Jarne Decuypere Sociaal werk verkennen
Sociaal werk verkennen
Les 1: Sociaal werk definiëren
1. Een boom als metafoor voor sociaal werk
Metafoor van de sociaal werk boom:
Alle sociaal werk praktijken hebben een gemeenschappelijke stam
o Historische wortels
o Kern van sociaal werk
o De globale definitie
o Gemeenschappelijke vaardigheden, kennis en houding
De kruin heeft verschillende takken en vertakkingen
o Diverse domeinen
o Hét sociaal werk bestaat niet
o Het sociaal werk verandert naargelang diverse invalshoeken
Sociaal werk is voortdurend in evolutie en verandert mee met tendensen en dynamieken in
een samenleving.
2. Sociaal werk in de kijker: enkele initiatieven
17 oktober – Dag van verzet tegen extreme armoede
3de dinsdag in maart – Wereld sociaal werk dag
2018 en 2022 en … – Sociaal werk conferentie
2014 – globale definitie
3. De globale definitie
‘Sociaal werk is een beroepspraktijk en een academische discipline die sociale verandering
en ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment en bevrijding van mensen bevordert.
Principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve verantwoordelijkheid
en respect voor diversiteit staan centraal in het sociaal werk. Onderbouwd door
sociaalwerktheorieën, sociale wetenschappen, menswetenschappen en inheemse kennis,
engageert sociaal werk mensen en structuren om problemen aan te pakken en welzijn te
verbeteren.
3.1 Doelen
3.1.1 Sociale verandering en bevrijding van mensen
Sociale verandering
o Gaat over meer dan één persoon, het veranderen van normen en waarden
meestal op maatschappelijk niveau.
Sociale ontwikkeling
o Positieve ontwikkeling/verbetering
Dit moet ten goede gaan van de samenleving, als sociaal werker streef je dit na.
3.1.2 Sociale cohesie
Inclusie van de individuen in de samenleving, om de levensstandaard te verbeteren.
Ten goede van de solidariteit, democratisch samenleven
1
,Jarne Decuypere Sociaal werk verkennen
o Solidariteit vindt pas plaats in de samenleving wanneer men zich goed voelt in
de samenleving en wanneer men hier waarde aan hecht.
3.1.3 Empowerment en bevrijding van mensen
Empowerment
o Multilevel construct waar het individueel psychologische (micro), het
organisatorische (meso) en het structurele (macro) niveau onlosmakelijk met
elkaar verbonden zijn. Bij empowerment wordt het probleem vanuit een
samenspel van de niveaus aangepakt.
o Bevrijding van mensen
Wegwerken van onderdrukkende structuren en contexten
(emancipatie).
3.2 Participatieve methodologie
We werken samen met de belanghebbenden (alle burgers), dit is duurzamer. Er zijn wel
struikelblokken zoals meningsverschillen op gebied van normen en waarden.
3.3 Principes uit de globale definitie
3.3.1 Sociale rechtvaardigheid
Wordt altijd in dialoog en onderhandelingen bekeken, dit draait rond macht.
Het ultieme doel om naar te streven.
3.3.2 Mensenrechten
3.3.3 Collectieve verantwoordelijkheid
We streven naar het feit dat men zich
verantwoordelijk voelt voor de anderen
in de samenleving.
Als gemeenschap verantwoordelijk zijn
voor de zwakken in de samenleving.
Zowel op nationaal als internationaal
vlak
3.3.4 Respect voor diversiteit
3.4. Onderbouwing van praktijken door kennis
Body of knowledge: theorieën, praktijktheorieën en vaardigheden
Sociaal werk wordt onderbouwd door inheemse en lokale vormen van kennis
o Gebruik van inheemse kennis in kader van gezondheidszorg, welzijn,
duurzaamheid, natuurbehoud en landbouw, bestrijding van bosbranden, …
3.5 Sociaal werk engageert
Sociaal werk engageert mensen en structuren om levensuitdagingen en problemen aan
te pakken en welzijn te bevorderen.
o Dit verwijst naar het handelen van de sociaal werker me tegelijkertijd aandacht
voor zowel micro- (de belanghebbenden), meso- (de organisatie of buurtniveau)
en macroniveau (het beleidsniveau of de gehele gemeenschap).
o Dit doet sociaal werk om welzijn van ieder mens te bevorderen
2
,Jarne Decuypere Sociaal werk verkennen
4. Is een definitie nuttig?
Kritiek
o Een definitie is abstract
o Een definitie is ideaal
o Een definitie is steeds een construct en dus voor discussie en dialoog vatbaar
Maar, een definitie is nuttig
o Omdat er over nagedacht en gediscussieerd wordt
o Omdat men er zich tegenover kan verhouden, internationaal
o Omdat dat een kompas is waarnaar gestreefd kan worden
o Omdat het helpt om het beroep te profileren en te legitimeren
Les 2: Mensenrechten en grondrechten
1. Mensenrechten
1.1 Omschrijving
Fundamentele rechten en vrijheden van mensen omdat je een mens bent.
1.2 Mensenrechtenthema’s
Geen marteling
Voedsel en onderdak voor iedereen
Vrijheid van meningsuiting
1.3 Mensenrechten: 1ste generatie
Burgerlijke rechten moeten de burgers beschermen tegen ongeoorloofd
overheidsoptreden.
Politieke rechten bieden de burger de mogelijkheid om deel te nemen aan het
bestuur van zijn land.
1.4 Mensenrechten: 2de generatie
Sociale rechten moeten de burgers toelaten tot een waardig sociaal bestaan.
Economische rechten bieden de burger de mogelijkheid om deel te nemen aan een
economisch bestaan.
Culturele rechten moeten de burger toegang bieden tot een cultureel bestaan.
1.5 Mensenrechten: 3de generatie
Collectieve of solidariteitsrechten
1948 universele verklaring van de rechten van de mens
2. Grondrechten
2.1 Artikel 10 Belgische
grondwet:
Er is in de Staat geen
onderscheid van standen.
De Belgen zijn gelijk voor de
wet; zij alleen zijn tot de
burgerlijke en militaire
3
, Jarne Decuypere Sociaal werk verkennen
bediening benoembaar, behoudens de uitzondering die voor bijzondere gevallen door
een wet kunnen worden ingesteld.
De gelijkheid van vrouwen en mannen is gewaarborgd.
2.2 Artikel 23: Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden
Die rechten omvatten inzonderheid:
1. Het recht op arbeid en vrije keuze van beroepsarbeid in het raam van een algemeen
werkgelegenheidsbeleid dat onder meer gericht is op het waarborgen van een zo
hoog en stabiel mogelijk werkgelegenheidspeil, het recht op bilijke
arbeidsvoorwaarden en een bilijke beloning, alsmede het recht op informatie, overleg
en collectief onderhandelen.
2. Het recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale,
geneeskundige en juridische bijstand.
3. Het recht op behoorlijke huisvesting.
4. Het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu.
5. Het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing.
6. Het recht op gezinsbijlagen.
2.3 Artikel 24: Het onderwijs is vrij
1) Het onderwijs is vrij; elke preventieve maatregel is verboden; de bestraffing van de
misdrijven wordt alleen door de wet of het decreet geregeld.
a) De gemeenschap waarborgt de keuzevrijheid van de ouders.
b) De gemeenschap richt neutraal onderwijs in. De neutraliteit houdt onder meer in, de
eerbied voor de filosofische, ideologische of godsdienstige opvattingen van de ouders
en de leerlingen.
c) De scholen ingericht door openbare besturen bieden, tot het einde van de leerplicht,
de keuze aan tussen onderricht in een der erkende godsdiensten en de niet-
confessionele zedenleer.
2) Zo een gemeenschap als inrichtende macht bevoegdheden wil opdragen aan een of meer
autonome organen, kan dit slechts bij decreet, aangenomen met een meerderheid van
twee derden van de uitgebrachte stemmen.
3) Ieder heeft recht op onderwijs, met eerbiediging van de fundamentele rechten en
vrijheden. De toegang tot het onderwijs is kosteloos tot het einde van de leerplicht.
a) Alle leerlingen die leerplichtig zijn, hebben ten laste van de gemeenschap recht op
een morele of religieuze opvoeding.
4) Alle leerlingen of studenten, ouders, personeelsleden en onderwijsinstellingen zijn gelijk
voor de wet of het decreet. De wet en het decreet houden rekening met objectieve
verschillen, waaronder de eigen karakteristieken van iedere inrichtende macht, die een
aangepaste behandeling verantwoorden.
5) De inrichting, erkenning of subsidiëring van het onderwijs door de gemeenschap wordt
geregeld door de wet of het decreet.
2.4 8 juli 1976: Organieke wet betreffende de openbare centra voor
maatschappelijk welzijn
Artikel 1
Elke persoon heeft recht op maatschappelijke dienstverlening. Deze heeft tot doel eenieder
in de mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke
4
