Samenvatting
samenvatting Arts & maatschappij 4
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
samenvatting alle lessen van het NIEUWE curriculum!!
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 63 pagina's
Voorbeeld 4 van de 63 pagina's
In winkelwagen1 beoordeling
Door: annickdekimpe • 6 maanden geleden
Voorbeeld van de inhoud
ARTS & MAATSCHAPPIJ 4EllieVanDenEede
GENEESKUNDEEEEE
,ARTS EN MAATSCHAPPIJ 4
ALGEMENE INTRODUCTIE
- EX: open vragen
ECONOMIE, WELVAART, GEZONDHEIDSZORG EN GEZONDHEID - PHILIPPE BEUTELS 29/09/2023
0. INLEIDING
- Wat is economie? = de studie van keuzes
o Economie gaat over hoe de beslissingen van individuen, firma’s, en de overheid een impact
hebben op de verdeling van schaarse middelen bij het realiseren van doelstellingen
(nagestreefd door individuen, firma’s, en de overheid). Het gaat om hoe we het probleem
van schaarste aanpakken
o En wat gaan de consequenties hiervan zijn
- Onderwerpen gezondheidseconomie
o Waarde
o Determinanten
o Aanbod en vraag → marktwerking
o Eco evaluatie
o Billijkheid (rechtvaardigheid)
o Planning en budgettering
1. DETERMINANTEN VAN GEZONDHEID EN GEZONDHEIDSPRODUCTIE
WAT BEPAALT EEN GOEDE GEZONDHEID
- Goede gezondheid gemeten als
o Uitstel sterfte
o Afname van ziekte en haar gevolg
o Verbeterde zelf gerapporteerde gezondheid
LEVENSVERWACHTING
- W bepaalt bij de geboorte
- Eerste 100 jaar: moeilijk om omhoog te krijgen (vanaf 1800)
o Maar na een paar jaar beginnen landen rijker te worden => recht evenredig verband tussen
welvaarsniveau en levensverwachting
▪ En ook voor zelfde welvaartsniveau nu tov jaren ’60 → levensverwachting beter; dit
komt ook omdat de gezondheidszorg (zeker basis zorg) goedkoper wordt:
• Basisniveau aan welvaart gaat gepaard met toegangkelijkheid aan
basinfrastructuur (wegen, communicatie, onderwijs) en bredere
beschikbaarheid van veilig water & sanite, basisvaccinatie, AB
• Uitzondering: stijging welvaart ni gepaard onmiddellijke stijging
gezondheid: saudi Arabië: welvaart ni goed verdeeld, WOII
▪ Inkomensongelijkheid: waar welvaart beter verdeelt is: levensverwachting hoger
1
, ▪ Graf: ho: gemiddelde →
verdeel je de welvaart stijgt
h1
o Nu ook minder kindersterfte en jong
volw sterfte => sterfte ipv kerstboom:
rechthoek
▪ epidemiologische
transmissie: mensen sterven
nu later aan langdurige
ziektes <-> vroeger sneller
aan kortdurige IF, …
• dit komt door de
grote 3: vaccins, AB, hygiëne (veilig water, sanitair, voeding)
▪ 2e helft 20e E
• Rijke landen zijn verschillen in gezondheid vnl te wijten aan chronische
ziektes
• Arme landen zijn versc vooral te wijten aan de grote 3
• Relatie stijgende welvaart en stijgende volksgezondheid w minder
eenduidig
- Maar een aantal gebeurtenissen ku grote invloed hebben op levensverwachting = exogene shocks
o Bv burgeroorlogen → jonge mensen sterven: grote invloed op levensverwachting
o Bv pandemie, WOII, HIV
- Deze shocks hb maar tijdelijke invloed, erna gaan de landen terug naar hun oorspronkelijke curve
WAT BEPAALT ER DAT SOMMIGE MENSEN GEZOND ZIJN EN ANDERE NIET – DETERMINANTEN VAN
GEZONDHEID
- Leeftijd
- Geslacht
o Belgie: levensverwachting: 81,7 j
▪ M: 79,6
▪ V: 83,8
o Verschil tussen mannen en vrouwen wordt kleiner naarmate men ouder wordt
▪ 26-35j : kans om te sterven als man is 3x groter (nog altijd klein) → verkeer, suïcide
▪ Maar de kans is wel op elke leeftijd hoger bij mannen, waarom?
• Risico’s nemen
▪ >45: voor beide longkanker
meest voorkomende
sterfte
• Roken: uitgesteld
effect op
populatieevlak
o Sterfte
van
roken bij
mannen
piekt
o En bij
vrouwen
2
, is het aan het stijgen
▪ Hoge leeftijd: meer hart aandoeningen >80 => levensverwachting mannen en
vrouwen gelijk, beginnen te sterven aan zelfde soort oorzaken
o De relatieve slechte positie van België/Vlaanderen op dat vlak in vergelijking met andere
Europese landen is ook opvallend
- Toegang tot basiszorg
- Voeding → gelinkt aan achtergrond, cultuur, financiele status, ….
- Onderwijs
o Onderwijs bepaalt gezondheid en ook andere factoren die levensstijl bepalen
o Opleiding van vrouwen sterk gecorreleerd met gezondheid van hun kinderen
o Tal van landen aangetoond dat onderwijsniveau sterk gelinkt is met gezondheidsniveau
▪ En eigen onderwijsniveau is belangrijker dan dat van uw ouders
- Levensstijl: De mix van al deze determinanten vormen de inputs in een complex productieproces
waarvan de globale hoeveelheid gezondheid en de verdeling van gezondheid
onder de bevolking het product is
o Roken
o Alcohol
o Obesitas
o Omgeving → dreiging van IFziekten, gelegenheid tot lichaamsbeweging,
pollutie, publieke veiligheid (oorlog, verkeersinfrastructuur)
- Genetica
o Bv australie, noorwegen, zwitserland → meer kans melanoma door bleekheid
o Er moet een blootstelling zijn dit gebeurt door levensstijl, omgeving
▪ Zowel op macro (continent, land als op picro (individuele bezigheden, levensstijl)
• Blootstelling hangt daarom ook samen met socio eco status
- Huishouden → getrouwde mannen zijn gezonder dan ongetrouwde
o Risico blootstelling man verbeterd
o Maar gezondere mensen hb ook meer kans op huwelijk
o Mannen en vrouwen met kinderen: lager kans om te sterven
o Ongehuwde meeste kans om te sterven → levensstijl, suicide, risico blootstelling
DOODSOORZAKEN
- 3 meest voorkomende belgie
o Hart en vaatziekten
o Kankers
o Covid 19
- Verloren levensjaren per doodsoorzaak → longkanker en hart en vaatziekten nemen top maar ook
suïcide
o Belgie: dalende trend, groot verschil man en vrouw maar wel vanboven
- Verkeersdoden: meer mannen → vroeger vnl 20 jarigen, nu meer 75+ (elektrische fiets!!)
o Belgie: ligt hoog tov andere landen
CONCLUSIE GEZONDHEIDSPRODUCTIE
Familiesituatie, levensstijl, inkomen, gezondheidszorg, onderwijs/ opleiding, omgeving/infrastructuur,
ongelijkheid, genen → gezondheid
Het “productieproces” van gezondheid is – zoals een typische productiefunctie in de economie - onderhevig aan
de wet van “dalende marginale meeropbrengst” (weergegeven door typische afvlakkende curves, bvb figuur *),
maw hoe meer van een input (en hoe meer verschillende, gerelateerde inputs) men toevoegt, hoe minder men
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper EllieVanDenEede. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen