Module sociale gezondheidszorg
1. Sociale geschiedenis
1.1. Inleiding
Zeer lange ontstaansgeschiedenis
Gevolg van strijdmodel (arbeiders, politici, wetenschappers en Kerk)
Evolutie (examen): nachtwakersstaat verzorgingsstaat sociale welvaartstaat
1.1.1. Nachtwakersstaat
Maximale autonomie aan de burgers
Streefdoel: Individuele zelfontplooiing (persoonlijk & economisch vlak)
Staat:
o Zeiden: “trek jullie plan, wij bieden gewoon veiligheid en bescherming”
o Ondersteunt zonder belemmerend te zijn
o Garantie veiligheid en bescherming (politie en leger)
1.1.2. Verzorgingsstaat -> Sociale welvaartstaat
Oorzaak: ontstaan arbeidersbeweging / verwerven van politieke macht (stemrecht,
bescherming t.g.v. vrij economisch verkeer, …) = vangnet creëren zoals OCMW
Vertrouwen in zelfregulerend vermogen van de markt gaat verloren
Sociale en economische doeleinden = taak van de staat
o Zeiden: “We moeten zorg dragen voor onze bevolking”
Steeds meer ingrijpende zorg voor welzijn en welvaart van het volk
1.1.3. Reguleringsstaat
Steeds meer ingrijpen in alle facetten van leven: economie - arbeid - onderwijs -
cultuur - milieu - ethische vraagstukken (vb. euthansie)
1.2. Een chronologie van de feiten
1.2.1. Een eeuw van tegenstellingen
Industriële revolutie
Intrede van stoommachine (stoomschip, -trein, nieuwe productieprocessen)
o Verschuiving van economische macht naar kleine groep kapitaalkrachtige
mensen (burgerij= rijken) + politieke macht door burgerij
GEVOLG: sociale en economische achteruitgang van gewone man
o Geen kapitaal om te investeren + enkel arbeid (zichzelf) kan verhuurd worden
(uitbuiting)
1.2.2. Sociale ellende en onzekerheid
Uiteindelijk grote landbouwcrisissen GEVOLGEN
o Verschuivingen naar steden en industriebekkens opzoek naar werk
o Zeer slechte leef- en werkomstandigheden door overbevolking
Vb. verschillende ziektes, kinderen van 8 jaar inzetten, 16u werken, …
o Geen enkele bescherming
1
, Overlevingsstrategie: liefdadigheid eerste vormen solidariteit onder de arbeiders
o Thuisarbeiders: Maatschappij van Onderlinge Bijstand (mutualiteit)
Rijke gingen een spaarpotje ontwikkelen en deelde dit eventueel uit
aan mensen die medische hulp nodig hebben
Mutulaiteit= gelinkt aan gezondheidszorg
o Initiatieven aanvankelijk verboden 1851: wettelijk toegestaan
Oorspronkelijk christelijk-neutraal -> nadien opkomst socialisme
Vanuit socialisme oprichting van eerste coöperatieven
Bestaan nog steeds: mensen gaan opbrengsten delen
Vb. Vooruit - Gent
Uitzondering: lichte sociale bescherming voor ambtenaren
o Recht op rustpensioen (enkel als je voldoende jaren gewerkt hebt), weduwen-
en wezenuitkering
o Geen sociale rol overheid, enkel orde handhaven (vb. geen stakingsrecht)
Oprichting door de overheid van ‘Algemene Lijfrentekas’: bijeensparen van pensioen
o Enkel werknemers betalen (niet overheid, niet werkgevers)
o Financieel probleem
o Niet behalen van pensioengerechtigde leeftijd
1.2.3. De fundamenten gelegd
Grote toegeving van burgerij
Arbeiders verdedigden het vaderland in WO I
Vrees voor communistische opstanden
Resultaat
Algemeen enkelvoudig stemrecht voor mannen, socialisten in regering, 8-urendag: 6
dagen/week, stakingsrecht, oprichting paritaire comités (=onderhandelingscomités
tussen werknemer en werkgever)
ECONOMISCH OVERLEGMODEL (examen)
ARBEIDSCONTRACT (AC)
INDIVIDUEEL contract tussen werknemer en werkgever waarin staat wat men gaat doen - Mondeling of Schriftelijk (beste)
ARBEIDSREGELEMENT (AR)
ALGEMEEN - Bevat alle richtlijnen
PARITAIR COMITE (PC) - PARITAIR SUBCOMITE (PSC)
Verfijning van PC - Overleg tussen werkgever (baas of wettelijke
Gezondheidszorg - Bepalen wat in AR en AC staat
vertegenwoordiger) en werknemer (delegatie via vakbond)
NATIONALE ARBEIDSRAAD (NAR) (EXAMEN)
Overleg tussen werkgever, werknemer (niet rechtstreeks aanwezig= via vakbond) en overheid
Info gaat in beide richtingen
AC NAR (vb. NAR komt te weten van de boerenstaking)
NAR AC: (vb. wanneer ze de staking willen tegenhouden)
2
, Revolutie ging niet zo vlug
Toegeeflijkheid burgerij neemt af
Slagkracht vakbonden neemt toe
GEVOLGEN
o Realisatie enkele verplichte sociale beschermingsmaatregelen: pensioen,
kindergeld (voor kinderen te onderhouden, school, …), beroepsziekten
o Oprichting Commissies voor de Openbare Onderstand (=COO)(examen)
= voorloper van het OCMW
EVOLUTIE OCMW (examen)
'20: COMMISSIES VOOR DE OPENBARE ONDERSTAND (COO)
Zal uiteindelijk de aanzet geven tot de oprichting van het OCMW
'79: OPENBAAR CENTRUM VOOR MAATSCHAPPELIJK WELZIJN (OCMW) = officiële term
Alle steden en gemeenten zijn verplicht een OCMW op te richten - Regels werden bepaald door programatorische overheidsdienst (POD) (vb. wat moet een OCMW doen, regels om een leefloon te krijgen, ...) -
Steden & gemeenten in eerste instantie openbare onderstand (=welzijn promoten van bevolking: financieel, oprichten cribbé/WZC/juridische dienst, ...)
2019: SOCIAAL HUIS
Term in de volksmond (OCMW blijft officiële term) - Negatieve conotatie moet weg
Crisis: hoge werkloosheid
Wilde opstand in haven (langdurig)
o Afdwingen van erkenning van vakbonden als partners van werknemers
invoering minimumloon (+/- €1000/maand), 40-urenweek (2 compensatie
dagen), 1 week betaald verlof= revolutionair, ontstaan georganiseerd sociaal
overleg i.p.v. strijdmodel
Nationale arbeidsconferentie
Gestructureerd interprofessioneel overleg
Overheid, vakbonden en werkgever
Uiteindelijk vervanging door NAR
1.2.4. Een monument gebouwd op traditie
WO II onderbrak positieve evolutie: Onderhandelingen leiden naar Sociaal Pact
1944 Achilles Van Acker= besluitwet op maatschappelijke zekerheid
o Gezinsbijslag door patronale kinderbijslagfondsen
o Ziekte- en invaliditeitsuitkering door mutualiteiten
RIZIF= ziekenkas= terugbetaling doktersbriefjes
o Werkloosheidsverzekering door vakbonden
o Pensioenen door overheid
Fundamentele nieuwigheden
Afhoudingen van loon door werkgever
Centralisatie van bijdragen (RMZ= rijksmaatschappelijke zekerheid)
Uitbreiding verplichte aansluiting ziekte- en invaliditeitsverzekering en werkloosheid
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper axelleverhaegen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,66. Je zit daarna nergens aan vast.
