CH 1 + 2: WHAT IS QUALITATIVE RESEARCH IN
PSYCHOLOGY AND WAS IT REALLY HIDDEN? HOW
QUALITATIVE METHODS DEVELOPED IN
PSYCHOLOGY: THE QUALITATIVE EVOLUTION
EXAMEN INFORMATIE
Schriftelijk examen (geen gis en geen hoge cesuur) 60%, WPO 40%, meerkeuze + 1-2 open
Geen repetitieve kennis, niet vanbuiten blokken, toepassingsvragen
KWANTITATIEF VS KWALITATIEF ONDERZOEK
Vaak gezien als onwetenschappelijk, negatief imago → breuk tss kwantitatief en kwalitatief onderzoek
- Kwantitatief onderzoek: enige bron van kennis, adhv cijfers, gemiddelde zoeken en kijken naar gelijkenissen/ verschillen tussen groepen
o Hoeveel
- Kwalitatief onderzoek: enige bron van kennis, welke link tss cijfer als resultaat op test en de persoon zelf?
o Waarom (arbeidsintensiever)
o Kwalitatief onderzoek gaat voorbij de koude cijfers en duikt diep in de belevingen, meningen en motivaties van mensen,
waardoor we de complexe realiteit achter de data beter begrijpen.
o = reden achter de cijfers die uit kwantitatief onderzoek voort kwamen
Combinatie van beide is van belang! Gemiddeldes belangrijk, maar wat zeggen de cijfers?
Doelstelling is gelijk, maar andere visie
Voorbeeld: eenzaamheid bij ouderen
- Schaal: niet – matig – ernstig eenzaam
- Gemiddelde = 11,5% van thuiswonende 60+ is eenzaam in Vlaanderen
o Gemiddelde van 11% is uitzuivering van minimum en maximum
o Afhankelijk van contextfactoren hoe eenzaam iemand is, leefomgeving/ situatie waar mensen wonen zoals bv weinig contact met
familie
- Maar dit hangt af van de gemeentes
- Kwantitatief: vrouwen vs mannen, inkomen, leeftijd,… → verklaart niet op gemeenteniveau
- Kwalitatief: lokaal onderzoek bij focusgroepen die uit kwantitatief onderzoek voort kwamen
o Bv historiek dat gemeente investeerde in sociale cohesie bij ouderen → niet meetbaar bij kwantitatief onderzoek, je kunt hier
niet op anticiperen, minder methodes om dit na te gaan (bv gratis busvervoer voor ouderen)
Interview ikv D-Scope onderzoek (Detection, Support and Care for Older people: Prevention and Empowerment
- Doel: hoe mensen ondersteunen om kwetsbaarheid te minimaliseren?
- Interview (n=121):
o Afname meetinstrument kwetsbaarheid
o Leefsituatie
o Kwaliteit van leven (QoL) (er bestaan verschillende instrumenten om dit te meten, maar moeilijk concept om te meten)
▪ NRS gebruikt met als bedoeling dat er interactie is en niet enkel vragen oplossen (niet evident)
• Score van 0-10 -> geen goede methode, maar interview was lang en er moesten keuzes gemaakt worden
• Actuele score
• Score in het verleden (1j geleden)
• Score in de toekomst, wat verwacht je (binnen 1j)
, - Hoeyberghs (2019)
o Selectie ouderen met hoge psychische kwetsbaarheid en hoge Qol
▪ Bij totale gevoelens van kwetsbaarheid hadden psychische kwetsbaarheid de grootste factor lading
o Literatuur: naarmate kwetsbaarheid stijgt, daalt kwaliteit van leven DUS selectie van atypische groep om te onderzoeken
o Dame 92j die hieraan voldeed
▪ Kwaliteit van leven nu: 7
▪ Kwaliteit van leven 1 jaar geleden 6
▪ Kwaliteit van leven binnen 1 jaar 9
• Raar dat dit een jaar later zoveel stijgt dus verder bekeken
• Mogelijke verklaringen:
o Ziekte meegemaakt en nu herstellende → geen relatie gevonden
o Positieve gedachtes over toekomst
• Verklaringen in dit geval:
o Ze was heel bang voor opname in woonzorgcentrum, ze hoopt nog lang thuis te blijven wonen
o Premature interpretatie: die 9 is geen verwachting, maar een wens, ze hoopt dat het 9 is, want
anders in een woonzorgcentrum terecht te komen
o Mevrouw terug contacteren om dit na te gaan, bevestiging zoeken voor mogelijke verklaring =
membership (nodige voorzichtigheid!)
o Kwalitatieve conclusie: Positieve evolutie in kwaliteit van leven?
o Kwantitatieve conclusie: Gemiddelde kwaliteit van leven zegt hier niets, hier kan je niets interpreteren
Voorbeeld: reclame campagnes waar ouderen in negatief daglicht gesteld worden
- Does your building also need a facelift
- Getrouwd met een oud meubel?
- = Agism (racisme tov ouderen)
Voorbeeld: Voorbereidende stukken mbt het generatiepact (2005)
Het gewicht van de ouderen, die steeds talrijker worden en wier levensverwachting stijgt, brengt onze sociale zekerheid in gevaar door de kostprijs
die de ouderen vertegenwoordigen in termen van pensioenen, gezondheidszorg en afhankelijkheid. Wanneer men zich wenst te beschermen tegen
de schok van de veroudering en hoopt een bepaald niveau van sociale zekerheid aan de toekomstige generaties te kunnen bieden – zelfs als zal het
wat minder zijn – dan moeten we daar vanaf nu middelen voor uittrekken. Middelen die dan uiteraard niet kunnen gaan naar initiatieven ten gunste
van de jongere generaties: de financiering van het onderwijs, hogere lonen, het scheppen van werkgelegenheid, …
- Polarisering van jong tegen oud, opzetten van 2 groepen tegen elkaar
- Kwantitatief: hoeveel woorden hiervoor gebruikt? Hoe vaak wordt bepaald woord gebruikt in de tekst?
Voorbeeld: conversatie registreren en gebruiken voor kwalitatief onderzoek
Setting 2 vrienden, Bart en Sofie, zitten in een café te praten over hun werk.
1e conversatie
- Bart: (Zucht) Ik heb vandaag echt een rotdag gehad op mijn werk.
- Sofie: O jee, wat is er gebeurd?
- Bart: We kregen te horen dat er ontslagen gaan vallen. De sfeer is echt om te snijden.
- Sofie: Dat klinkt echt heel erg. Weet je al of jij je baan behoudt?
- Bart: Geen idee. Het hangt af van de criteria die ze gaan gebruiken. Ik maak me zorgen.
- Bart: En ik vind het ook moeilijk om met die stress om te gaan.
- Sofie: Heb je er al met iemand over gepraat?
- Bart: Nee, nog niet. Ik wilde er eerst even over nadenken.
- Sofie: Misschien is het een goed idee om met je partner of familie te praten. Of met een collega die je vertrouwt.
,2e conversatie
- Bart: (Zucht) Ik heb vandaag echt een rotdag gehad op mijn werk.
- Sofie: O jij ook. Ik ook. Eigenlijk zou ik van werk moeten veranderen, maar ik kan niet. Ik haat mijn baas en zij haat mij. En dan die rosse, zo
een bitch. Je kan je niet voorstellen…
- Bart: Ja Sofie, maar wij kregen te horen dat er ontslagen gaan vallen. De sfeer is echt om te snijden.
- Sofie: Oei, dat is minder. Maar ik hoor dat er overal ontslagen vallen. Bij ons gelukkig niet, daarom blijf ik er werken
- Bart: Ja maar ze gaan criteria gebruiken om te ontslaan. Ik maak me zorgen en ik vind het ook moeilijk om met die stress om te gaan. We
hebben een huis gekocht en, ik mocht het nog niet zeggen maar Julie is eindelijk zwanger.
- Sofie: Maak je geen zorgen Zo een vaart loopt het niet. En als je ontslagen wordt, dan is dat maar zo he. Dan kan je lekker enkele maanden
leven van een uitkering en rustig op zoek gaan, of niet op zoek gaan en de kinderkamer in orde brengen.
- Sofie: Ik zou heel tevreden zijn mocht ik ontslagen worden. Ik trek geld om niet te moeten werken, ik kan rusten en eventueel iets nieuws
zoeken
Analyse maken van de conversatie: Wat wordt gezegd? Gebruiken om onderzoek op te doen, moeilijk bij interview, want interviewer moet weinig ah
woord zijn
PSYCHOLOGIE: HISTORISCH KWAN TITATIEVE BASIS
Basis moet met nodige nuances bekeken worden. Hoe komt dit? Oorzaken van kwantitatieve basis en toename kwalitatief onderzoek in psychologie:
- Positivisme:
o Natuurwetenschappelijke benadering met een zoektocht naar universele wetten die alles verklaren
▪ => fysica, chemie: experiment, universalisme, meten, reductionisme (hier is dit logisch)
▪ => statistische invloeden
▪ => ter vergelijking: sociologie in 1950-1960 met een focus op kwalitatief onderzoek
▪ => ter vergelijking: biologie observatie (meer in richting van exactere wetenschap)
o Psychologie: zaken gaan voorspellen, maar dit is niet zo eenvoudig
- Expansie door (1)
o Toepassen van klinische psychologie
o Educatie, forensische, marketing,…
▪ Forensische Wat is kans dat delinquent hetzelfde zal doen als wat hij al gedaan heeft
▪ Marketing: positie van producten is bestudeerd, onderzocht om best te verkopen zoals goedkoopste (minst
winstmarge) staan beneden
- Tekort aan kritische massa in het verleden
o Vroeger minder toegang tot universitaire studies, tot het beroep
o Meer massa = > meer kansen op kritiek (meer mensen die psychologie studeren)
- Psychologie enkel aan universiteiten
o Opkomst praktijkwerkers met kennis mbt context (kritiek op fundamenteel onderzoek ad unief, wat ben je ermee id praktijk?)
BREUKLIJNEN TUSSEN KWALITATIEF EN KWANTITATIEF ONDERZOEK
‘Breuklijnen’ tussen kwalitatief en kwantitatief onderzoek
- Kwantitatief
o Objectief
o Hard
o Mechanisch (zuiver cijfers en dat is het zoals bv 70% is niet tevreden met dienstverlening)
o Kwantitatief
o Nomothetisch (univ wetten zoeken
o Analytisch (kengetallen, gemiddelde)
o Operationeel (if…then, else ….)
, - Kwalitatief
o Subjectief
o Soft
o Rationeel (reden erachter zoals bv wat is de reden dat die 70% niet tevreden is met de dienstverlening)
o Kwalitatief
o Teleologisch (doelgericht, waarom doen mensen iets?)
o Idiografisch (unieke als individu)
o Synoptisch (ontstaansgeschiedenis)
- => kunnen beide aanleiding zijn voor onderzoek bij het andere
VISIE OP WETENSCHAP ALS BASIS VOOR POLARISERING
Hoe kijken wij naar kennis? Hoe zien wij de wereld?
Conceptualisering wetenschap vanuit psychologie Wetenschap als sociaal construct
Objecten in de natuurlijke omgeving zijn objectief en reëel en bestaan Mensen kunnen echte wereld nooit direct observeren
onafhankelijk van mensen
Mensen krijgen wereldbeeld dat wordt opgelegd door wetenschap
Wetenschappelijke kennis wordt bepaald door actuele karakteristieken
Mensen vertonen weinig consensus over methodes en procedures
van de fysische wereld
Mensen handelen collectief en sociaal
Wetenschap: toolbox van methodes en procedures
Wetenschap: individuele en mentale/cognitieve activiteit
VISIE OP KWALITATIEF ONDERZOEK
- Povee & Roberts (2014)
o Interview bij studenten en staf departement psychologie (Australia)
o Thematische analyse interviews
- Overkoepelende conclusie
o De methodologie moet gekozen worden op basis van de onderzoeksvraag
o Kwantitatief, kwalitatief en mixed method methodologie hebben elk hun waarde en moeten aldus geapprecieerd worden
- Andere themata
o Onvoldoende bekendheid en vertrouwdheid met kwalitatief onderzoek
o Tijdsintensieve vorm van onderzoek
o Publicatiebias
▪ Niets te maken met significant of niet significant
▪ Maar niet evident om kwalitatieve onderzoeksrapporten te publiceren, want breuk met kwantitatief
o Praktijk psycholoog (interpersoonlijke relaties en communicatie): match met kwalitatief onderzoek
o Lived experiences capteren is een sterk punt
▪ Wat betekent het om een label te krijgen? Wat betekent het om met een beperking door het leven te gaan?
o Empowerment van de onderzochte reduceert statuut onderzoeker
▪ Bij interview respondent zoveel mogelijk laten spreken
▪ <-> kwantitatief: respondent geeft minder invloed, vult gewoon in
o Tekort aan respect voor kwalitatief onderzoek (manier van lesgeven)
o Subjectiviteit kwalitatief onderzoek vs objectiviteit kwantitatief onderzoek
▪ Niet zo dat kwalitatief onderzoek zuiver subjectief is, proberen te minimaliseren
▪ <-> kwantitatief: bij een vragenlijst zijn we ook niet volledig zeker dat die objectief is ingevuld
o Waarde en generaliseerbaarheid van kwalitatief onderzoek (generaliseren is NIET doelstelling bij kwalitatief)
o Eigenschappen kwalitatieve onderzoeker (praten met mensen/geen stat. kennis)
