Samenvatting
Samenvatting Methodologie van de sociale wetenschappen S0A18a
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
- Boek
- Kennis maken
Vak gegeven door Bart Meuleman
[Meer zien]Voorbeeld 6 van de 113 pagina's
Voorbeeld 6 van de 113 pagina's
In winkelwagenGekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Methodologie van de socialewetenschappen
Schakeljaar 2023 bedrijfscommunicatie
Linn Rademaekers
,Inhoudstafel
Inhoudstafel............................................................................................................................................1
Hoofdstuk 1: waarom sociaal wetenschappelijk onderzoek?....................................................................9
Voorbeelden................................................................................................................................................ 10
Opwarming van de aarden: inconvenient truth versus global warming swindle...........................................10
War against the crome in New York: hoe werkt het?.....................................................................................10
Botsende beschavingen..................................................................................................................................11
Polls verkiezingen: vertekend..........................................................................................................................11
Wetenschapper als bokser?............................................................................................................................12
Verband gamen en agressie............................................................................................................................12
De wetenschappelijke aanpak...................................................................................................................... 13
Wetenschap: een specifieke benadering........................................................................................................13
Lekenkennis versus wetenschappelijke kennis............................................................................................13
Alternatieve bronnen van kennis over waarheid............................................................................................14
Waarom wetenschappelijke kennis superieur is.........................................................................................15
Wat te verwachten van methodologie?..........................................................................................................15
Bouwsteen 1................................................................................................................................................15
Bouwsteen 2................................................................................................................................................15
Hoofdstuk 2: bouwstenen, soorten wetenschappelijk onderzoek...........................................................16
Bouwstenen van wetenschappelijk onderzoek.............................................................................................16
Theorie en empirie..........................................................................................................................................16
Theorie: denken..........................................................................................................................................16
Empirie: observeren....................................................................................................................................18
Inductie en deductie........................................................................................................................................18
Empirische cyclus van wetenschappelijk onderzoek: adriaan de groot..........................................................19
Empirische cyclus........................................................................................................................................19
Evaluatiecriteria voor wetenschappelijke kennis........................................................................................... 20
Betrouwbaarheid.............................................................................................................................................20
Geldigheid / validiteit......................................................................................................................................20
Meetgeldigheid...........................................................................................................................................20
Externe geldigheid.......................................................................................................................................21
Interne geldigheid.......................................................................................................................................21
Veralgemeningen.........................................................................................................................................21
Vakmanschap als kwaliteit..............................................................................................................................22
Soorten sociaalwetenschappelijk onderzoek................................................................................................ 22
Theoriegericht versus praktijkgericht onderzoek............................................................................................22
1
, Praktijkgericht onderzoek: evaluatieonderzoek..........................................................................................23
Praktijkgericht onderzoek: actieonderzoek.................................................................................................24
Kwantitatief versus kwalitatief onderzoek......................................................................................................24
Kwantitatief onderzoek...............................................................................................................................24
Kwalitatief onderzoek..................................................................................................................................24
Hoofdstuk 3: filosofische achtergrond: epistemologische beginselen.....................................................25
De ontwikkeling van de epistemologie van de wetenschappen.....................................................................25
Empirische wetenschap: positivisme en empirisme.......................................................................................25
Empirisme....................................................................................................................................................25
Fancis Bacon................................................................................................................................................25
David Hume.................................................................................................................................................26
Wiener Kreis: logisch positivisme en verificationisme....................................................................................27
Karl popper: principe falsificatie.....................................................................................................................28
Thomas Kuhns paradigma’s.............................................................................................................................28
Imre Lakatos: theorie met meerinhoud..........................................................................................................29
Wat met de sociale wetenschappen?............................................................................................................ 30
Positivisme (naturalisme) binnen de sociale wetenschappen........................................................................30
Constructivisme (interpretatieve wetenschap) binnen de sociale wetenschappen.......................................31
Hoofdstuk 4: ethiek in sociaalwetenschappelijk onderzoek...................................................................32
Ideologie en wetenschap................................................................................................................................32
Max Weber..................................................................................................................................................33
Hoe omgaan met deelnemers aan onderzoek...............................................................................................33
Principe 1: vermijden van schade als basisprincipe........................................................................................33
Principe 2: vrijwillige toestemming of informed consent...............................................................................34
Deelnemers moeten over voldoende informatie beschikken.....................................................................34
Deelname is vrijwillig...................................................................................................................................34
Principe 3: privacy garanderen........................................................................................................................34
Professionele standaarden en deontologie................................................................................................... 35
CUDOS-principes.............................................................................................................................................35
Samenleving en wetenschap........................................................................................................................ 36
Hoofdstuk 5: onderzoek ontwerpen: strategie en doelstellingen............................................................37
Onderzoeksplan........................................................................................................................................... 37
Probleemformulering of probleemstelling.................................................................................................... 38
Algemene vraagstelling en onderzoekdoelstelling: fundamenteel versus praktijkgericht.............................38
Literatuurstudie: status quaestionis................................................................................................................39
Vraagstelling en onderzoeksvragen.................................................................................................................39
2
, Beschrijvende kennis...................................................................................................................................40
Verklarende kennis......................................................................................................................................40
Voorspellende kennis..................................................................................................................................41
Evaluatieve kennis.......................................................................................................................................41
Onderzoeksopzet of technisch onderwerp.................................................................................................... 41
Plaats en situatie van waarnemingen: waar?..................................................................................................41
Tijdstip en periode van waarneming: wanneer en hoe lang?.........................................................................42
Onderzoekseenheden en kenmerken: wie?....................................................................................................42
Instrumenten: methode en waarneming: hoe?..............................................................................................42
Tijdsplanning en financieel overzicht..............................................................................................................43
Hoofdstuk 6: kwantitatief en kwalitatief meting....................................................................................44
Meten: enkele basisbegrippen..................................................................................................................... 44
Het meetproces...............................................................................................................................................44
Betekenisverschuiving of betekenisvernauwing.............................................................................................44
Soorten theoretische concepten.....................................................................................................................45
Soorten kenmerken: complexiteit en abstractiegraad van concept...........................................................45
Soorten fouten: veralgemeningsfout, abstractiefout, item bias.................................................................46
Meten: kwalitatieve versus kwantitatieve benadering...................................................................................46
Kwantitatief meten...................................................................................................................................... 47
Uitgangspunt: klassieke testtheorie................................................................................................................47
Formule: X = T + I + e...................................................................................................................................47
Enkele kenmerken van kwantitatieve variabelen............................................................................................47
Continue variabelen versus discrete variabelen.........................................................................................47
Meetniveau van numerieke variabelen.......................................................................................................48
Schaaltechnieken.............................................................................................................................................48
Likertschaal..................................................................................................................................................48
Guttmanschaal............................................................................................................................................49
Bijhorend Guttmanschaal: steppingstonehypothese / gateway theory.....................................................49
Operationaliseren van relaties tussen variabelen...........................................................................................50
Model: statistische controle........................................................................................................................50
Model: mediatie..........................................................................................................................................51
Model: interactie/moderatie.......................................................................................................................52
Modellen herkennen en kruistabellen........................................................................................................53
Interactie/moderatie-effect afleiden uit kruistabel....................................................................................53
Statistische controle of mediatie afleiden uit kruistabel.............................................................................55
Verschil tussen partiële en volledige mediatie............................................................................................55
Meetbetrouwbaarheid nagaan.......................................................................................................................56
Test-hertestbetrouwbaarheid.....................................................................................................................56
3
, Interne consistentie.....................................................................................................................................56
Cronbachs Alfa.............................................................................................................................................57
Meetvaliditeit (geldigheid) nagaan.................................................................................................................57
Kwalitatief meten......................................................................................................................................... 59
Open karakter van kwalitatieve benadering...................................................................................................59
Illustratie: grounded theory (gefungeerde theoriebenadering).................................................................60
Illustratie: Kwalitatieve Comparatieve Analyse (QCA).................................................................................61
Kwaliteit van kwalitatieve metingen...............................................................................................................62
Credibiliteit..................................................................................................................................................62
Reflexiviteit..................................................................................................................................................62
Hoofdstuk 7: selectie van onderzoekseenheden: steekproeven.............................................................63
Aggregatie en desaggregatie........................................................................................................................ 63
Ecologische fout (ecological fallacy) – desaggregatie.....................................................................................63
Individualiseringsfout (atomistic fallacy) – aggregatie....................................................................................63
Steekproeven: twee logica’s van selectie........................................................................................................64
Toevalstreekproef (naturalistisch)...............................................................................................................64
Theoretische steekproef (constructivistisch)..............................................................................................64
Toevalssteekproeven.................................................................................................................................... 64
Stappen bij het trekken van toevalssteekproeven..........................................................................................64
Types toevalssteekproeven.............................................................................................................................65
Enkelvoudige/aselecte toevalsteekproef....................................................................................................65
Gestratificeerde steekproef.........................................................................................................................66
De clustersteekproef en tweetrapssteekproef............................................................................................67
Tweefasensteekproef..................................................................................................................................68
Foutbronnen bij steekproeftrekkingen...........................................................................................................68
Dekkingsfouten............................................................................................................................................68
Steekproeffouten.........................................................................................................................................68
Non-responsfouten.....................................................................................................................................70
Steekproefgrootte...........................................................................................................................................71
Kwantitatieve niet-toevalssteekproeven.........................................................................................................71
Theoretische steekproeven.......................................................................................................................... 72
De eigenheid van theoretische steekproeftrekking........................................................................................72
Het proces: inductieve methode.................................................................................................................72
Toevalssteekproef versus theoretische steekproef.........................................................................................73
Strategieën in theoretische steekproeftrekking..............................................................................................73
Doelgerichte steekproef..............................................................................................................................73
Sneeuwbalsteekproef..................................................................................................................................73
Gelegenenheidssteekproef.........................................................................................................................73
4
, Adaptieve steekproeftrekking.....................................................................................................................73
Hoofdstuk 8: experimentele ontwerpen................................................................................................74
Onderdelen van het klassieke experimentele ontwerp..................................................................................75
Basisschema van een klassiek experiment......................................................................................................75
Randomisering en matchen............................................................................................................................76
3 soorten matchen......................................................................................................................................76
Voormeting......................................................................................................................................................77
Bedreiging van de interne validiteit.............................................................................................................. 77
Buitenexperimentele gebeurtenissen (history)..............................................................................................78
Maturatie of spontane verandering................................................................................................................78
Testeffect.........................................................................................................................................................78
Instrumentatie.................................................................................................................................................78
Statistische regressie.......................................................................................................................................79
Selectie............................................................................................................................................................79
Uitval (experimentele mortaliteit)..................................................................................................................79
Verwachtingen van de onderzoeker................................................................................................................79
Bedreigingen van de externe validiteit.......................................................................................................... 80
Populatieve validiteit.......................................................................................................................................80
Naturalistische validiteit..................................................................................................................................80
Alternatieven op de klassieke experimentele ontwerpen..............................................................................80
Quasi-experimentele ontwerpen....................................................................................................................81
Tijdsreeksontwerp.......................................................................................................................................81
Niet-equivalent ontwerp met vergelijkingsgroep.......................................................................................81
Afzonderlijke steekproef ontwerp met voor- en nameting.........................................................................82
Pre-experimentele ontwerpen........................................................................................................................82
Groep met alleen nameting........................................................................................................................82
Groep met voor- en nameting.....................................................................................................................82
Bestaande groepen met alleen nametingen...............................................................................................83
Ethische bekommernissen............................................................................................................................ 83
Hoofdstuk 9: surveyonderzoek..............................................................................................................84
Stappenplan en foutbronnen....................................................................................................................... 85
Over vragen en antwoorden......................................................................................................................... 86
Ontwerp van vragenlijsten........................................................................................................................... 86
Model van het vraag-antwoordproces............................................................................................................86
Responsfouten- en stijlen................................................................................................................................87
Aanbevelingen vor het opstellen van vragenlijsten........................................................................................88
De keuze voor een surveymodus.................................................................................................................. 88
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper linnrademaekers2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €11,06. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 53340 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
