De Sociaal Psychologie is de wetenschap die de relatie tussen een individu en
(imaginaire) groepen onderzoekt, ofwel in hoeverre en hoe een individu wordt
beïnvloed door zijn omgeving. Sociaal Psychologen zijn vaak actief als
wetenschappelijk onderzoeker, als deskundige op een bepaald gebied (reclame,
loopbaanontwikkeling) of meer praktisch werkzaam in bijv. training en
communicatie.
Het specialisme van de Sociaal Psycholoog maakt hem (meer dan andere
Psychologen) interessant voor de profit sector. Een Sociaal Psycholoog kan
bijvoorbeeld inzicht geven in hoe reclame een bepaalde doelgroep maximaal
bereikt en beïnvloedt en zo een belangrijke bijdrage leveren aan de
marketingstrategie van een bedrijf. Hij kan echter ook bijdragen aan de
effectiviteit van een politieke campagne. In het verlengde hiervan vind je ze ook
bij organisaties die zich richten op voorlichting en bij goede doelen. Een Sociaal
Psycholoog kan bij iedere organisatie die op een of andere manier mensen wil
sturen terecht.
Het vakgebied van de Sociaal Psycholoog kent een overlap met dat van de
Organisatiepsycholoog. Social Psychologen kunnen dan ook werken op HR
afdelingen, adviseren bij reorganisaties en bijdragen aan scholing en trianing van
personeel. Bij dat laatste zal de nadruk vooral liggen op communicatietraining.
Sociaal Psychologen die wetenschappelijk onderzoek doen houden zich bezig met
onderwerpen als de invloed van culturele verschillen op communicatie op de
werkvloer, de menselijke neiging zijn zich te conformeren naar een
meerderheidsstandpunt of het gebruik van stereotyperingen om groepen te
mobiliseren (bijvoorbeeld in conflictsituaties).
1
,Webinar 'Sociale psychologie' door Pieternel Dijkstra
Gedragsbeïnvloeding
BLOK 1: Kijk in wat gedrag bepaalt
In de praktijk:
Te snel naar oplossingen grijpen
Gebrekkige analyse vooraf: wat zijn nu precies de factoren / determinanten
van het gedrag?
Kiezen voor een methode vanuit voorkeuren of omdat je er een subsidie
voor krijgt
niet kiezen voor een methode vanuit voorkeuren
WEL; evidence based = kijken naar client +
wetenschap / theorie + ervaringen
Theorie van gepland gedrag
= theorie die helpt begrijpen hoe gedrag tot stand komt.
Voorbeeld: jongeren die onveilig vrijen
Attitude: veilig vrijen (Hoe vind je iets? )
Subjectieve vorm: Hoe denkt jouw sociale omgeving over veilig vrijen?
Waargenomen gedragscontrole: Hoe kan je veilig vrijen? Hoe kan je iets
doen?
Het is een algemeen model. Je moet altijd kijken, of je met een individu of met
een doelgroep te maken hebt, welke determinant dit geval het belangrijkste is.
Dit doe je via onderzoek. Bij een individu kan je het uitvragen. Bij een doelgroep
kan je dit met een enquête onderzoeken.
2
,Onderliggend : MOTIVATIE
= bereidheid om bepaald gedrag te vertonen
Motivatie is een proces. Als je een gewoonte gedrag (roken, ongezond eten) hebt,
de motivatie om gezonder te leven is een proces. Per fase van motivatie is een
andere aanpak vereist.
Samenvatting
Interventies ontwikkelen die:
1 Ingrijpen op de relevantie determinant (Theorie van gepland gedrag)
2 Rekening houden met fase van motivatie en mensen over de streep
trekken
BLOK 2: Hoe kan je mensen precies beïnvloeden?
Behavioral change techniques (BCT) / gedragsveranderingstechnieken
= gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek wat werkt en/ of theorie = evidence
based
Voorbeeld: modeling, actieplan maken, voorlichtingen, rolmodellen
Er zijn honderden van dit soort technieken. Deze worden bewaard in
taxonomieën. Deze technieken kunnen gecombineerd worden tot
interventies. Ze kunnen ook gekoppeld worden aan de determinanten uit
TPB en motivatiecirkel.
Een plan maken heeft alleen zin als mensen al gemotiveerd zijn. Als mensen niet
gemotiveerd zijn moet je eerst voorlichten en toetsen naar waarden. Je kan een
motiverend gespreksvoering houden om mensen te helpen een beslissing te
maken.
BCT altijd aanpassen aan de context en de doelgroep
Bv. Doelgroep moet zich met rolmodel kunnen identificeren
Gedragsverandering:
Pak niet teveel (gezond leven -> gezonder eten)
Risico van teveel willen : ego-depletie = mensen raken mentaal uitgeput
Pak liever concrete doelen, kleine interventies en dan herhalen
Mogelijkheid om succeservaringen op te doen
1 Wat is sociale psychologie? (PPT 1)
2 Wat zijn de belangrijkste inzichten m.b.t. gedragsverandering?
3 Onder welke voorwaarden zijn mensen bereid hun gedrag te
veranderen?
4 Kan u een sociaal psychologische theorie benoemen, uitleggen
en verduidelijken met voorbeeld?
5 Kan u een evidence-based benadering van gedragsverandering
toelichten met enkele studieresultaten?
3
, Les 2: beïnvloeden van gedrag
Onbewuste invloeden
Subliminale priming
Film: frames = verschillende foto’s achter elkaar waardoor het een
bewegend beeld is
Onze hersenen kunnen de frames zien op een bepaalde secondes
Subliminale = beelden laten zien die zo kort zijn, dat de persoon het
bewust niet heeft gezien maar onbewust wel heeft waargenomen
Bv. Subliminale reclame: Coca cola in kerstman filmpje
Experiment van Karremans
Helft van de proefpersonen waren dorstig (zuigen op drop)
Andere helft was niet dorstig (controle-groep)
Iedereen deed een computertaak waarbij Lipton ice subliminaal ( 23 mini
sec) werd gepresenteerd. Ze vroegen of ze voor lipton ice of water zouden
kiezen. 85% van de dorstige kozen voor liptop ice nadat ze de onbewuste
priming hadden gezien. De deelnemers die geen dorst hadden, daarop
werkte de subliminale priming niet.
Conclusie: subliminale priming werkt alleen als de prime aansluit
bij de toestand waaraan de persoon zich vindt
Bv. Dorst hebben kiezen voor lipton ice
Effect termijn + aard van stimuli
Hoelang blijven de effecten van subliminale priming? Langdurige effecten
Experiment studenten
o Werden onbewust in contact gekomen met academische taal paar
dagen erna scoorden ze beter op een examen dan de studenten die
met gewone taal in contact kwamen
Voorwaarden: stimuli moeten simpel zijn (bv. Één woord, zinnen werken
niet)
o Casino onderzoek: onbewust winnend symbool laten zien
Andere toepassingen
Magnum met een sexy lichaam
Heineken ondersteboven : billen
Geuren
Proust-effect
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yasminaterelst. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.