Dit document bevat alles uit de cursus, samen met de ppt. Dit document is geschikt voor mensen die het moeilijk hebben doorlopende tekst te leren, en het makkelijker vinden om te leren uit een document met veel afbeeldingen, kleuren, tabellen. Het is geen "echte" samenvatting (en dus verkorting) vd...
HOOFDSTUK III: URO-GYNAECOLOGIE
1. ALGEMEEN
• Geslachtsstelsels zijn actief vanaf de puberteit <-> andere stelsels zijn levenslang actief
• De primaire geslachtsorganen (gonaden): testes (teelballen) en ovaria (eierstokken)
- De gonaden hebben 2 functies:
1 vorming van geslachtscellen (gameten)
- zaadcel (spermatozoïde) en eicel (ovum)
- zaadcel dringt eicel binnen (bevruchting) => zygote (eerste cel van nieuw individu)
2 Productie en secretie van geslachtshormonen
- testes produceren androgenen
- ovaria produceren oestrogenen en progesteron
2. HET MANNELIJK GESLACHTSSTELSEL
2.1 ANATOMIE VAN HET MANNELIJK GESLACHTSSTELSEL
2 TEELBALLEN (TESTES)
• Waar?
- Liggen in balzak (scrotum)
-> balzak = uitpuiling van abdomen
+ dient als steunstructuur voor de testes
- ze liggen zo buiten het lichaam
-> temperatuur 3°C < lichaamstemperatuur
-> ideaal voor productie en overleving van zaadcellen
CRYPTORCHIDIE
= testes dalen niet in scrotum
Probleem indien onbehandeld
- steriliteit: cellen die betrokken zijn bij initiële stadia van spermatogenese worden
vernietigd bij hogere temperatuur in pelvisruimte
- vruchtbaarheidsproblemen op latere leeftijd
- verhoogd risico op teelbalkanker
Behandeling: chirurgische correctie nodig (liefst voor de baby 18 maanden oud is)
93
,• Functie? Productie zaadcellen
-> Naar buiten geleid via epididymis (bijbal)
-> naar ductus (of vas) deferens (zaadleider)
-> in urethra (urinebuis) in penis
ZAADBLAASJES (vesicula seminalis)
= zijtak vóór de uitmonding van de zaadleider in urinebuis
• Functie? Productie vocht, dat zich tijdens de ejaculatie mengt met het zaad
-> vocht vormt 60% van ejaculaatvolume
-> bevordert overleving van zaadcellen en bevruchting
-> door oa stoffen die de zuurtegraad van vagina neutraliseren
PROSTAATHYPERTROFIE
= vergroting van prostaat
Prevalentie: 1/3 mannen boven 60 jaar: 2-4 keer prostaatvergroting
Gevolgen:
• Vernauwing urethra
• Vaak urineren
• Minder kracht urinestraal
• Nadruppelen na plassen
• Gevoel van onvolledige lediging van blaas
• ↑prostaat specifiek antigen (PSA) in bloed
MERK OP: ook bij prostatitis (prostaatontsteking)
Oorzaken:
• Meestal goedaardig (benigne prostaathypertrofie)
• Kwaadaardige tumor
Behandeling:
• Chirurgisch verwijderen
• Anti-androgene geneesmiddelen bij hormoondependente vormen van prostaathypertrofie
- androgeen-receptorblokkers
- analogen van gonadotrofine releasing hormoon (GnRH)
-> inhibitie vrijstelling van gonadotrofines LH en FSH uit hypofyse
=> prostaat wordt niet gestimuleerd door androgenen
=> prostaatweefsel regresseert + verbetering problemen bij het urineren
94
,PROSTAATKLIER
• Waar? Juist onder de blaas, waar de zaadleider in de urinebuis uitmondt
-> het omgeeft de urinebuis en de zaadleider
• Functie? Productie van secreet dat 30% van het ejaculaatvolume vormt
-> activatie spermacellen
PENIS
Bestaat uit:
• Schacht (corpus) waarin 3 zwellichamen lopen
-> 2 corpora cavernosa en 1 corpus spongiosum
-> de zwellichamen bestaan uit:
- sponsachtig weefsel en gladde spiercellen
- gevuld bloed -> gepaste erectie
• Urethra:
Functies: - afvoer van urine uit blaas
- passage van ejaculaat vanuit testes/epididymis
• Eikel aan einde (glans penis):
-> omgeven door voorhuid (preputium) = een huidplooi
Circumcisie of besnijdenis: gedeeltelijke/volledige verwijdering van de voorhuid
over de glans penis
Waarom? - potentieel voordeel van minder urineweginfecties
- bescherming tegen peniskanker
- verminderd risico op seksueel overdraagbare ziekten (zoals aids),..
2.2 DE VORMING VAN DE SPERMACELLEN (SPERMATOGENESE)
A IN TUBULI SEMINIFERI (ZAADBUISJES) UIT DE TESTES:
1. Spermatogonia uit kiemepitheel (wand) vermenigvuldigen zich zeer snel door mitotische celdeling (kerndeling)
Meiose (reductiedeling)
2 Spermatocyten
Meiose (reductiedeling)
3 Spermatiden
4 Uitrijping tot spermatozoa (rijpe zaadcellen)
5 Spermatozoa komen los aan luminale zijde van epitheel -> in lumen van zaadbuisje
Wand van zaadbuisjes bestaat uit verschillende lagen waarin naar het lumen toe de cellen progressief meer en meer
gedifferentieerd zijn tot zaadcellen
95
, B MIGRATIE NAAR EPIDIDYMIS (BIJBAL)
• Opslag: alle zaadbuisjes komen samen
• Volle rijping
INTERSTITIËLE CELLEN VAN LEYDIG
• Plaats: tussen zaadbuisjes
• Functie: synthese + secretie belangrijkste mannelijk geslachtshormoon (= testosteron)
SERTOLI CELLEN
• Plaats: in de wand van de zaadbuisjes, tussen de differentiërende geslachtscellen
• Functie: steun, bescherming en voeding van geslachtscellen:
- mediëren de effecten van testosteron en FSH op spermatogenese
- productie inhibine (FSH-secretie↓ -> productie van spermacellen↓)
- controleren het vrijkomen van spermacellen in lumen van zaadbuisjes
VERLIES VOORTPLANTINGSCAPACITEIT
• Bij mannen trager dan bij vrouwen
• Gezonde mannen zijn reproductief tot 80-90 jaar
• Vanaf 55 jaar is er een achteruitgang van testosteronsynthese
-> verlies in spierkracht + overlevende spermacellen↓ + libido↓
2.3 DE HORMONALE REGELING VAN DE MANNELIJKE FERTILITEIT
De mannelijke fertiliteit wordt geregeld door de hersenen (hypothalamus en hypofyse) en testes
POSITIEVE FEEDBACK
1 Hypothalamus stelt het gonadotrofine releasing hormoon (GRH) vrij
2 Bereikt adenohypofyse via portaal systeem
3 Stimulatie vrijstelling van gonadotrofinen:
96
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AnaisLingrong. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
