H1: Adolescentiepsychologie
Inleiding
Adolescentie: scharnierperiode: men wordt niet meer gezien als kinderen,
maar is nog niet volwassen.
Sterke veranderingen op verschillende vlakken:
1. Psycho-fysiologische ontwikkeling: groeispurt en seksuele rijping
2. Cognitieve ontwikkeling: intellectuele groei bv. Abstract denken
3. Sociaal- emotionele ontwikkeling:
o woelige emotionele periode identiteitsontwikkeling
o relationeel leeftijdsgenoten centrale plaats + seksualiteit
Afgebakende periode: niet echt eenduidig in tijd af te bakenen
beginperiode: 11-13 jaar
o overstap naar het secundair onderwijs
o lichamelijke veranderingen
eindigt: moeilijker in te schatten: 22 jaar
o zelfverantwoordelijke zelfbepaling
o autonome positie in maatschappij
sterke individuele verschillen
Cultureel bepaald
In andere culturen worden jongens aan de leeftijd van 12 volwassen adhv
overgangsceremonies
wanneer proeven succesvol doorstaan volwaardig lid van stam met daaraan
verbonden verantwoordelijkheden
Generatie bepaald
Volgens sociologen: adolescentie is een generatie product
pas na de 2e WO ontstaan
adolescentie als aparte levenscategorie toen ze steeds meer kans
kregen om langer school te lopen
Psychische groei is een een functie van het milieu
De schok der zelfontdekking, het bezig zijn met zichzelf en de wereld is in
grote mate omgevingsafhankelijk
1.1 Psycho-fysiologische ontwikkeling
1
,Vaak maakt men een onderscheid tussen de puberteit en de eigenlijke
adolescentie.
Puberteit: de lichamelijke veranderingen die samenhangen met groei en
seksuele rijping, tussen 12 en 16 jaar en de spanningen die daarmee gepaard
gaan.
Adolescentie: de periode vanaf 16 jaar, waar men psychisch op zoek gaat naar
eigen identiteit en positie.
De lichamelijke puberteitsveranderingen ontstaan door:
hormonale verandering
hypofyse (klier in hersenen) zet lichaam aan tot produceren van
groeihormoon en geslachtshormonen
o jongens: testosteron
o meisjes: oestrogeen
1.1.1 Fysieke rijping
1. De pubertaire groeispurt
Lengte en geweicht neemt in adembenemend tempo toe. Zowel lengte als
gewicht nemen net zo snel toe
als in de babytijd.
♀ : groeispurt rond 10j 9
cm per jaar
♂ : groeispurt rond 12j 10,5
cm per jaar
bij meisjes start groeispurt 2
jaar vroeger, en eindigt ook
eerder
De groei van de verschillende lichaamsdelen verloopt echter niet in gelijkmatig
tempo:
1. Strekkingsfase: groei van de ledematen en lichaamslengte (handen,
voeten, benen en armen) slungelachtig
2. Vullingsfase: groei in de romp (verbreding van schouders)
2. Sexuele rijping
Start: bij meisjes eerder, maar wel supergrote individuele verschillen
♀ : 11-12 jaar
♂ : 13 - 14 jaar
♀ Meisjes
o Menstruatie (+/- 13 jaar)
2
, o 1e eisprong (+/-15 jaar)
o Voltooiing seksuele rijping: 15 jaar
♂ Jongens
o 1st: versnelde ontwikkeling van primaire geslachtskenmerken
(penis, scrotum, prostaat)
o 2e: secundaire geslachtskenmerken, die niet rechtstreeks te maken
hebben met de geslachtsorganen
(haargroei, stemverlaging)
3. Het acceleratieverschijnsel
Acceleratieverschijnsel: de ontwikkeling zowel op vlak van groei als op vlak
van seksuele rijping vandaag de dag sneller verloopt dan enkele generaties
geleden.
steeds vroegere start van puberteit
Seculaire trend: statistische tendens die zich voltrekt over verschillende
generaties
Menarche 3 jaar eerder dan begin 20e eeuw
Seculaire groeiverschuiving: volwassenen 15cm groter dan vorige eeuw
Oorzaak:
Verbeterde welvaart
Verbeterde voeding en gezondheid
Socio-culturele invloeden
Blootstelling aan seksuele prikkels, en gedachten rond seks hebben een
stimulerende invloed op productie geslachtshormoon
1.1.2 Houding van adolescent tg de lichamelijke veranderingen
De lichamelijke veranderingen hebben een grote impact op:
Zelfbeeld
Identiteitsvorming
Sociaal gebied
Men wordt zich bewust van deze lichamelijke veranderingen. Dit zorgt voor
zelfvertrouwen of afschuw en verwarring.
Bv. Begin van menstruatie psychologische gevolgen:
Traumatiserend wanneer onvoldoende voorlichting
Ervaren als soort straf (schaamte, onreinheid)
Tegenwoordig minder en wordt op openlijke manier over gepraat
groei van eigenwaarde, een hogere status en groter zelfbewustzijn
Kan ook sociale gevolgen hebben:
Sensitief voor oordeel van anderen
3
, Men denkt dat anderen over hem spreekt anderen commentaar geven
op diens uiterlijk
vooral bij meisjes
Maatschappelijk ideaalbeeld: druk over hoe men er als vrouw dient uit te zien
adhv media, film, reclame
mannequin-model als norm wordt opgedrongen
Bv. Anorexia-problemen: om lichaam te deseksualiseren: de afwijzing van
secundaire geslachtskenmerken, de vrees om als lust-object te worden
beschouwd.
Bovenstaande moeilijkheden met het lichaamsbeeld krijgen nog grotere kans
indien de fysiologische rijpingsprocessen vervroegd of vertraagd lopen.
Versnelde rijping
Jongens : positief
Appreciatie van leeftijdsgroep (atletische lichaamsbouw)
Als gelijke behandeld
Positief zelfbeeld
Meisjes : negatief
Bespot, en voelen zich ongemakkelijk: door opvallende veranderingen van
hun lichaam bv. Borsten
Minder populair bij leeftijdgenoten
Populair bij oudere jongens
Sociaal-emotioneel nog niet rijp
Meisjes : positief
Populair bij volwassenen, meisjes
In eerste jaren middelbaar: benadeeld
Naarmate ouder (16j) meer zelf zelfvertrouwen, minder emotionele
problemen
1.2 Cognitieve ontwikkeling
Tijdens de ganse periode van adolescentie merken we een sterke ontwikkeling
van de prefrontale cortex, die omstreeks de leeftijd van 20 jaar volledig volgroeid
is.
Sterke rijping van prefrontale cortex
o Impulsbeheersing
o Probleemoplossend vermogen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisedhaeze35. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.