Samenvatting
Samenvatting Inleiding Psychologie Prof. Storms
- Instelling
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Samenvatting + Notities + slider
[Meer zien]Voorbeeld 10 van de 96 pagina's
Voorbeeld 10 van de 96 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
,INHOUDSOPGAVEhoofdstuk 1: om te beginnen ........................................................................................................................... 4
Waarover handelt de cursus? ............................................................................................................................. 4
wat is psychologie en wat is het niet? ................................................................................................................. 4
het freud probleem.............................................................................................................................................. 5
het vijfstapsproces van de wetenschappelijke methode ..................................................................................... 6
types van psychologisch onderzoek .................................................................................................................... 6
exemplarische voorbeelden ............................................................................................................................ 9
stressbestendigheid testen ................................................................................................................................ 16
test A ............................................................................................................................................................. 16
test B ............................................................................................................................................................. 16
test C ............................................................................................................................................................. 16
hoofdstuk 2: pavlovs hond en thorndikes kat ................................................................................................. 17
twee vormen van leren ...................................................................................................................................... 17
klassieke of pavloviaanse conditionering .................................................................................................... 17
operante of instrumentele conditionering .................................................................................................. 20
klassieke en operante conditionering gecombineerd ................................................................................... 21
apopo ............................................................................................................................................................ 22
straffen .............................................................................................................................................................. 23
de bijgeloofexperimenten ............................................................................................................................. 24
vragen stellen aan dieren door operante conditionering .................................................................................. 25
enkele bedenkingen bij conditionering ......................................................................................................... 26
hoofdstuk 3 – de wortel en de stok ................................................................................................................ 26
het monty hall dilemma ................................................................................................................................ 26
slimme duiven… ............................................................................................................................................ 28
falende beloningen ....................................................................................................................................... 29
onverwacht gedrag bij kinderen ................................................................................................................... 29
onverwacht gedrag bij volwassenen ............................................................................................................. 30
beloningen en stereotypie ............................................................................................................................ 30
motivatie als drijvende kracht....................................................................................................................... 31
Hoofdstuk 4 – herinneringen .......................................................................................................................... 35
Atkinson & Shiffrins geheugenmodel ................................................................................................................ 36
opdeling van het langeduurgeheugen .......................................................................................................... 36
het geheugen van ooggetuigen..................................................................................................................... 36
metakennis: weten we wat we weten? ............................................................................................................. 39
inplanten van herinneringen ............................................................................................................................. 39
verdrongen herinneringen feit of fictie? ....................................................................................................... 40
hoofdstuk 5 .................................................................................................................................................... 41
,hoofdstuk 6 – wat doen anderen? .................................................................................................................. 41
mode, schoenen en zere voeten ........................................................................................................................ 41
een verdachte werkneemster bij Mcdonalds .................................................................................................... 43
pesterij van 13-jarig autistisch meisje ............................................................................................................... 43
persoonlijkheidstrekken versus situatiekenmerken........................................................................................... 44
sociale gedragsnormen ................................................................................................................................. 44
conformisme ................................................................................................................................................. 44
ongewenste effecten van normatieve sociale invloed.................................................................................. 48
gehoorzaamheid aan een authoriteit................................................................................................................ 51
experimenten van Ash en Moscovici ............................................................................................................ 52
experimenten van Milgram ........................................................................................................................... 52
het probleem van de omstaanders ................................................................................................................... 54
persoonlijkheidstrekken versus situatiekenmerken........................................................................................... 56
hoofdstuk 7 – waarom doet die dat? .............................................................................................................. 57
Roger vangheluwe, bisschop van brugge .......................................................................................................... 57
Karlijn demasure ........................................................................................................................................... 58
Huub Oosterhuys .......................................................................................................................................... 58
winnen en verliezen ........................................................................................................................................... 58
Powepoint over examen te kennen!
,HOOFDSTUK 1: OM TE BEGINNEN
WAAROVER HANDELT DE CURSUS?
• we worden voortdurend geconfronteerd met ‘psychologie’
o tv, radio, kranten, boekenwinkel – maar in deze gevallen gaat het vaak niet over de
wetenschappelijke discipline
• psychologie als wetenschappelijke discipline vaak verkeerd ingeschat
o zowel onderschatting als overschatting
▪ we bekijken de positief wetenschappelijke benadering
o enkele voorbeelden van vragen die in de psychologie op een wetenschappelijke manier
banadert worden
• waar of niet waar?
o Een leugendetector is opmerkelijk accuraat in het opsporen van lichamelijke reacties die erop
wijzen dat een verdachte liegt
▪ Niet waar – opvallend weinig objectief bewijs voor de effectiviteit van
leugendetectors – mensen van de gerechtelijke politie kijken vaan te subjectief.
o Vele dingen die we meemaken worden niet bewaard in het geheugen
▪ Waar – het grootste deel van de informatie rond ons komt nooit in het geheugen
terecht
o Alleen mensen herkennen zichzelf in hun spiegelbeeld
▪ Niet waar – huisduif herkent zichzelf ook in de spiegel
o Intelligentie is een zuiver aangeboren trek die onveranderd blijft gedurende iemands leven
▪ Niet waar – resultaat van zowel erfelijkheid als omgevings-invloeden, en kan
veranderen gedurend het leven
o De meest frequente mentale stoornis komt bij 30% van de bevolking voor
▪ Waar – depressie is de meest voorkomende mentale stoornis, komt ooit tijdens het
leven voor bij 30% van de bevolking
o Het herhaaldelijk zien van hetzelfde gezicht zorgt ervoor dat we er minder van gaan houden
▪ Niet-waar – vertrouwde mensen hun gezicht vinden we over het algemeen
aangenamer dan minder vertrouwde
WAT IS PSYCHOLOGIE EN WAT IS HE T NIET?
• Roediger et al. (1996) : psychologie is de wetenschappelijke studie van de mentale processen en
gedrag
• Zimbardo et al. (2009) : psychologie is de empirische studie van het gedrag en de mentale processen.
→ APA: american psychological association (48 devisies, zie boek table 1.1)
o Economie, criminologie, sociologie,
• Ook andere wetenschappen bestuderen het gedrag MAAR psychologie onderscheidt zich door
de methodes die gebruikt worden
• Psychologie betwist ongefundeerde
uitspraken van pseudowetenschappelijke aard
o Pseudowetenschap = elke poging om fenomenen uit de natuurlijke wereld te verklaren die
niet gebaseerd is op empirische observatie of op de wetenschappelijke methode (bv.
Astrologie, grafologie, toekomstvoorspelling,…)
• 40% tot 75% hecht geloof aan telepathie, helderziendheid,…
, o Recente studie van daryl bem over voorspellingen van toekomst
→ proefpersonen waren allemaal mannen, ze kregen bij
een juist antwoord een erotische scène te zien.
Na 90 jaar geen enkele wetenschappelijke evidentie voor
extra sensory perception
HET FREUD PROBLEEM
• Minder dan 10% van de APA-leden onderschrijven ideeën van Freud (weinig psychologen die zijn
analyse ernstig nemen)
• Nog minder onderschrijven de ideeën van Jung
• Skinner, hubel & wiesel (geneeskunde), roger sperry, Herbert simon en Kahneman (economie) &
Tversky hebben nobelprijzen gewonnen
• Drie belangrijke kenmerken
1) Systematisch empirisme: onderzoeksbenadering vertrekt van de sensorische ervaring en
observatie als onderzoeksgegevens (geen gezagsargumenten)
▪ Gebrek aan systematisch empirisme: aderlatingen benjamin rush bij patiënten (gele
koorts) – aderlating = ader snijden om bloed af te tappen en hij dacht dat dit de
beste remedie was. Als hij beter werd zei hij ‘zie je wel’, maar als hij stierf zei hij ‘hij
was al te zwaar ziek’
• Poppers kritiek op de psycho-analyse (verklaring achteraf)
2) Publiek verifieerbare kennis:
, - Eis van replliceerbaarheid (kunnen aantonen dat iets effectief zo is)
- Zelfde procedure → zelfde resultaten (opnieuw doen, zelfde
resultaten)
- Peer review (kijken of alles goed gebeurd is)
3) Toetsbare theorieën falsifieerbaarheid:
- Fouten zijn in principe aantoonbaar
- Psychoanalyse? ‘nixons oeidpale drang naar falen’
- syndroom gilles de la tourette
- Toetsbaarheid kan variëren met de tijd
HET VIJFSTAPSPROCES VAN DE WETENSCHAPPELIJKE METHODE
• Hypothese ontwikkelen
o Een uitspraak die het resultaat van een wetenschappelijke studie voorspelt
o Operationele definities: exacte procedures om experimentele condities en metingen van
resultaten vast te leggen (bv. Goed lezen betekent weinig fouten maken)
• Gecontroleerde test
o Onafhankelijke variabele: de variabele die door de onderzoeker gemanipuleerd wordt (de
leermethode om kinderen te leren lezen)
o Randomisatie: enkel gebruik maken van toeval voor het vastleggen van de
aanbiedingsvolgorde van de stimuli of toewijzen van de proefpersoneen aan condities
• Objectieve data verzamelen
o Gegevens (data): informatie verzameld door de onderzoeker voor het testen van de
hypothese
o Afhankelijke variabele: het gemeten resultaat van een studie; de responsen van deelnemers
in een studie
• Analyseren van de resultaten
o Gebaseerd op statistische analyse van de resultaten: aanhouden of verwerpen van de
hypothese
• Publiseren, becritiseren, en repliceren van de resultaten
TYPES VAN PSYCHOLOGISCH ONDERZOEK
1. Naturalistische observatie – vaak eerste stap in meer gecontroleerd onderzoek
▪ Vb. kijken naar geweld op TV, 18.000 moorden
▪ Passen mensen (of dieren) gedrag aan wanneer ze geobserveerd worden?
→ als je een kind observeerd zal dit zich anders gaan gedragen
2. Gevalstudie – uitvoerige studie van 1 persoon of 1 geval
▪ Vb. Freuds psychoanalyse – 100de uren therapie gehad met ‘Anna O’, maar
uiteindelijk analyse gebaseerd op een beperkt aantal cases.
▪ Gevaar van getuigenverklaringen neuropsychologie – één patient uitvoerig
bestudeert, hieruit kunnen vaak al goede analyses getrokken worden.
3. Interview – directe bevraging training: neutraliteit!
▪ Vb. bij 1500 jongeren duidelijk verband tussen; kijken naar geweld & agressief
gedrag
▪ Maar hoe verloopt causaliteit? – kan ook omgekeerd, of dat ze gestuurd worden
door een derde variabele.
4. Survey – verzamelen van steekproef van opinies
, ▪ Vb. humo publiceert om de paar jaar een survey over seksualiteit bij jongeren
▪ Steekproef moet representatief zijn! – amerikaanse presidentsverkiezingen waren
bijvoorbeeld niet representatief omdat ze steekproef via de telefoon deden en
mensen met telefoon waren voornamelijk rijkere mensen
▪ W.E.I.R.D. participants – western educated industrialized rich democratic
5. Psychologische tests – indelen in twee groepen:
▪ cognitieve tests (schoolvorderingen, intelligentietests) – tijdrovend
▪ Persoonlijkheids- en attitudetests (vragenlijsten, projectieve technieken)
▪ WAIS – meest gebruikte individuele cognitieve test voor volwassenen
▪ RAVEN – test met opgaven van makkelijk → moeilijk
Projectieve test – vage foto, wat hij ziet zal iets over hem/haar zeggen
→ Rorchard test – nam 10 bladeren en deed er inkt op, vervolgens plooide hij deze toe en vroeg hij wat de
proefpersoon zag
→ TAT techniek – thematic apperception test – proefpersoon moet zeggen wat er vooraf is gegaan en wat er
zou gaan gebeuren
,→ Szondi – acht tal foto’s te zien en er wordt gevraagd om de twee meest en minst sympathiekste uit te halen.
Foto’s van psychopaten. Je kiest in functie van een stoornis waar je zelf een beetje de aanleg toe hebt.
6. Correlationele studies – correlatiecoëfficiënt
▪ Gaat na tussen welke twee reeksen getallen een verband is
▪ -1.0 ≤ r ≤ +1.0
- -1.0 perfect omgekeerd verband
- 0.0 geen enkel verband
- +1.0 perfect verband
▪ Iltelligentie en studieresultaten aan de universiteit – mensen die intelligenter zijn
zullen gemiddeld genomen ook betere resultaten halen
▪ Correlatie en causaliteit: pearson en erfelijkheid – correlatie tussen de kans dan
ouders ziek worden van tuberculose en de kans dat kinderen ziek worden van
tuberculose, nu weten we dat het niet erfelijk is, maar besmettelijk
▪ Correlatie en causaliteit: tienerzwangerschappen in Taiwan
▪ Dyslexie en oogbewegingen – mensen met dyslexie nemen veel sprongen terug als
ze lezen
7. Experimentele methode – correlationele studies beperken zich tot beschrijving van een bestaande
toestand
▪ In een experiment manipuleert de onderzoeker de werkelijkheid
▪ Het doel van het ingrijpen: causaliteit achterhalen
▪ Vb. van een experiment: goldberger en pellagra (ziekte waarbij je bulten krijgt, vaak
dodelijk)
- Oorzaak levend micro-organisme? (cfr. Cholera)
, - Goldberger: insufficiente voeding: te veel koolhydraten, te weinig
proteïnen
- Voor beide hypothesen correlationele evidentie
MAAR Goldberger ging verder: manipulatie
• Injecteerde zichzelf met bloed van een zieke, slikte slijmen in + urine + stoelgang en nadien herhaling
van het experiment op gevangenen
o Bewijs tegen hypothese micro-organismen
EXEMPLARISCHE VOORBEELDEN
GEVALSTUDIE
• 2 verschillende soorten patiënten van Elisabeth Warrington
o & Shallice (1984)
▪ 4 patiënten met herpes simplex encephatilis
o & Mccarthy (1987)
▪ 1 patiënt met omgekeerd ziektebeeld
→ besluit: semantische informatie van natuurlijke concepten artefacten – functioneel onafhankelijk
• Verklaring 1: informatie op andere plaats in de hersenen bewaard – op verschillende momenten
belangrijk doorheen de evolutie
• Verklaring 2: de 2 soorten hebben verschillende centrale kennisstructuren
o Artefacten: functioneel
o Naturala kinds: perceptueel
• Welke verklaring is nu best?
, CORRELATIONELE STUDIE 1
• 5 persoonlijnkheidstrekken:
o Extraversie
o Vriendelijkheid
o Gewetensvolheid
o Neuroticisme
o Algemene cultuur
• Hoe zijn deze best te meten (beste voorspelling van gedrag)?
o 3 metingen:
▪ 1) klassieke persoonlijkheidsvragenlijst
• 14 vragen per schaal, geselecteerd via psychometrische methoden
• Telkens beantwoorden op een 7-puntenschaal somscores per schaal
▪ 2) vrije zelfbeschrijving
• “beschrijf uzelf, zo volledig mogelijk, a.d.h.v. 10 vrij te kiezen adjectieven.
Zeg niet hoe u zou willen zijn, maar hoe u echt bent. Gebruik hiervoor
algemeen gekende woorden”
• Elk van deze adjectieve is beoordeeld door 10 experts voor elk van de 5
schalen
• Gewichten (o.b.v. deze beoordelingen) worden opgeteld om score te
bekomen
▪ 3) één-itemmethode
• Slechts 1 vraag per te meten variabele: “hoe … bent u?”
• 5 schalen als volgt omschreven:
- Levendig (extraversie)
- Sociaal (vriendelijk)
- Punctueel (gewetensvolheid)
- Gespannen (neuroticisme)
- Gecultiveerd (algemene cultuur)
• Telkens 7-puntenschaal
• Criteriumgegevens (datgene wat de onderzoeker wil voorspellen):
- 5 gedragingen per dimensie
- Toegepast op verschillende situaties
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper criminologiestudent03. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,96. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 52510 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen