Samenvatting
Celbiologie en histologie samenvatting deel cellen
- Instelling
- Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting van het deel cellen van het vak celbiologie en histologie
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
Voorbeeld 4 van de 38 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
Celbiologie en histologieDeel 3: cellen
1 Delen van cel: inleiding
1.1 Samenstellende delen van de cel
Alle cellen hebben:
- Celmembraan
- Plasmamembraan
- Genetisch materiaal
Een eukaryote cel heeft een kern en membraan omsloten organellen. Een
prokaryote cel bevat los DNA.
Dierlijke cellen hebben in tegenstelling tot plantaardige cellen geen celwand. (De
cursus handelt enkel over dierlijke cellen en weefsels).
1.1.1 Celorganellen:
- Celkern
o Bevat DNA dat bepaalt hoe en wat de cel gaat doen
DNA is opgebouwd uit chromosomen
- Ribosomen
o Verlaten de nucleus en dien aan synthese om proteïnen te maken
- Endoplasmatisch reticulum
o 2 soorten:
Ruw endoplasmatisch reticulum (R.E.R.)
Glad endoplasmatisch reticulum (S.E.R.)
o Het is een membraan omsloten organel
- Golgi – apparaat
o Zal proteïnen naar hun vorm vouwen of andere moleculen
aanhechten
- Lysosomen
o Vervoeren afvalmateriaal
- Cytoskelet
o Bestaat uit: microtubuli, microfilamenten, intermediaire filamenten
Al deze organellen worden later uitgebreider besproken!
1.1.2 De cel: meeteenheden
- Bloedcel mens: 6 – 7 µm (4 – 4,5 µm micrositaire anemie, zorgt voor een
te klein bloedvolume)
- Prokaryote cellen: 2 – 3 µm
- Dubbel fosfolipidenmembraan: 7 – 8 µm
1.2 Universele kenmerken van levende cellen
- De genetische informatie die is opgeslagen in 1 – dimensionale sequenties
in DNA (soms in RNA), wordt gedupliceerd en doorgegeven aan
dochtercellen
, - De 1 – dimensionale sequenties worden opgeslagen in een DNA – code
voor zowel de lineaire sequenties als de 3D – structuren van RNA’s en
proteïnen
o De 1D sequentie wordt dus vertaald tot een 3D sequentie
- Macromoleculaire structuren worden gevormd uit subeenheden (=
bouwstenen)
- Membranen groeien door expansie van reeds bestaande membranen
- Cellulaire bestanddelen worden naar hun juiste locatie binnen (of buiten)
de cel geleid door middel van signaal- receptor interacties
o Ze bewegen doormiddel van diffusie, moleculaire pompen en motor
– proteïnen
- Receptoren en signaal – transductiemechanismen laten een cel toe zich
aan te passen aan de omgeving
- Moleculaire feedback mechanismen controleren de moleculaire
samenstelling, groei en differentiatie van een cel
o Belangrijk om ongecontroleerde celdeling tegen te gaan
2 Delen van de cel: de celkern
- Bacteriën hebben geen kern, maar wel organellen die hier op lijken
o Men noemt dit nuceleoïd of genofoor
- Een erythrocyt (= rode bloedcel) heeft ook geen kern
o Daarom maar levensduur van 120 dagen
o Heeft als enige functie het dragen van hemoglobine
- Sommige cellen hebben 2 kernen
o Vb. hepatocyt (= levercel), eicel, chondrocyt, sympatische
zenuwcellen
- Polykaryoten = cellen met veel/meerdere cellen
o Vb. osteoclast, dwarsgestreepte spier (door fusie van cellen)
- De kerngrootte (5 – 25 µm) is afhankelijk van de ouderdom van de cel, de
celgrootte en de fysiologische toestand van de cel
De kern is omgeven door een kernmembraan dat via poriën in contact staat met
de rest van de cel en is continu met het buitenste membraan van het ER
Euchromatine: de chromatinedraden liggen niet zo dicht op elkaar gepakt (hier
vindt de transcriptie plaats)
Heterochromatine: de chromatinedraden liggen dicht op elkaar gepakt.
2.1 Algemeen
- De kern is het controlecentrum van alle cellulaire activiteit
- De meeste cellen hebben 1 kern, behalve skeletspiercellen en erytrocyten
- De kern bevat:
o Chromosomaal DNA
o Een systeem voor RNA – synthese
- De kern heeft een variabele morfologie
2.2 Genetisch materiaal
- Het genetisch materiaal zit verpakt onder de vorm van chromosomen
- Chromatine = het geheel van chromosomen in de interfasetoestand
, - Elke zoogdiercel heeft een N aantal aparte, maar door elkaar gelegen
chromosoomfibrillen
o Deze zijn ongeveer 30nm dik en zijn zeer lang (langer dan de
diameter van de kern)
De liggen opgerold in de kern
De chromosomen worden onderzocht met behulp van een karyogram. Hierin
worden alle chromosomen geordend van groot naar klein en beschreven.
In het centromeer zullen de spoeldraden worden aangehecht. De ligging
van het centromeer kan verschillen: metacentrisch (in het midden),
submetacentrisch (een klein beetje naar 1 zijde gelegen),
acrocentrisch (naar 1 zijde gelegen), telocentrisch (aan het uiteinde
van 1 zijde gelegen)
Chemische samenstelling:
- Nucleotide: bestaat uit fosforzuur, pentose en een organische base
- DNA: bestaat uit 2 purinebasen (adenine en guanine) en 2
pyramidinebasen (thymine en cytosine) en een desoxyribose (suiker dat
eindigt met – H)
- RNA: bestaat uit 2 purinebasen (adenine en guanine) en 2
pyramidinebasen (uracyl en cytosine) en een ribose (suiker dat eindigt met
-OH)
De opgevouwen nucleosomen noemt men chromosoomfibrillen
De kern kan een aantal afwijkingen hebben:
- Hydropische kern: kern met een hoge transcriptie activiteit
o Veel euchromatine
o Meestal grotere kernen met een groter watergehalte
o Duidt vaak op kwaadaardigheid
- Pycnotische kern: kern met geringe proteïnesynthese (of helemaal afwezig)
o Chromatine is tot 1 dichte massa samen gepakt
o Soms eerste teken van celdood
, Constitutief heterochromatine: delen van bepaalde chromosomen die in alle
cellen heterochromatisch zijn
- Vb. lichaampje van Barr (1 X – chromosoom in vrouwelijke cellen, het
andere is euchromatisch en niet zichtbaar)
Facultatief heterochromatine: gebieden van chromosomen die in de ene cel wel
en in de andere cel niet heterochromatisch zijn.
2.3 Nucleolus
Algemeen:
- Morfologisch gemakkelijk te onderscheiden deel van de kern, niet omgeven
door een membraan
- Biochemisch en structureel duidelijk af te bakenen van de rest van de
nucleus
- De nucleolus is de productie – eenheid van pre – ribosomale subeenheden
o Dus er is een grote hoeveelheid RNA en ribonucleoproteïnen
aanwezig
- De grootte, vorm en aantal varieert naargelang het organisme, celtype en
de fysiologische activiteit van de cel
- De nucleolus is ongeveer 1 – 3 µm
NUCLEOLUS ≠ NUCLEUS
Binnen de nucleolus is er een nucleolaire organisator regio, hier gebeurt de
synthese van rRNA. De processing van dit RNA en de associatie met proteïnen
gebeurt initieel in de NOR, dan in de fibrillaire regio en dan in de granulaire regio.
Het heterochromatine ligt vaak nauw tegen de nucleolus aan, maar neemt niet
deel aan de vorming van de nucleolus.
2.3.1 Transcriptie rRNA
DNA wordt eigenlijk overgeschreven naar RNA. Op de DNA – streng zal RNA –
polymerase voorkomen. Ergens zit er ook een start en stop gen in het DNA. Zo
zullen de nucleotiden van het DNA dan worden overgeschreven en zal er een RNA
streng gevormd worden.
2.4 Kernmembraan
- Vormt de barrière tussen de kern en het cytoplasma
- Het zijn 2 parallelle membranen waartussen een perinucleaire ruimte zit
- Het buitenste membraan is continu met het ER
- Tegen het binnenste membraan zit een lamina densa
o Dit is een netwerk van fibreuze proteïnen (laminen), deze lamina is
elektronendens
Verschillende soorten laminen (≠ lamininen): lamine A, lamine
B en lamine C
- De openingen in het kernmembraan noemt men de kernporiën
o Dient voor uitwisseling, zowel van cytosol naar kern als van kern
naar cytosol
o Zijn dynamisch, kunnen sluiten en openen
o Het aantal poriën is evenredig met het metabolisme en sterk
beïnvloed door de hormonale cyclus en veroudering
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper laureduchene58. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,96. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 56326 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen