Een volledige samenvatting van het vak 'inleiding tot het recht' in de eerste bachelor criminologische wetenschappen. De samenvatting bevat een inhoudstafel en omvat alles wat te kennen is voor het examen.
INLEIDING TOT HET RECHT
Inhoudsopgave
1) Definitie: wat is recht?....................................................................................................................................................................5
2) Band tussen objectief en subjectief recht:.....................................................................................................................................5
3) Verduidelijkend toepassingsgeval: onrechtmatige daad...............................................................................................................5
1) Imperatief karakter:........................................................................................................................................................................7
2) Recht regelt uitsluitend menselijk en uitwendig gedrag................................................................................................................7
3) Rechtsregel moet algemeen of onpersoonlijk zijn.........................................................................................................................8
4) (on)bepaalde werkingssfeer...........................................................................................................................................................8
5) Afdwingbaar door de overheid.......................................................................................................................................................8
1) Afdwingingsvormen:.......................................................................................................................................................................8
2) Concrete afdwingingswijze:............................................................................................................................................................9
3) Procedure tot afdwinging:............................................................................................................................................................10
6) Doel van het recht........................................................................................................................................................................11
1) Positief recht.................................................................................................................................................................................12
2) Gemeen recht vs. bijzonder recht................................................................................................................................................12
3) Formeel en materieel recht:.........................................................................................................................................................13
4) Aanvullend recht, gewoon dwingend recht en recht van openbare orde:..................................................................................13
1) Indeling van het recht in publiek- en privaatrecht:......................................................................................................................16
2) Verdere onderdelen van het publiekrecht:..................................................................................................................................16
3) Verdere onderdelen van het privaatrecht:...................................................................................................................................18
4) Gemengde rechtstakken:.............................................................................................................................................................19
5) Intern recht tegenover internationaal en buitenlands recht:......................................................................................................21
1) Principe:........................................................................................................................................................................................23
2) Gebondenheid van overheden aan het recht:.............................................................................................................................23
3) Rechtsstaat en democratie:..........................................................................................................................................................23
4) Effectieve rechtsbescherming:.....................................................................................................................................................23
5) Waarborging v/d fundamentele rechten en vrijheden:...............................................................................................................24
1) Principe:........................................................................................................................................................................................25
2) Relatieve scheiding:......................................................................................................................................................................25
3) Beïnvloeding Uitvoerende en wetgevende macht:......................................................................................................................25
4) Beïnvloeding wetgevende macht en rechterlijke macht:.............................................................................................................25
5) Beïnvloeding rechterlijke macht en uitvoerende macht:.............................................................................................................26
6) Verhouding van diverse staatsmachten:......................................................................................................................................26
2) onderlinge verhouding tussen de wetgevende en de uitvoerende macht:.................................................................................26
3) onderlinge verhouding tussen de uitvoerende en de rechterlijke macht:..................................................................................26
1) Volkssoevereiniteit:......................................................................................................................................................................27
2) Soevereiniteit van de natie:..........................................................................................................................................................27
1) Onschendbaarheid en politieke onverantwoordelijkheid van de Koning:...................................................................................28
2) Onbekwaamheid van de koning om alleen te handelen:.............................................................................................................28
4) Bronnen van het objectieve recht: algemeen:.............................................................................................................................30
1) Verschillende betekenissen van het begrip rechtsbron:..............................................................................................................30
2) Overzicht van de fomele rechtsbronnen:.....................................................................................................................................30
4) Verschillende betekenissen van het begrip wet in de juridische taal:.........................................................................................32
5) Materiële en formele wet:............................................................................................................................................................32
1) criterium van onderscheid:...........................................................................................................................................................32
2) Belang van het onderscheid:........................................................................................................................................................33
2) Legaliteitsbeginsel (‘bij’ of ‘krachtens’ een wet):.........................................................................................................................33
3) mogelijkheid om besluiten te nemen op basis van louter formele wetten:................................................................................33
4) Verplicht advies van de Raad van State (in principe) enkel voor materiële wetten:...................................................................33
5) cassatiecontrole beperkt tot schending materiële wetten:.........................................................................................................33
6) Materiële wet geldt als formele rechtsbron:...............................................................................................................................33
7) kenmerken van de (materiële) wet:.............................................................................................................................................34
8) soorten wetgeving:.......................................................................................................................................................................34
1) naargelang geldigheidsduur:........................................................................................................................................................34
2) Naargelang intensiteit waarmee ze zich opdringt:.......................................................................................................................34
3) naargelang oorsprong:..................................................................................................................................................................34
1
,9) Federale wetgeving:.....................................................................................................................................................................35
1) Grondwet:.....................................................................................................................................................................................35
2) Procedure tot herziening van de grondwet in de formele zin:....................................................................................................35
2) Wetten in formele zin:..................................................................................................................................................................35
3) Soorten formele wetten:..............................................................................................................................................................37
4) koninklijke besluiten:....................................................................................................................................................................39
2) Basis van de verordenende bevoegdheid van de uitvoerende macht:........................................................................................39
3) totstandkoming:...........................................................................................................................................................................40
5) ministeriële besluiten:..................................................................................................................................................................40
2) basis van de verordenende bevoegdheid van de minister:.........................................................................................................40
3) totstandkoming, bekendmaking, inwerkingtreding:....................................................................................................................40
4) lokale wetgeving:..........................................................................................................................................................................41
1) gedecentraliseerde besturen:......................................................................................................................................................41
2) provincies:.....................................................................................................................................................................................41
3) gemeenten:...................................................................................................................................................................................42
5) communauteire en regionale rechtsorden:.................................................................................................................................44
1) schets van de staatshervormingen:..............................................................................................................................................44
2) centripetaal en centrifugaal federalisme:....................................................................................................................................44
3) Belgische federalisme gekenmerkt door twee soorten deelgebieden:.......................................................................................44
2) bevoegdheidsverdeling tussen de federale staat, de gemeenschappen en de gewesten:.........................................................46
2) materiële bevoegdheden:............................................................................................................................................................48
3) territoriale bevoegdheid:..............................................................................................................................................................49
4) algemene grenzen met betrekking tot de bevoegdheden van de gemeenschappen en gewesten:...........................................49
3) communautaire en regionale gezagsorganisatie:........................................................................................................................50
2) asymmetrische opbouw van de gemeenschappen en de gewesten:..........................................................................................50
3) instellingen van de gemeenschappen en de gewesten:...............................................................................................................50
4) bronnen van internationaal recht:...............................................................................................................................................52
1) verdragen:.....................................................................................................................................................................................52
2) verdragen als bron van nationaal recht:......................................................................................................................................52
2) supranationale rechtsvorming:....................................................................................................................................................53
2) soorten EU-regelgeving:...............................................................................................................................................................54
3) materieel EU-recht.......................................................................................................................................................................55
4) gezagsorganisatie in de EU:..........................................................................................................................................................56
5) Hiërarchie der normen:................................................................................................................................................................58
1) algemeen:.....................................................................................................................................................................................58
2) classificatie hogere en lagere normen volgens een aantal fundamentele beginselen:...............................................................58
2) exceptie van onwettigheid (art. 159 Gw.)....................................................................................................................................58
3) annulatieberoep bij Raad van State (art. 14, §1 RvS Wet):..........................................................................................................59
4) exceptie van internationale onrechtmatigheid:...........................................................................................................................59
5) controle door het Grondwettelijk Hof:.........................................................................................................................................60
3) toepassing van de wet in de ruimte en in de tijd:........................................................................................................................62
1) toepassing van wet in de ruimte:.................................................................................................................................................62
2) toepassing van de wet in de tijd:..................................................................................................................................................62
2) schema voor wetsconflicten in de tijd:.........................................................................................................................................62
3) principe: onmiddelijke werking:...................................................................................................................................................63
4) uitzondering 1: eerbiedigende werking:......................................................................................................................................64
5) uitzondering 2: retroactieve werking:..........................................................................................................................................65
6) vereenvoudigd stappenplan:........................................................................................................................................................65
1) inrichting van hoven en rechtbanken:..........................................................................................................................................66
2) verschillende burgerlijke rechtscolleges en hun bevoegdheden:................................................................................................67
3) administratieve rechtbanken:......................................................................................................................................................69
2) beginselen van de burgerrechtelijke rechtspleging:....................................................................................................................69
4) algemene rechtsbeginselen:.........................................................................................................................................................73
1) definitie:........................................................................................................................................................................................73
2) elementen van de definitie:..........................................................................................................................................................73
3) plaats in de hiërarchie der rechtsnormen:...................................................................................................................................73
2) bespreking van een aantal algemene rechtsbeginselen:.............................................................................................................74
4) gewoonte:.....................................................................................................................................................................................75
1) algemeen:.....................................................................................................................................................................................75
2) kenmerken van het gewoonterecht:............................................................................................................................................75
3) verhouding tss de gewoonte en de wet:......................................................................................................................................75
2
,5) rechtsleer:.....................................................................................................................................................................................76
1) rechtssubject: natuurlijke persoon:..............................................................................................................................................77
2) staat van de persoon:...................................................................................................................................................................77
3) persoonlijkheidsrechten:..............................................................................................................................................................78
4) Handelingsbekwaamheid en feitelijke bekwaamheid:.................................................................................................................79
2) rechtssubject: rechtspersoon:......................................................................................................................................................80
2) vennootschappen en verenigingen zonder of met rechtspersoonlijkheid:.................................................................................81
3) rechtsbekwaamheid:....................................................................................................................................................................82
4) handelingsbekwaamheid:.............................................................................................................................................................83
5) rechtsobjecten:.............................................................................................................................................................................84
1) definitie:........................................................................................................................................................................................84
2) classificatie v/d subjectieve rechten o.b.v. het rechtsobject waarop ze betrekking hebben:.....................................................84
3) onderscheid tss patrimoniale en extrapatrimoniale rechten:.....................................................................................................84
4) zakelijke rechten, vorderingsrechten en intellectuele rechten:..................................................................................................84
2) intellectuele eigendomsrechten:..................................................................................................................................................87
5) onderscheid tss lichamelijke en onlichamelijke rechten:.............................................................................................................87
6) onderscheid tss roerende en onroerende goederen:..................................................................................................................87
2) roerende goederen:......................................................................................................................................................................89
7) vermogen:.....................................................................................................................................................................................89
8) rechtsmisbruik:.............................................................................................................................................................................89
2) criteria ter bepaling van rechtsmisbruik:.....................................................................................................................................89
3) sanctie:..........................................................................................................................................................................................90
4) rechtsfeiten en rechtshandelingen:.............................................................................................................................................93
1) begrippen:.....................................................................................................................................................................................93
2) elementen van de rechtshandeling:.............................................................................................................................................93
2) beginselen OVER bekwaamheid:..................................................................................................................................................96
3) voorwerp van de rechtshandeling:...............................................................................................................................................96
4) oorzaak van het contract:.............................................................................................................................................................97
3) enkele fundamentele onderscheidingen tussen contracten:......................................................................................................98
2) eenzijdige en wederkerige contracten:........................................................................................................................................98
3) contracten ten kosteloze titel en contracten onder bezwarende titel:.......................................................................................99
4) benoemde en onbenoemde contracten:.....................................................................................................................................99
4) totstandkoming van het contract:..............................................................................................................................................100
5) tenietgaan v/d contracten:.........................................................................................................................................................102
2) Nietigheid:..................................................................................................................................................................................103
3) ontbinding:..................................................................................................................................................................................104
4) schadevergoeding bij tenietgaan van contract:.........................................................................................................................105
1) wettelijke regels:.........................................................................................................................................................................106
2) conventionele regels:.................................................................................................................................................................106
2) voorwerp van het bewijs:...........................................................................................................................................................106
3) type van bewijsstelsel: hoe moet er bewezen worden?............................................................................................................107
1) gereglementeerd bewijs:............................................................................................................................................................107
2) vrij bewijs:...................................................................................................................................................................................107
4) bewijslast: wie moet bewijzen?..................................................................................................................................................108
1) Principe: Actori incumbit probatio..............................................................................................................................................108
2) uitzonderingen:...........................................................................................................................................................................108
5) hiërarchie van de bewijsmiddelen:............................................................................................................................................109
1) primauteit van het geschreven bewijs: tweeledig principe van artikel 8.9 BW:........................................................................109
2) afwijking van artikel 8.9 BW:......................................................................................................................................................109
3) vereisten van het geschreven bewijs:........................................................................................................................................109
2) vereisten voor authentieke akten:.............................................................................................................................................109
3) vereisten voor onderhandse akten:...........................................................................................................................................110
4) bewijswaarde:.............................................................................................................................................................................110
2) bewijsbaarde authentieke vs. onderhandse akte:.....................................................................................................................110
2) persoonlijke aansprakelijkheid:..................................................................................................................................................112
1) Objectief bestanddeel:...............................................................................................................................................................112
2) Subjectief bestanddeel:..............................................................................................................................................................113
2) toerekenbaarheid aan de dader:................................................................................................................................................114
3) bedingen over aansprakelijkheid:..............................................................................................................................................115
4) kwalitatieve aansprakelijkheid:..................................................................................................................................................115
1) aansprakelijkheid voor andermans daad:..................................................................................................................................115
3
, 2) aansprakelijkheid voor zaken:....................................................................................................................................................116
5) samenloop en co-existentie:......................................................................................................................................................116
1) begrippen:...................................................................................................................................................................................116
2) samenloop burgerrechtelijke en strafrechtelijke aansprakelijkheid:.........................................................................................117
3) samenloop contractuele en buitencontracutele aansprakelijkheid:.........................................................................................118
4) actieve co-existentie:..................................................................................................................................................................118
5) passieve co-existentie:................................................................................................................................................................118
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper noorpetitjean. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
