Geschiedenis van de
geschiedschrijving
Boek: A Concise History of History
Examen: schriftelijk
Belang van verbanden leggen (comparatief)
Belang van diepere analyses (meta-analyses)
1.Inleiding en vroegste vormen van
geschiedschrijving
1.1. Wat/waarom historiografie
Waarom een ‘meta’-vak?
Allemaal een klein beetje geschiedfilosoof worden
Uitgangspunt: geschiedschrijving is altijd historisch bepaald
2 gevolgen
o Huidige praktijk ook historisch gegroeid
Niets = vanzelfsprekend
o Huidige praktijk is niet allesbepalend
Oog voor andere inzichten, methodes en visies op verleden
Wat is historiografie? 3 mogelijke vormen/interpretaties
Een studie van historische methodes: “hoe aan geschiedenis doen?”
Een studie van de staat van kennis en de belangrijkste debatten rond een thema:
“wat heeft iemand anders gezegd over?”
Geschiedenis van de geschiedschrijving
o Wat produceren historici
o Bredere sociale en culturele context
Verdere nuance: een brede blik op de geschied schrijving
Misschien beter geschiedproductie
Ruimer dan enkel geschreven geschiedenis
Relatie van mensen tot het verleden, heden en toekomst
Geschreven geschiedenis altijd binnen een bredere historische context
Verdere nuance: méér dan Europa
In laatste millennium heel veel # vormen van geschiedproductie
Heel veel # manieren waarop je je relatie tot het heden, verleden kunt voorstellen
o Bv. Podcast als nieuwe populaire vorm
o Bv. Het Verhaal van Vlaanderen
, Voorbeeld: Clio w in de westerse geschiedenis gepercipieerd als de muze van de
geschiedenis
o Beeld: Clio zegt het en de rest moet volgen
Wij gaan ervan uit dat de westerse praktijk triomfeert
o Beeld: Tablet met Herodotos, Thucydides, Xenophon Clio haalt haar
materiaal uit de westerse geschiedschrijving geschiedenis staat gelijk aan
westerse geschiedenis
Eurosolipsisme
o Betekenis: Er is maar één waardevol uitgangspunt en dat is de mijne
o Historiografie: We doen zelfs geen moeite om naar andere verhalen te
luisteren
Je krijgt maar één verhaal en dat is het West-Europese verhaal
Verdere nuance: interactief
Veronderstelling dat er veel meer interactie is tussen # historiografische tradities
Complexe dynamiek met een specifieke rol voor brugfiguren en werken
o Complex: allemaal niet zo simplistisch; geen afgesloten kokers
o Brugfiguren: mensen die met één poot in de ene en met de andere in de
andere koker zitten; nieuwe symbiose; nieuwe vorm v geschiedschrijving
Zie deep dives: heel veel interculturele contacten; ook al in vroegere
periodes
Voorbeelden
o In westerse traditie vanaf 14e/15e eeuw meer invloed door islamitische
geschiedenis want hebben meer vastgehouden een antieke geschiedschrijving
o Chinese geschiedschrijving model dat in de rest van de regio daar (o.a. in
Japan) kan verspreid worden
Doel: Europa + geschiedpraktijk provincialiseren
Komt van Charkabarty: Provincialising Euruope
o Er zijn veel meer contradicties, dialoog, ironie…dan er werd voorgesteld
o We moeten geschiedenis veel “vuiler” maken zonder alle propere regeltjes te
volgen
Vraag is dus
o Hoe werd de Westerse geschiedschrijving dominant?
o Hoe werd de Westerse geschiedschrijving beïnvloed?
Doel: hoe is de westerse geschiedschrijving geëvolueerd en hoe kunnen we die
verder laten evolueren
1.2. Oude Nabije Oosten
Vb. Sumerische inscriptie tempel voor Enlil (Nippur ca. 2100 v.Chr.) door koning Ur-Nammu
historisch besef: wens om herinnerd te worden
een eerste duidelijke intentie van mensen om over het verleden te schrijven
,1.2.1. Kenmerken
Complexe regio: meerdere beschavingen
o Babyloniërs, Assyriërs, Egypte, Joodse beschaving
o Meertalig
Vertalingsmoeilijkheden
Daarbinnen: geen eenduidig begrip/concept ‘historia’
o Betekent niet dat er geen geschiedenis was
o Pas bij de Grieken een term
Veelzijdige bewaring van het verleden: relevante thema’s & patronen die volgende
jaren ook mee gaan bepalen
1.2.2. Chronografie
Schrijven van tijd: het toeschrijven van gebeurtenissen aan een specifieke datum in
een reeks van andere gebeurtenissen
o Niet altijd op papier; soms ook op stenen, gebouwen…
o Besef: wat we in het heden doen, gaat uiteindelijk verlopen en zal misschien
voor een toekomstige periode interessant zijn = echt bewust beginnen
schrijven over het verleden
Verschillende subgenres
o Koningslijsten
Lijst met koningen
Bv. de Sumerische koningslijst (22e E v.Chr.)
o Annalen
Vorm van geschiedschrijving waarbij alle belangrijke gebeurtenissen
summier per jaar worden beschreven met weinig extra informatie of
commentaar; vaak in de 1ste persoon of 3de persoon
Bv. steen van Palermo
Annalen van de oorlogen van Toetmosis III in de 15e E v.Chr.
o Kronieken
Je maakt een chronologische opvolging van verschillende jaren na
elkaar; vaak in de 3de persoon; vaak al met een klein narratief erbij
Bv. Chronicle of the Single Monarchy uit de Akkadische periode
Met astronomie belangrijk voor datering
in die periode heerste echt een soort lijstenwetenschap
1.2.3. Functies
Kun je ook toepassen op Verhaal van Vlaanderen en canon
VB: Synchronistische geschiedenis propaganda voor politiek
Tekst
o Assyrische tekst 8e E v.Chr.
“Bij ons is alles goed”
o <-> Kleitabletten in Babylonisch schrift
“Bij ons gaat niet alles goed”
, Wij hebben overwinningen behaald maar ook verliezen
Genre?
o Kroniek
o Op basis van historisch onderzoek
Niet enkel ‘eigen’ periode
Functie?
o Historische rechtvaardiging politiek + territoriale disputen
o Partijdige tekst: propaganda
VB: Weidner Kroniek (24e eeuw v.Chr.) didactiek & goddelijke interventie
Didactische functie
o 1 van de eerste historische documenten waarbij het verleden wordt bewaard
om het heden en de toekomst iets te leren
Belang van goddelijke interventie
o Idee dat God een rol heeft in de menselijke ontwikkelingen
Thema tot in de 18e eeuw in westen (& oosten)
o Invloed op Joodse en latere Griekse & christelijke historiografie
1.2.4. Mythe vs. geschiedenis
Geen notie ‘geschiedenis’
o Pas in 5e eeuw in Griekse geschiedschrijving
Vage grens tussen ‘epen’ en geschiedschrijving
o Fictie en historische gebeurtenissen verstrengeld met elkaar
o Mondelinge en geschreven bronnen verstrengeld met elkaar
Pas met Isidorus van Sevilla minder betrouwbaarheid gegeven aan
mondelinge bronnen
Pas recent mondelinge geschiedenis terug opgewaardeerd
o Bv. Ilias & Odysee
Gebaseerd op historische gebeurtenis maar met fictieve tussenkomst
van goden
Eerst een mondelinge overlevering; Homerus heeft het
neergeschreven
Historisch bewustzijn is geen modern waarheidsconcept
1.2.5. Joods historisch bewustzijn (7e/8e eeuw v.Chr.)
2 elementen die tot vandaag ons historisch bewustzijn meebepalen (anders dan ONO)
= De monotheïstische religie van de Hebreeën en hun geloof in een verbond met één enkele
God gaf hun een onderscheidend en ongeëvenaard gevoel van verleden, heden en toekomst
Geen (woorden)onderscheid tussen geschiedenis en mythe
Tenach: feitelijke weergave & goddelijke lotsbestemming
o Idee dat de joden een verdrag (convenant) hebben met God en dat de joden
een uitverkoren volk zijn
Ook in 19e eeuw in imperialisme
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper vknn. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,46. Je zit daarna nergens aan vast.