en
invasie stimuleren
o Expressie matrix metalloproteinase opreguleren
▪ Deze breken extracellulaire matrix af => kankercellen ku weg
banen doorheen mileiu
- Metastasie
o Kanker cellen ku zich
▪ Verspreiden BB
▪ Migreren andere organen
2
, ▪ M ku ontwikkelen onafhank van primaire tumor
o Metastasering: ni at random, maar specifiek
▪ Seed & soilt hypothese (seed: tumor, soil: orgaan of afstand voor M)
▪ Frequent: lever, long, bot
▪ Zelden: spier & milt
SELECTIE VAN TUMOR CELLEN
- Tumor komt van 1 cel
o Ondergaat versch rondes mutaties en natuurlijke selectie
o Resulteert in cel met minder noden dan normale cel = dominante kloon met meest maligne
eigenschappen
- Snelheid wrmee kankergezwel gaat evolueren afhank van aantal kenmerken
o Mutatie sneleheid: probabiliteit genetische verandering/ gen en / tijdseenheid
o Aantal cellen in populatie
o Reproduction rate: celdelingen/ tijd
o Selectief voordeel van de mutaties
- Verhoogde mutatiesnelheid
- Zijn ook genetisch instabiel → om mutaties te ku oplopen
o DNA herstel: minder uitgesproken dan in normale gezonde cellen
▪ => hb karotype abnormaliteiten (bv door translocaties, …)
o Bijkomende mutaties ku ervoor zorgen dat er meer en meer aggresieve varianten ontstaan
14 KENMERKEN, HALLMARKS OF KANKER
- Dit zijn verworven eigenshcappen die normale
cellen transformeren naar kankercellen
- = meerstapsproces
6 eigenschappen die tumorgroei & metastasering
mogelijk maken
Komen meer en meer eigenschappen bij => begrijpen
tumor cellen beter en beter => ku zo efficient mogelijk
behandelen
3
, 1) KANKERCELLEN KU ONGELIMITEERD BLIJVEN DELEN
= meest fundamentele eigenschap van tumor cellen!!
- Normale cellen: groei & celdeling gereguleerd bij vrijgave groei promoting signalen: eGFR receptor –
gebonden ligand => fosforylatie => downstream signaal transductie pathway => progressie celcyclus
- Kanker: proliferatie onafhank groeifactoren omdat ze defecten ontwikkelen in pathayways:
o Ku zelf liganden produceren: autocrien (zichzelf) stimuleren om te blijven proliferen
o Tumorcellen ku signalen sturen om normale cellen te stimuleren om groeifactoren voor
kankercel te produceren
o Meer expressie groeifactorreceptoren membraan
▪ => hyperresponsive cells
▪ Bv EGFR: 90% hoofdhals tumoren tot overexpressie
o In downstream mutaties => ni meer afhank van ligand afhankelijke receptor activatie
2) GROEI INHIBITIE OMZIJLEN
- Vaak inhibitie: afhank tumor suppressor genen
o Oncogenen = groe licht celcylus verder zetten = groei stimulerend
▪ Tumor suppressorgenen = rode licht = groei inhiberend : voortgang doorheen
celcyclus gestopt (Bijvoobeeld: pRB, p53)
▪ Zij zorgen er dus voor dat als celschade te groot is : cel in groeiarrest of in apoptose
▪ Maar hoe doen ze dit?
• Voortgang celcyclus: afhank binding cyclines met kinasen → P27 = inhibitor
complex
• Retinoblastoom eiwit (pRB) : als actief gaat binden E2F = belangrijke
transcirptiefactor voor genen S fase => E2F geinhibeerd => geen transcriptie
Sfase genen
- Tumor: PRB: uitgezet => celcyclus kan gewoon blijven doorgaan
- P53: belangrijk overgang G1 naar
S fase: P53 gaat P21 stomuleren om
op die manier progressie celcyclus te
inhiberen → tumor: P53:
tumorsupressie verloren : continue
simuland prliferatie
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper EllieVanDenEede. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €21,16. Je zit daarna nergens aan vast.
