Europese ethologie - keken naar de ontwikkeling van gedrag via genen
Amerikaans behaviorisme - keken naar ontwikkeling van gedrag via leerprocessen
Ethologie = biologische studie van gedrag
- Wetenschappelijke methoden
- Vergelijkende studies
- Evolutieleer als achtergrond
Triune brain theory: Theorie van Paul Maclean → hiërarchische deling van de hersenen
- Reptilian brain (hersenstam)
- Vrij primitief
- Gesteroetyperende gedrag
- Belang voor overleving van de soort (eten, vechten, vluchten, reproduceren)
- instinctief
- Paleomammalian brain (limbic system)
- Emoties en motivatie
- Geheugen en leerprocessen
- Neomammalian brain (neocortex)
- Rationaleren
- Taal, analyse, introspectie
- Hypotheses opstellen
De verschillende delen werken samen
Gedrag:
- iedere uitwendig waarneembare activiteit van het organisme
- Geen echte scheiding tussen gedrag en physiologisch karakteristieken
- Een eigenschap van het dier waarmee het zijn relatie tot het uitwendige milieu kan
veranderen
- Verzameling van regulatorische processen
- Gedrag kan dus beïnvloed worden door:
- Alle niveaus van het organisme (biochemisch-moleculair, cellulair,
organisch)
- Aspecten uit het milieu (fysisch, sociaal)
2. Vragen van de ethologie
Vragen van de ethologie: Tinbergen:
- Ultimate vragen - “why”
- Functie → Wat is de functie of overlevingswaarde van het gedrag?
, - Evolutie → Hoe is een gedrag ontstaan doorheen de evolutie en heeft het zich
genetisch vastgesteld?
- Proximate vragen - “how”
- Veroorzaking of causaliteit → Welke oorzaken doen het beschrevene gedrag
optreden?
- Ontwikkeling → Hoe heeft het gedrag zich ontwikkeld in de loop van het leven
van een individu?
Bijkomende vragen door P. Wiepkema
– Wat is het effect van leerprocessen op gedrag? (aan/afleren)
– Zijn er modellen mogelijk die gedrag kunnen verklaren en concepten integreren?
– Kan ethologische kennis iets zeggen over welzijn?
CAUSALITEIT VAN HET GEDRAG
1. Reflexen
→ behoren tot de neurologie dus niet te weten voor ethologie
2. Soorten Stimuli
‘Releasing stimuli’ - lokken een onmiddelijke reactie uit → gedrag
‘Priming stimuli’ - toename probabiliteit van een reactie → hormonen
Bv. langere lichturen → testosteronsecretie vogels → vertonen van seksueelgedrag als
reactie op wijfjes
Iedere stimulus kan een of meerdere functies hebben:
+ Gedrag opwekken
+ Gedrag sturen
+ Bijdragen tot de algemene waakzaamheid (‘general arousal’)
+ Formatio reticularis, FR
(De formatio reticularis bestaat uit een netwerk van onderling nauw verbonden zenuwcellen.
Dit netwerk ligt voor het grootste deel in de hersenstam - verlagen of verhoogt drempelwaarde
voor een gedrag)
3. Zintuiglijke mogelijkheden
Receptoren → zintuigen
Met dezelfde zintuigen kunnen andere dieren andere dingen waarnemen
‘Umwelt’ → zintuiglijke wereld van elk dier
Infrageluiden (olifanten) - geluiden die km kunnen strekken zodat zij tegelijkertijd bewegen ook
zijn de groepen niet samen
Ultrageluid (vleermuizen) → gebruiken echolocatie en horen ipv zien hoe de omgeving eruit ziet
Testen van zintuiglijk vermogen:
- Gevoeligheid van de zintuigen
Selectie van relevante prikkels
Perifere filtering: via zintuigen
a. Mensen kunnen kleine muizen niet horen → is ons voedingsbron niet echt - kat
kan muizen wel goed horen
Centrale filtering: ter hoogte van CZS
b. Leren te negeren - kan iets horen maar je kan het negeren
4. Sleutelprikkels
Sleutelprikkels = een specifieke stimulus waarop dieren reageren met een welbepaald gedrag
Bv. bruine vlekken op de hoofd van een keuken stimuleert de kip om moederlijke gedrag te
tonen
Gestalt Karakter - het geheel is meer dan de som van de prikkels waaruit deze is opgebouwd
→ getsalt is de totaliteit van de waargenomen structuur
Drempelwaarde - de minimale waarde die een sleutelprikkel moet hebben om een reactie uit te
lokken
Heterogene summatie/prikkel summatie - de verschillende kwaliteiten van een stimulus
kunnen opgeteld en afgetrokken worden - bv. ‘Kunstmatige’ oestrusdetectie bij merries: respons
grootsts bij combinatie tactiele en akoestische prikkels
Adaptieve waarde - more adapted to stimuli when the reactions are strong eg. vlucht reactie
voor predatoren
Supernormale stimuli - prikkels die niet in de natuur natuurlijk voor komen geven de sterkste
signaal - bv de grauwe gans, de sterkste reactie wordt uitgelokt door een ei die veel groter is
dan een eigen ei - bv. Super Modellen op tijdschrift → unrealistic body types are most attractive
Eerlijke en valse signalen:
- Eerlijk: mullerian mimicry: vlinders zijn wansmakelijk en lijken veel op elkaar zodat als
er een soort wordt gegeten dieren de anderen niet gaat eten
- Vals: batesian mimicry: eastern coral snake is venomous - scarlet king snake looks
almost identical but is actually not venomous
- Eerlijk: evaluatie signalen: de signalen vragen veel energie en weergeven de eerlijke
kracht van de zender
- Vals: conventionele signalen: signalen die correleren met bepaalde positieve
eigenschappen van de zender zonder een echte direct causaal verband
5.Interoceptroen en hormonen
Interoceptoren: receptoren van het inwendige milieu (glucose, neurotransmitters, hormonen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper monkeynouk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
