Een samenvatting voor filosofie kan er erg interessant zijn aangezien weinigen naar de les gaan en het een vak is waarvoor je maar 2 dagen tijd hebt in eerste zit. Ik ben zelf amper naar de les gegaan en heb 13/20 gehaald met deze samenvatting in eerste zit. Alle hoofdstukken zijn erin opgenomen ne...
Inhoud
Normatieve problemen: schijnbare oplossingen....................................................................................5
Geloof.................................................................................................................................................5
Emoties...............................................................................................................................................5
Feitelijke toestand..............................................................................................................................6
Normatieve problemen: rationele benadering.......................................................................................6
Algemeen...........................................................................................................................................6
Bentham: de morele calculus.............................................................................................................6
Kant: morele plicht.............................................................................................................................7
De klassieke rechtvaardigingstoets........................................................................................................8
Algemeen...........................................................................................................................................8
Schendingfase.....................................................................................................................................8
Algemeen........................................................................................................................................8
Schendingfase.................................................................................................................................8
Overtreffase........................................................................................................................................9
Uitzonderingsfase...............................................................................................................................9
Interventiefase.................................................................................................................................10
Voordelen en beperkingen...............................................................................................................10
Inleiding................................................................................................................................................15
Het belang van menselijke waardigheid...............................................................................................15
Betekenisvelden...................................................................................................................................15
Verbod op onmenselijke behandeling..............................................................................................15
Recht op een merkwaardig bestaan.................................................................................................15
Recht op zelfbeschikking..................................................................................................................16
Verbod op discriminatie...................................................................................................................16
Dehumanisering...................................................................................................................................16
Animale en machinale dehumanisering............................................................................................16
Is animale dehumanisering erger dan machinale?...........................................................................16
Handhaving v/d grens tussen mens/dier..........................................................................................17
Theorieën over het belang v/d grens tussen mens/dier...................................................................17
Terror management theory (TMT)................................................................................................17
Social exclusion theory (SET)........................................................................................................18
,Dierlijke waardigheid............................................................................................................................19
De schaduwzijden van vrijheid.............................................................................................................24
Drie soorten vrijheden..........................................................................................................................24
Vrijheid van privéleven (privacy)..........................................................................................................26
Van vrijheid naar privacy (opkomst, crisis, heropleving)..................................................................26
Schadebeginsel en paternalisme......................................................................................................27
Schadebeginsel (John Stuart Mill).................................................................................................27
Zacht, hard en moreel paternalisme.............................................................................................27
Overregulering en partijdige schade.............................................................................................28
Recht op vrije meningsuiting................................................................................................................29
Politieke en ethische controverse.....................................................................................................29
Vrijheid van opvoeden..........................................................................................................................31
Pauline de Broglie- Comment j’ai vu 1900........................................................................................31
Drie beginselen.................................................................................................................................31
Algemeen......................................................................................................................................31
Beginsel van ouderlijke macht......................................................................................................31
Recht op een open toekomst (open future – Joel Feinberg)........................................................32
Beginsel van zelfbestuur...............................................................................................................33
Toepassing: thuisonderwijs voor de Amish......................................................................................33
Vrijheid van cultuur en godsdienst (multiculturalismedebat)..............................................................35
Multiculturele controverses.............................................................................................................35
Drie beginselen.................................................................................................................................35
Neutraliteitsbeginsel (exclusieve neutraliteit, laïcité)...................................................................35
Multiculturalisme (inclusieve neutraliteit, actief pluralisme).......................................................36
Beginsel van medeburgerschap....................................................................................................39
Toepassing: De Raad van State over inburgering in Vlaanderen......................................................41
Gelijkheid: een allemansvriend............................................................................................................47
Formele gelijkheid................................................................................................................................47
Aristoteles........................................................................................................................................47
De aristocratie..................................................................................................................................47
Rechten-gelijkheid................................................................................................................................48
Thomas Hobbes (1588-1679) - Leviathan.........................................................................................48
John Locke (1632-1704)....................................................................................................................48
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778)................................................................................................49
De natuurlijke gelijkheid aller mensen (19 e eeuw)...........................................................................49
Racisme en beschavingsleer: dubbele moraal v/d Verlichting en het 19 e-eeuws liberalisme...........49
, Toepassing: klassiek liberalisme en de Europese Unie.....................................................................50
Kansengelijkheid na WOII.....................................................................................................................50
Het beginsel van non-discriminatie..................................................................................................50
Twee modellen voor tegemoetkoming tekorten..............................................................................51
Toepassing: politieke benoemingen.................................................................................................53
Compenserende kansengelijkheid........................................................................................................53
Het meritocratische ideaal...............................................................................................................53
Een substantiële vorm van gelijkheid...............................................................................................54
Toepassing: de hervorming van de kinderbijslag..............................................................................55
Bronnengelijkheid................................................................................................................................55
De compensatie van John Roemer...................................................................................................57
Enkele gedrags-economische spelen................................................................................................57
Welvaartsgelijkheid..............................................................................................................................58
Van utopische droom tot dictatuur van het proletariaat..................................................................59
Vormen van welvaartsgelijkheid.......................................................................................................59
De wet van Piketty............................................................................................................................60
Tot slot: alle gelijkheden op een rijtje..................................................................................................61
Inleiding................................................................................................................................................66
Friedrich Hayek (1899-1992)................................................................................................................66
Robert Nozick (1938-2002)...................................................................................................................68
Libertaristisch alternatief voor zelfgenoegzaam links?.........................................................................69
Inleiding................................................................................................................................................74
De liberale democratie: model, hoofdkenmerken & basispremissen...................................................75
Hoofdkenmerken..............................................................................................................................75
Rechtsstaat...................................................................................................................................75
Scheiding der machten.................................................................................................................75
Periodieke verkiezingen................................................................................................................75
Overheidsneutraliteit....................................................................................................................76
Grondrechten...............................................................................................................................76
Basispremissen.................................................................................................................................76
Burden of judgement....................................................................................................................76
Het redelijkheidscriterium............................................................................................................77
De alternatieven...............................................................................................................................78
Het theocratisch alternatief: de goddelijke bevelstheorie............................................................78
Het natuurrecht............................................................................................................................79
Thomas Hobbes....................................................................................................................................81
,Montesqieu..........................................................................................................................................81
Kritiek...................................................................................................................................................82
Negatieve kritiek op het werkoorzakelijk natuurrecht.....................................................................82
Negatieve kritiek op het doeloorzakelijke natuurrecht....................................................................82
Positieve kritiek................................................................................................................................82
Het volkssoevereine alternatief............................................................................................................82
Carl Schmitt en Joseph de Maistre: de Dracula’s van de liberale democratie......................................84
Kritiek van Carl Schmitt.....................................................................................................................84
De kritiek v Joseph de Maistre..........................................................................................................85
Schmitt & Maistre: Dracula’s of doodgravers van de liberale democratie?......................................87
De filosofisch-anarchistische kritiek.....................................................................................................87
Voordeeltheorieën...............................................................................................................................88
Straffen als rechtsfilosofisch probleem................................................................................................94
Utilaristische rechtvaardiging (Bentham, Beccaria)..............................................................................94
Algemene visie..................................................................................................................................94
Utilitarisme hangt af van empirische toetsing..................................................................................95
Utilitarisme botst met intuïtie..........................................................................................................95
Retributivistische rechtvaardiging (Kant)..............................................................................................96
Algemeen..........................................................................................................................................96
Dwangprobleem...............................................................................................................................96
Vrije wil probleem............................................................................................................................96
Moreel-educatieve rechtvaardiging (B.F. Skinner)...............................................................................98
Conclusie..............................................................................................................................................99
, Normatieve problemen: schijnbare oplossingen
Def. Vraag of bepaalde handeling, regel, toestand, maatregel moet worden toegelaten (mogen),
verplicht (moeten) of verboden (mogen), opgelost door normatieve disciplines (bv. moraalfilosofie)
Sociale rollen
spelen mee
Oplossing
Determinanten
Gerelateerd
(bv. afstand, tijd,
probleem
plaats)
Bv. doorbreken
beroepsgeheim?
Sociale rol =
irrelevant
Oplossing
Determinant =
irrelevant
Normatief Ongerelateerd Betrekking op alle
probleem probleem mensen
Bv. Mag abortus?
Geen beroep op
° Argumenten
geloof doen
Normatief
probleem oplossen Kritiek aanvaarden
= rationeel
Euthyphro = vader aangeven voor moord op slaaf
Reden: Aanklacht is vroom, wil v/d goden
Moreel gedrag wordt opgedragen door goden
Moreel verantwoord omdat God het wil?
Bv. stelen is neutraal God zegt = maakt het immoreel
Wil van God is willekeurig: wilt dat we stelen = moreel verantwoord
God zegt stelen zelf = immoreel : niet langer willekeurige wil => overbodige God door
externe factoren
Leven leiden onafhankelijk van God
Emoties
Beïnvloeden normatieve opinie
- Kunnen niet zonder: actie ondernemen voor rechtvaardigheid
- Beperkingen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AL2001. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
