Samenvatting
Samenvatting nieuws en journalistiek UA
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Dit is een samenvatting van het vak nieuws en journalistiek. Het omvat alle hoofdstukken die te kennen zijn voor het examen
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 66 pagina's
Voorbeeld 4 van de 66 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Bij elke les verplichte literatuur bekijken!WAT IS JOURNALISTIEK? LES 1: NIEUWSGEBRUIK
ALGEMEEN
- Digitale krant wordt vluchtiger overgegaan dan een papieren krant
- Digitale krant geeft makkelijker toegang, kan ook leiden tot meer verdieping
- Een krant bundelt het belangrijkste nieuws van de dag.
- Journalisten bepalen het nieuws van de dag adhv nieuwsselectie en criteria
- Nieuws bereikt ons: overal, overvloedig, onophoudelijk, ongeordend, ontbundeld en ongevraagd
- Meer en meer wordt het nieuws ook gebracht op sociale media platformen zoals instagram, tiktok
- Maar op sociale media minder nieuws en ander nieuws (bv over emily in paris) Nieuws wordt bepaalt door
algoritmes
- Vrt zit ook op tiktok, met weer ander soort nieuws en criteria aangepast aan de doelgroep (om zo de doelgroep ook te
kunnen bereiken).
- News you can use is nuttig en kan meer worden bekeken op tiktok.
CIJFERS OVER NIEUWSGEBRUIK IN 2024
DRIE BRONNEN
IMEC DIGIMETER
- Jaarlijkse survey bij panel van ca. 2000 Vlamingen (15+)
- Uitgevoerd door onderzoeksgroep Imec-MICT-Ugent
- Elk jaar wordt onderzoeksrapport gepubliceerd (bevraging naar digitaal mediagebruik, alsook bevraging over het nieuws)
- www.digimeter.be
DIGITAL NEWS REPORT
- Jaarlijkse survey in (meer dan) 40 landen wereldwijd
- Gecoördineerd (en gefinancierd) door Reuters Institute for the Study of Journalism, University of Oxford
- Het digital new report doet al 10 jaar een onderzoek in meer dan 40 landen. Wereldwijd wordt dezelfde
survey afgenomen bij representatieve steekproeven van de bevolking naar hun digitaal nieusgebruik. Er
wordt elk jaar gevraagd naar de kanalen die men gebruikt, het vertrouwen dat men heeft in het nieuws.
- Elk jaar overzichtsrapport met de resultaten (te kennen section 1, de globale tendenzen op vlak van
digitaal nieuwsgebruik)
- www.digitalnewsreport.org
NIEUWSGEBRUIK.BE
- Gebaseerd op de Belgische data uit het Digital News Report
- Gecoördineerd door onderzoeksgroep SMIT-VUB
- www.nieuwsgebruik.be
1
,CROSSMEDIAAL EN MOBIEL NIEUWSGEBRUIK (IMEC DIGIMETER)
In 2021 werd voor de eerste keer het nieuwsgebruik bekeken in laagjes (digimeter). Nieuwsconsumptie in 3 lagen waarlangs we
nieuws consumeren:
Laag 1: nieuws via klassieke media
- Tv-nieuws (en radio)
- Krant (papier of digitaal)
- De meeste mensen volgen het nieuws nog altijd in grote mate via de klassieke kanalen. Hoe ouder de bevolking, hoe
belangrijker dat deze laag is. Maar is nog altijd aanwezig bij de gehele bevolking
Laag 2: online nieuws
- Nieuwssites
- Nieuwsapps
- Search (bv op Google meer informatie over zoeken)
Laag 3: nieuws via sociale media
Facebook, Twitter, Instagram, Tiktok, X, Youtube …
Messaging apps (bv whatsapp)
Wordt belangrijker, zeker bij jongeren.
Derde laag steeds meer centraal in en ‘vertrekpunt’ (gateway) van nieuwsgebruik en wordt ook steeds belangrijker (bv door de
smartphone). Bv men vertrekt vanuit de derde laag, men komt op een nieuwsbericht vanuit de sociale media. Hierdoor gaat
men iets opzoeken om er meer over te weten te komen (laag 2), om dan vervolgens uit te komen op een nieuwsartikel.
Cijfers tonen aan dat de klassieke laag wel nog altijd een belangrijk deel uitmaakt. We zien wel dat de nieuwswebsites en
nieuwsapps dalen, maar de sociale media stijgt in het nieuwsgebruik. Tv blijft wel stand houden, is nog het hoogste qua gebruik
van kanaal om nieuws te volgen. Ook bij jongeren zijn de drie lagen nog aanwezig, de klassieke media zijn nog niet verdwenen.
NIEUWSGEBRUIK BIJ JONGEREN
Cijfers van de Apestaartjaren, televisie is belangrijk (omdat ze vaak de nieuwsapp niet op de smartphone hebben staan
waardoor ze het via hier wel zien). Daarna volgt sociale media, dan radio, nieuwssite en nieuwsapp, google, krant, podcast en
ten laatst magazine.
TENDENZEN (TE KENNEN TEKST 1)
Zie filmpje op slides. Geen exacte cijfers kennen, maar wel de tendenzen.
- Nieuws brengen op een visuele manier ipv tekst blijkt goed te zijn bij bepaalde jongeren en in bepaalde landen. Er is
ook sprake van een snelle evolutie hierin
- Jongeren blijken niet meer te willen betalen voor abonnement
- Veel nieuws dus er is nieuws moeheid, mensen gaan het nieuws soms mijden. Door de informatieovervloed gaan de
nieuwsmijders nieuws bewuster gebruiken (bv bewust alerts afzetten of app verwijderen).
VERSCHUIVINGEN IN NIEUWSGEBRUIK (CA LAATSTE 10 JAAR)
Nieuwsconsumptie is gebaseerd op vertrouwen:
o Vertrouwen in gevestigde nieuwsmerken (publieke omroep, kranten, ...) is hoger dan in nieuws op sociale
media belang van nieuwsgewoontes (uitdaging: toekomstige generaties bereiken)
o Ookal vinden we het nieuws op sociale media minder waardevol, toch blijven we het volgen
2
, Nieuwsconsumptie is crossmediaal:
o Mix van klassieke nieuwsmedia, online nieuwskanalen en sociale media high-choice-omgeving (veel keuze)
en minder merktrouw
o We combineren de verschillende lagen. De vele keuze dat we hebben is ook een verklaring voor waarom er
minder merktrouw is.
Nieuwsconsumptie is mobiel:
o Smartphone belangrijkste toestel voor nieuwsconsumptie: belang van apps, mobiele sites en sociale media als
nieuwskanaal minder betaalbereidheid
Nieuwsconsumptie is persoonsgebonden:
o Individueel: geen sociale maar vaak een solitaire activiteit nieuwspersonalisering (hoe kan je het nieuws voor
iedereen nog waardevol maken?) + stijgend scepticisme tegenover algoritmes (we vinden het vervelend dat
tiktok voor ons beslist wat we zien en we daar te weinig controle over hebben over hoe dat wordt beslist)
o Nieuws wordt iets dat we zelf gaan kunnen kiezen wat we wel of niet te zien krijgen
Nieuwsconsumptie is vaak incidenteel:
o Als tijdverdrijf doorheen de dag, terwijl we met andere dingen bezig zijn, op de achtergrond komt het nieuws
dan lang nieuwsmoeheid + nieuwsmijding of nieuwscuratie
o Bv op de achtergrond of in het passeren komt het nieuws langs. We gaan er niet meer actief naar zoek. Soms
leidt het incidentiele wel tot het actief zoeken.
o Het nieuws botst op ons, we vragen het niet, kan leiden tot nieuwsmoeheid.
NIEUWSMIJDING
“Het dagelijkse nieuws leidt ons af van waar het nu echt om draait, het maakt ons depressief en het laat onze wilskracht
verdwijnen.” – Rolf Dobelli. Zegt dat we allemaal zouden moeten nieuws mijden.
- Nieuws misleidt en manipuleert, Nieuws is irrelevant, Nieuws verklaart niets, Nieuws is giftig, het geeft stress, Nieuws
zorgt voor denkfouten (bevestigingsbias en beschikbaarheidsbias), Nieuws belemmert het denken, leidt tot
concentratieverlies, Nieuws is verslavend (zoals suiker voor het lichaam), Nieuws is tijdverspilling, Nieuws maakt ons
passief, hulpeloos, Nieuws doodt creativiteit
- Hij zegt niet dat we alles moeten mijden.
- Het negatieve wordt constant op ons afgevuurd met updates en meldingen. Neemt cognitieve en emotionele ruimte in,
die tijd kunnen we ons beter bezighouden met bv de creativiteit.
- Mensen die tijdens coronacrisis het nieuws meden, hadden daar een positief effect van. Voelde zich mentaal beter
De auteur zegt dat we nieuws beter kunnen mijden en onze tijd beter aan andere dingen kunnen spenderen
- Oorzaken van dalend mediavertrouwen en trend van nieuwsmijding:
o Door groeiende desinteresse van burgers in de publieke sfeer?
Zorgwekkend want geeft aan dat mensen (vooral jongeren) een desinteresse beginnen krijgen voor bv
de politiek
o Of door commercialisering van de media en hun neiging om in te spelen op ‘wat verkoopt’ eerder dan op ‘wat
burgers nodig hebben’?
We moeten kritisch zijn voor de journalistiek, maar ook kritisch voor de burger. Door het internet en
door meer keuze, zien we dat burgers de keuzevrijheid gaan gebruiken en het nieuws gefragmenteerd
is. We zijn niet meer op de hoogte van dezelfde dingen, omdat het niets steeds meer persoonlijker
wordt. Men kan het nieuws als burger ergens selecteren + de burger wordt ook kritischer tav nieuws.
We hebben niet meer als samenleving de gedeelde werkelijkheid.
Ook kritisch zijn door de instellingen zelf. Media zijn teveel aan het zoeken naar consumenten bv
verhogen bezoekers op website. Als er teveel nadruk komt op wat dat goed verkoopt ipv de
journalistiek, dan loopt het mis. Door het internet zou de commercialisering van de media nog groter
worden (zegt Dobbeli)
o Mensen hebben de perceptie dat het nieuws negatief is. Dobelli zegt dat als je daarmee stopt, dat je daar even
afstand van kan nemen.
3
, KENNIS OVER HET VLAAMSE
NIEUWSMEDIALANDSCHAP
Voorbeeldexamenvraag: nieuwsgebruik is veranderd doorheen de
jaren, wat zijn de verschillende tendenzen daarin? (zie de 5 puntjes
zoals vertrouwen, crossmediaal..) en dan doorvragen bv hoe kan je
cureren.
Tip voor examen: zeg nooit ‘tiktok, denk ik’, maar wees zelfzeker.
LES 2: WAT IS (DE ROL VAN) JOURNALISTIEK?
INTRODUCTIE
Wat verwachten we van de journalistiek en hoe kan deze waardevol zijn naar de gebruiker? Ook kritisch nadenken over hoe
journalisten eventueel anders te werk zouden gaan. De nadruk van de cursus ligt op hoe de journalistiek functioneert, maar
nadenken over hoe het anders had gekunnen
Definitie en profiel van ‘journalisten’ (de journalistiek als professie)
- Beschermde titel van ‘beroepsjournalist’
- Profiel en werkvoorwaarden van de Belgische beroepsjournalist
- Bescherming van de journalistiek en persvrijheid
Functies van de journalistiek (de journalistiek als instituut)
- Politieke rollen van journalistiek in een democratie: 6 democratische functies (18 rollen)
- Andere rollen van journalistiek (in het dagelijks leven): 7 ‘everyday life’-rollen
- Professionele identiteit van journalisten: 5 basiswaarden
DEFINITIE EN PROFIEL VAN ‘JOURNALISTEN (DE JOURNALISTIEK ALS PROFESSIE)
WAT IS EEN JOURNALIST?
Aan welke voorwaarden moet je voldoen om jezelf journalist te kunnen noemen? Waaraan herken je een journalist?
Wanneer kan je journalist worden?
- Iedereen mag zich als journalist benoemen en mag dit doen. Het is ook belangrijk want is een stuk van vrije
meningsuiting. Je mag nieuws verzamelen en publiek maken.
- Maar je hebt ook beroepsjournalisten en dat is de beschermde titel (zijn de mensen met een perskaart), hebben ook
extra voorwaarden.
“Een persoon die als beroep en tegen betaling op een objectieve manier en onafhankelijke manier zo snel mogelijk informatie
brengt over maatschappelijke thema’s.”
Klassedefinitie: de journalistiek als beroep / professie (dus tegen betaling)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yunavanreusel1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,66. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52355 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen