FISCAAL RECHT 2024
DEEL I. ALGEMEEN
A. INLEIDING
1. BEGRIP BELASTING: RANDNR. 1-4
BELASTING
- Klassieke definitie belasting: een betaling eenzijdig opgelegd door de overheid, teneinde haar middelen te verschaffen om
in haar uitgaven van alle aard te voorzien
- Dwingend karakter
- Financieel doel
- Geen rechtstreekse/ individuele tegenprestatie
ANDERE HEFFINGEN
- Retributies: vergoeding individuele tegenprestatie
- Sociale zekerheidsbijdragen: band sociale bescherming
o Ook andere doelen zoals een politiek beleid bv. Milieubelastingen
o Sociale zekerheid -> parafiscaliteit (indirecte belastingheffing of bijdrage)
• Belangrijk verschil tussen SZR en belastingen is dat de SZR bijdragen juridisch niet als belastingen wordt
gekwalificeerd -> het valt dus ook niet onder het legaliteitsbeginsel in de gw
§ Dus stel dat je nooit ziek wordt, en dus nooit gebruik maakt van de dokter, ziekenhuizen enz.
Heb je hier toch aan bijgedragen voor andere, je kan dit ook niet weigeren te betalen -> het is
(net als belastingen) verplicht
o De tegenprestatie voor uw bijdrage is niet individueel, maar op groepsniveau: ‘de werknemers’ genieten door de
bijdrage van SZ -> sociale bescherming van de groep waartoe u behoort (is een afgelijnde finaliteit -> itt
belastingen waarbij er een ruime pot is voor uitgaven van de overheid)
- Examen: Waarom is het u zo belangrijk om te weten of iets een belasting is of niet? -> p7-9 -> sociale bescherming SZR vs
belastingen
o -> verschillende manier waarop het wordt ingevoerd: de rechtsbeginselen die van toepassing zijn zoals
legaliteitsbeginsel, gw,..
2. FUNCTIES VAN DE BELASTING
3 functies:
- financiële functie
- economische functie of beleidsfunctie
- sociale functie
Handboek randnrs. 5-8
1
,FINANCIËLE FUNCTIE
- Totale ontvangsten van de staatsbelastingen: 2023: 140.376 miljoen EUR
o Per dag: 385 miljoen EUR
o Per uur: 16 miljoen EUR
o Per minuut: 267.078 EUR
- Tax revenue = Alle belastingen die geïnd worden, worden opgeteld en dan wordt er gekeken watvoor percentage dit
vertegenwoordigd van het bruto binnenlands product (= de marktwaarde van alle goederen en diensten die er op één
jaar tijd worden geproduceerd)
o Er wordt berekent welk aandeel de overheid eigenlijk wegneemt van wat er aan economische waarde in een
land gecreëerd wordt (the share of a countries output)-> welk aandeel vormt de belasting daarin -> België:
42,43%: dit is relatief hoog, maar als een land relatief veel overheidstaken op zich neemt is het logisch dat
hiervoor een hoge financiering voor nodig is
o België staat op dit moment op nr. 4 van alle OESO landen (= Organisatie voor Economische Samenwerking
en Ontwikkeling), he gemiddelde in OESO is 35 procent, dus
- De belastingdruk in België is hoog
o Waar zit die juist? -> bij inning bezoldig werknemers -> Belgie de hoogste druk op bezoldiging werknemers:
53% -> je houdt dus maar 47 procent over van je loon!
o OESO gemiddelde rond 35 procent
o -> Deze belastingdruk is te hoog en dit is vervelend voor zowel werknemers als ondernemingen
• WN’s moeten veel belasting betalen
• WG’s moeten nog veel meer betalen om ervoor te zorgen dat WN iets overhoudt na belastingen
1. TAX SHIFT
- Men heft getracht de belastingdruk in evenwicht te brengen en minder te belasten op arbeid
- = tax shift
o Welke anderen dingen? -> meeste lukt niet door lobbygroepen die grote invloed uitoefenen op wetgever
(politiek)
- Soorten tax shift:
o vermogenswinsten = op de waarde van uw vermogen
o -ecofiscaliteit -> vervuilende activiteiten zwaarder belasten
o Vermogensbelasting: Argumenten voor en tegen
• Argumenten Voor:
§ er zijn een aantal studies die aantonen dat er eigenlijk een taxshift naar ‘zwaarste schouders
dragen het meeste’ beter zou zijn (draagkracht beginsel p3) -> er zijn in België een aantal zeer
rijke families die leven van hun vermogen: via intresten en dividenden zonder bezoldiging te
ontvangen, op de intresten en dividend hierop wordt een lagere belasting geheven (rond de
30%) doch dat zij meer geld hebben dan de gemiddelde arbeider die 50 procent moet betalen,
ze dragen dus niet bij aan de samenleving
2
, • Tegen:
§ 1. het vermogen van die rijke families is op een bepaald moment wel gecreëerd geweest, vaak
ondernemers die winsten hebben gemaakt, die zijn belast en dit is dan hun vermogen geworden
-> is dus eigenlijk dubbele belasting
§ 2. vluchtgedrag: als er een hoge vermogensbelasting zou zijn heb je risico op vluchtgedrag door
de grote vermogensfamilies uit België naar voordeligere belastingslanden waardoor de grote
ondernemers/vermogens weg zouden gaan en dit ten nadele van de economie zou zijn
• Eigenlijk weet de Belgische overheid niet waar het vermogen zit in België, het is niet in kaart gebracht
dus de studies zijn speculaties en dus als men die vermogensbelasting gaat heffen kan men eigenlijk niet
inschatten wat het gevolg zou zijn wat dus wel gevaarlijk zou zijn
• - berekeningen worden gedaan via de kadastrale inkomens, ORG-eigendom
• Maar van roerende eigendom zoals een effecten portefeuilles weet mijn eigenlijk niets
• In andere landen weet men dit wel, voor elke belastingplichtige
• En wat valt er dan onder ‘vermogen’?
§ - bv. Ook wijnkelder meerekenen? Bv. Cryptocurrency
2. AGGRESSIEVE FISCALE PLANNING DOOR BEDRIJVEN
- Strijd tegen agressieve fiscale planning door bedrijven
o Belastingen = kost
o => Fiscale planning: reduceren van belastingkost – « effective tax rate »
• Agressieve fiscale planning: grote bedrijven die fiscale planning doen die in principe in lijn zijn met de
letter van de wet maar die op zo’n manier worden gedaan dat het eigenlijk uitgerekt is waardoor het
niet kocher is (wel verschil met fraude want wet wordt ‘in principe’ niet geschonden
o Maar : gewijzigd klimaat naar aanleiding van belastingschandalen
o => Meer transparantie
o => Initiatieven tegen gebruik van agressieve structuren en gebruik van belastingparadijzen
- Fraudeurs = belastingontduikers -> BBI: bijzondere belastinginspectie houden zich hiermee bezig adhv nieuwe
technologieën -> minder belastingsfraude = meer belastingen
International Consortium of Investigative Journalists: lekken over multinationals aanwezig op belastingparadijzen of over
geheime belastingafspraken met de Luxemburgse belastingadministratie. Lek van een ex-werknemer (LuxLeaks, 2014),
advocatenkantoor gehackt (PanamaPapers).
- Vroeger was het gebruikelijk dat buitenlandse ondernemingen een vennootschap oprichten in één van die zgn
belastingparadijzen om dan heel veel winst door te stromen naar die die vennootschap met als voordeel dat die winst daar
niet werd belast waardoor ze hung globale geconsolideerde belasting kost substantieel konden verlagen
o Door de leaks is er mpp debat gestart met verontwaardiging over belastingontduiking
• Bv. Starbucks;: protesten
o Er zijn verschillende initiatieven genomen vanuit EU, nationaal, OESO
o Zoals transparantie!: bv. Belgische belastingadministratie kan nu zien dat een onderneming in België heeft WN’s
heeft maar die winsten rapporteert vanuit Panama -> dus gaan kijken of er kunstmatig winsten worden
verschoven vanuit belastingparadijzen
3
, o Meer transparantie -> meer controle -> meer mogelijkheden tot vermogensbelastingen -> minder druk op
bezoldiging van werknemers
Op niveau van OESO keek men naar verschuiving van winsten naar belastingparadijzen -> daar kunnen nationale staten daar
niet veel aan doen, gaat in tegen vrijheid van ondernemingen
- Er moet dus een globale oplossing voor gevonden worden: niet evident, elk land heft eigen fiscal wetgeving
- Er is toch een globaal akkoord gekomen om een globale minimumbelasting van minimum 15% op ondernemingen
- Als de landen nalaten op belasting te heffen voorziet dit systeem dat de moedervenn in Belgie met een
dochtervennootschap in de kaaiman eilanden, mag het land van de Moedervenn de belasting heffen op de dochtervenn
- Wat is het gevolg? 1. brengt geldt op voor brave landen die belastinge innen (ook nodig hebben) + 2. multi-national
ondernemingen gaan minder moeite doen zoals het versluizen van geld via dochtervennootschappen omdat het voortaan
toch belast wordt
- Kan mogelijks ook helpen om belastingdruk te verlagen (=2de manier)
3. BELASTINGDRUK VERLAGEN DOOR ANDERE BRONNEN VOOR BELASTINGEN TE ZOEKEN
- 3de manier om belastingdruk te verlagen en andere bronnen te zoeken voor belastingen
o Milieubelastingen: vervuilende actoren zwaarder belasten
• Op Resources (grondstoffen, energie) en pollution (vervuiling)
o België kan hier nog veel doen -> Nederland: “vervuiler betaalt” (= belasting principes
o zie andere principes: draagkrachtbeginsel: breedste schouder dragen meer
ECONOMISCHE FUNCTIE
- Stimuleren / ontraden van gedragingen (instrumentalisme)
o Vb. vennootschapsbelasting (2022)
• Fiscale uitgaven: Bv. onderzoek & ontwikkeling: 883 miljoen EUR
o Vb. milieubelasting, suikerbelasting
• bv. Suikerbelasting; extra belasting omdat het ongezond is en men dit wil ontraden
- Anderzijds zijn de milieubelastingen ook om het milieu te beschermen -> maar als milieu heel hoge prioriteit krijgt, zijn er
geen belastingen meer! Dus 2 snijdend zwaard
o De economische, politieke, instrumentele functie vs. ontradende functie waarbij men wil voorkomen dat er
milieuvervuiling is
- MAAR mensen die mindervermogend zijn moeten die belasting ook betalen, is dit dan weer eerlijk?
o Rijke kunnen makkelijker een elektrische wagen kopenà vele fiscale voordelen
o Terwijl mindervermogende dit hellemaal niet kan kopen, en hebben vaker oudere (vervuilende) auto’s en zijn dus
de dupe van een milieutaks op wagens
o -> hoe verhoudt dit tot het draagkrachtbeginsel, belangrijk als jurist om te onderzoeken: ‘wat voor systeem willen
we’
4
