Complete samenvatting van het vak 'Politiek en beleid in sociaal perspectief' gedoceerd in het eerste jaar sociaal werk aan Arteveldehogeschool.
Ik haalde hiermee 15/20 in eerste zit.
Docent: Marijke Pruyt
Caro & Jarne Politiek en beleid in sociaal perspectief 1PBASOW
Politiek en beleid in sociaal perspectief
Inhoudsopgave
Politiek en beleid in sociaal perspectief..................................................................................................1
Deel 1: Fundamenten.............................................................................................................................4
Hoofdstuk 1: Het politieke interactieproces...........................................................................................4
1.1 De meervoudige context van politiek en beleid...........................................................................4
Geografische context......................................................................................................................4
Demografische context...................................................................................................................4
Sociaal-culturele context................................................................................................................4
Technologische context..................................................................................................................4
Economische context......................................................................................................................4
Juridische context...........................................................................................................................5
Situationele context........................................................................................................................5
Historische context.........................................................................................................................5
Politieke context.............................................................................................................................5
1.2 De beleidscyclus...........................................................................................................................5
Uitgangssituatie..............................................................................................................................6
Agendavorming..............................................................................................................................6
Analyse van de beleidsomgeving....................................................................................................7
Beleidsvoorbereiding......................................................................................................................8
Beleidsbeslissing.............................................................................................................................8
Beleidsuitvoering............................................................................................................................9
Beleidsevaluatie..............................................................................................................................9
1.3 Politieke en analytische visie......................................................................................................10
Hoofdstuk 2: Macht als monitor in de politiek.....................................................................................11
2.1 Macht als bedoelde invloed........................................................................................................11
2.2 Indirecte macht: de structurele context van macht....................................................................11
Directe en indirecte macht...........................................................................................................11
De invloed van de structurele context..........................................................................................12
2.3 Machtsbronnen en machtsmiddelen..........................................................................................12
Individuele en collectieve machtsbronnen...................................................................................12
Overzicht van machtsmiddelen....................................................................................................12
2.4 Reële en latente macht...............................................................................................................13
Hoofdstuk 3: Democratie......................................................................................................................13
Politiek en beleid verkennen 1
,Caro & Jarne Politiek en beleid in sociaal perspectief 1PBASOW
3.1 Democratie.................................................................................................................................13
Democratie als bestuur van, door en voor het volk......................................................................13
Democratie als principe................................................................................................................14
Kenmerken van de moderne liberale democratie........................................................................14
Autoritaire en totalitaire regimes.................................................................................................15
Oligarchische bestuursvormen.....................................................................................................15
3.2 De Belgische pacificatiedemocratie............................................................................................15
Meerderheids- en consensusdemocratie.....................................................................................15
Gewapende vrede: de Belgische pacificatiedemocratie...............................................................16
3.3 Representatieve verkiezingen.....................................................................................................17
Representatie...............................................................................................................................17
Verkiezingen.................................................................................................................................18
Hoofdstuk 5: Politieke stromingen.......................................................................................................19
5.1 Breuklijnen en politieke stromingen...........................................................................................19
5.1.1 Transformaties en breuklijnen in de westerse wereld.........................................................19
5.1.2 Breuklijnen en politieke stromingen in België.....................................................................21
5.1.3 Breuklijnen vervagen...........................................................................................................22
5.2 Politieke ideologieën..................................................................................................................23
5.2.1 Ideologie..............................................................................................................................23
5.2.2 Het liberalisme.....................................................................................................................23
5.2.3 Het socialisme......................................................................................................................24
5.2.4 Conservatisme.....................................................................................................................25
5.2.5 Nationalisme........................................................................................................................25
5.2.6 Christendemocratie.............................................................................................................26
5.2.7 Ecologisme...........................................................................................................................26
5.2.8 De toekomst van ideologieën..............................................................................................27
Hoofdstuk 6: Het openbaar bestuur.....................................................................................................28
6.1 Overzicht van het openbaar bestuur..........................................................................................28
6.1.2 Bestuursniveaus...................................................................................................................28
6.1.3 Vertegenwoordigende organen: ‘parlementen’..................................................................29
6.1.4 Uitvoerende organen...........................................................................................................29
6.1.5 Semioverheid.......................................................................................................................30
6.1.6 De publieke sector...............................................................................................................30
6.1.7 Complexiteit van het openbaar bestuur..............................................................................31
6.2 Organisatievormen van het openbaar bestuur...........................................................................31
6.2.1 Algemene principes.............................................................................................................31
Politiek en beleid verkennen 2
,Caro & Jarne Politiek en beleid in sociaal perspectief 1PBASOW
6.2.2 De klassieke bureaucratie....................................................................................................32
6.2.3 New Public Management.....................................................................................................32
6.2.4 Bijsturing van het New Public Management........................................................................33
6.2.5 New Public Governance.......................................................................................................33
6.3 Ambtenaren in het openbaar bestuur........................................................................................34
6.3.1 Overzicht ambtenaren.........................................................................................................34
6.3.2 De ambtenaar in de beleidsuitvoering: street level bureaucrats.........................................34
6.3.3 Spanningen tussen politiek en ambtenarij...........................................................................34
6.3.4 Ombudsdiensten.................................................................................................................35
6.4 Beleidsinstrumenten...................................................................................................................35
6.4.1 Soorten beleidsinstrumenten..............................................................................................35
6.4.2 Instrumenten bij beleidsvoorbereiding en planning............................................................36
2.2 Burgerparticipatie en verdieping van de democratie.................................................................39
2.3 De participatieladder..................................................................................................................39
2.4 Ongelijke politieke participatie van de burgers..........................................................................39
3.2 Ontstaan en ontwikkeling van het middenveld..........................................................................40
3.4 De politieke opdracht van het middenveld.................................................................................41
3.4.1 de drie opdrachten van het middenveld..............................................................................41
3.4.2 De evolutie van de politieke opdracht van het middenveld................................................41
3.4.3 Succesfactoren voor de politieke opdracht.........................................................................41
3.4.4 Deelname aan het middenveld en democratie....................................................................42
4.3 Problemen met participatie........................................................................................................43
4.4 Perspectieven voor participatie..................................................................................................43
Hoofdstuk 11: Lokale politiek...............................................................................................................44
1.1 Hét openbaar bestuur bestaat niet.............................................................................................44
1.2 Het lokaal bestuur: overheid en semi-overheid..........................................................................44
1.3 Het lokaal bestuur: cijfers...........................................................................................................44
1.4 Het lokaal bestuur: Méérwaarde................................................................................................44
2. Wettelijke context van het lokale bestuur........................................................................................45
3. Het gemeentebestuur...................................................................................................................45
3.2 Het gemeentebestuur: inhoudelijke terreinen, ondersteunende diensten................................46
3.8 Toepassing – Vergelijking bevoegdheden lokale wetgevende en uitvoerende macht................49
3.10 Het gemeentebestuur: Het sociaal comité voor de sociale dienst............................................49
4.6 Regiovorming..............................................................................................................................54
4.7 Koepelorganisaties voor politici en ambtenaren........................................................................54
5.2 Antistedenbeleid........................................................................................................................56
Politiek en beleid verkennen 3
, Caro & Jarne Politiek en beleid in sociaal perspectief 1PBASOW
5.3 Tweesporenbeleid van de steden...............................................................................................56
5.4 Alternatief: politiek gericht op sociale stijging............................................................................57
Deel 1: Fundamenten
Hoofdstuk 1: Het politieke interactieproces
1.1 De meervoudige context van politiek en beleid
Politiek gaat over het (be)sturen van de
samenleving. De dagelijkse praktijk van het
politieke bedrijf kan er in verschillende
landen, op verschillende momenten heel
anders uitzien. Politiek zit niet in een
maatschappelijk vacuüm, maar beweegt zich
in een complexe en meervoudige context.
Naargelang de combinatie van het soort
contexten zal ook de politiek in een andere
soort samenleving moeten werken. De
maatschappelijke, juridische, geografische…
contexten bieden kansen om een aantal
kwesties politiek op te lossen, maar kunnen ook zeer beperkend en bedreigend werken. Politieke
actoren moeten die meervoudige context en omgeving dus zeer goed kennen én er goed op kunnen
inspelen.
Geografische context
Dit is de ruimtelijke situatie van een te besturen territorium. Elk bestuurssysteem staat onder
invloed van geografische factoren.
Demografische context
Beleidsvoerders moeten rekening houden met demografische kenmerken van de maatschappij, zoals
bevolkingsgrootte, bevolkingssamenstelling, migratie, vergrijzing…
Sociaal-culturele context
Deze context verwijst naar levensbeschouwelijke opvattingen, processen van ontzuiling en
ontkerkelijking, veranderende waarden en opvattingen in de samenleving. Dit omvat ook sociale en
culturele patronen die eerder op langere termijn verschuiven.
Technologische context
Techniek kan stagnerende samenlevingen in beweging brengen, maar ook chaos veroorzaken. Een
bepaald soort technologische vooruitgang kan ook een bedreiging vormen, bijvoorbeeld voor de
gezondheid en het milieu.
Economische context
Economische omstandigheden hebben directe gevolgen voor wat de overheid te doen staat. De
economische context wordt sterk internationaal bepaald (wereldprijzen, koersen, allianties…). Het
BBP is een belangrijke indicator voor de economische situatie. Belangrijk zijn onder andere ook de
graad van werkgelegenheid, de omvang van de staatsschuld, investeringen.
Politiek en beleid verkennen 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper carovhw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,66. Je zit daarna nergens aan vast.
