HFST 1: basisbegrippen en centrale thema's van het publiekrecht
1.1 begrip en evolutie van het bestuur
- negatieve beschrijving: bestuur = organen en instellingen van de uitvoerende macht
- + lokale besturen (niet onder UM)
- functie van tenuitvoerlegging + normatieve / materieel-wetgevende inhoud
- Bestuurlijke / administratieve rechtscolleges: rechtsprekende functie —> ≠ bestuur
- uitoefening van uitvoerende taken gebeurt door UM
- WM ook bij bv overheidsopdrachten,…
- RM bij opleggen van tuchtmaatregel
- weberiaanse bureaucratie: primaat vd politiek + verantwoording ministers in het parlement
+ formele regels & procedures + depersonalisering van verhoudingen + strikte hiërarchie
- Vandaag: administratie naar private onderneming modelleren
- Beroep op gespecialiseerde diensten met zekere autonomie (=verzelfstandiging)
- Kerntakendebat: overheidstaken privatiseren
1.2 besturen in de gelaagde rechtsorde: decentralisatie en federalisme
- eenheidsstaat: kompetenz-kompetenz bij centrale oh
- Gecentraliseerde eenheidsstaat: overheidsfuncties door organen van het centrale
bestuur uitgevoerd [+ deconcentratie (hiërarchisch toezicht v centraal niveau)]
- Gedecentraliseerde eenheidsstaat: ondergeschikte besturen met eigen RP +
administratief toezicht
- decentralisatie: toegewezen bevoegdheden in (g)w voor ondergeschikte besturen
- Territoriaal: functies aan OH toegeschreven die voor bepaald grondgebied bevoegd is
- Publiekrechtelijke lichamen, gesteund op politieke vertegenwoordiging
- Vb: gemeenten & provincies
- functioneel: functies aan OHdienst toegewezen met nodige expertise
- Organieke autonomie
- federalisme: spreiding van bevoegdheden tussen autonome rechtsordes
1.3 verhouding tussen regering en administratie
1.3.1 voorrang van de politiek
- volgens weberiaans model: Minsiter bevoegd met overheidsdienst > hiërarchie van
ambtenaren
- Politisering vd ambtenarij: gespecialiseerde & permanente equipes vormen beleid
,- Politieke verantwoordelijkheid bij ministers / regering
- Electorale redenen partij / crisis of zaak —> ontslag minister
- succes beleid is van administratie afhankelijk -> regeringen willen er controle over
behouden
- Spoils system (VS): president kan administratie volledig vervangen
- Partijpolitisering van administratie
- Ministeriële kabinetten samengesteld uit medewerkers ministers —> brug politiek &
administratie
1.3.2 administratieve rekenplichtigheid (ambtenaren)
- Rekenplichtigheid: administratie moet rekenschap af leggen over beslissingen
- Inzicht in beleid en motieven + jaarverslagen + spreekplicht / spreekrecht
- Administratieve en tuchtrechtelijke verantwoordelijkheid
- Ombudsdiensten: burgers & ondernemingen leggen klachten neer —> onderzoek &
bemiddeling
1.4 verreikende overheidstussenkomst
1.4.1 algemeen en bijzonder bestuursrecht
- bijzonder bestuursrecht: bijzondere regelgeving die verschillende bestuursdomeinen
beheerst
- Algemeen bestuursrecht: bestuursbegrip, organisatie, verschijningsvorm van bestuur +
verhouding tussen verschillende besturen ondrling + actiemiddelen en werking vh bestuur
+ regels waaraan bestuur gebonden is + rechtsbescherming van de burger ten aanzien van
het bestuur
1.4.2 afwezigheid van codificatie van bestuursrecht
- supranationale normen, (g)wetten, reglementen, besluiten, omzendbrieven + fundamentele
beginselen (ABBB) uit rechtspraak
- Op welk bestuurniveau gecodificeerd?
- Invloed van EU regelgeving
- BE: Bestuurslagen —> nooit homogeen bestuursrecht, wel harmonisatie & coördinatie
- vlaams niveau: overkoepelend bestuursdecreet 7 december 2018 (wel geen BBB)
1.5 perogatieven en verplichtingen van het bestuur
- bestuursbevoegdheden toegekend om algemeen belang te dienen (=doelgebonden)
- Ongelijkheid overheid en burgers: voorrang algemeen op privaat belang
- Bestuursrecht = uitzonderingsrecht
- Vb: erfdienstbaarheid tot openbaar nut <> erfdienstbaareheid in gemeen recht
- Concessie / beleidsovereenkomsten —> kunnen enkel met bestuur gesloten worden
, - prerogatieven:
- Eenzijdige bestuurlijke rechtshandelingen: (geen wilsovereenstemming)
- Le privilège du préalable: bestuurshandelingen worden wettig geacht (art 105 &
108 GW)
- Le privilège de l'execution d'office: uitvoerbare kracht zonder tussenkomst rechter
- Inmenging in private / ondernemingssfeer
- Bijzonder statuut overheidsgoederen: principe vd immuniteit van uitvoering + geen
failliet verklaring openbare diesnten
- verplichtingen:
- Bijzondere procedures, vormvoorschriften, regels & beginselen (ABBB)
- Onderworpen aan wetten op openbare dienst: benuttigingsgelijkheid,
continuiteitsbeginsel, veranderlijkheidsbeginsel
- Belastingsgeld —> regles op boekhouding en begroting
- Interne en externe controles & toezicht: administratief & hierarchisch
- Formele & materiële motiveringsplicht
- Formele motiveringsplicht: individueel bestuurlijke rechtshandeling—> motieven
opnemen
- Regels inzake openbaarheid van bestuur naleven
- Selectie en gunningscriteria om contractspartij te kiezen
1.6 naar een meer horizontale verhouding bestuur-burger
- horizontalisering = nuanceren verhouding bestuur & burger
- Participatie in totstandkoming & uitvoering vh beleid verhogen dmv
democratiemodellen
- > verhogen legitimiteit, transparantie efficientie
- representatieve/ deliberatieve / participatieve democratie
- Civil society: organisaties die algemeen belang dienen betrekken als ze aan vereisten v
representativiteit, rekenplichtigheid & transparantie voldoen
- Geen ABBB dat participatie verplicht, wel hoorplicht voor nemen individuele beslissing
- Verdrag van Aarhus 25 juni 1998: recht op inspraak bij milieu beslissingen
- Openbaar onderzoek voor opmaak van ruimtelijke structuur & uitvoeringsplannen —>
bezwaren?
- Niveau v lokale besturen: algemene participatie vormen (DOLB & provinciedecreet:
overlegstructuren, verzoekschriften, volksraadplegingen, initiatiefrecht,…)
- Bestuursdecreet 7 dec 2018: initiatiefrecht op Vlaams OH niveau
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emiliebeelen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.