Thema 1: Rol van de overheid in de economie: doelstellingen en instrumenten van
het economisch beleid
Gaan uit van een gemengde economie
1. DE ROL VAN DE OVERHEID IN DE ECONOMIE
De analyse van overheidsbeleid impliceert naast klassieke marktpartijen (organisaties en bedrijven)
ook de aanwezigheid van een overheid. In een dergelijke GEMENGDE ECONOMIE met specifieke
taken voor de overheid (zie verder) kan de omvang van de overheidssector worden gemeten via 2
indicatoren.
Taken en verantwoordelijkheden weggelegd voor 2 partijen:
1. Marktpartijen (organisaties, bedrijven en ook consumenten)
2. maar ook voor de overheid
Gaat niet over staatseconomie! (economie met enkel de overheid als belangrijke speler)
Hoe weet je het belang van een overheid in een gemengde economie? 2 indicatoren om
dat te weten:
1. G0 in % van het bbp: bbp is waarde van de belgische economie.
BBp = de som van een aantal getallen nl., consumptie C + private investeringen I (alles
wat bedrijven kopen als investeringen zoals productieapparatuur, printers..) + alles
wat de overheid uitgeeft G (of G0) zoals bruggen, wegen.. Nemen aan dat dat een
vast bedrag is want is autonome uitgave + netto handel (verschil tussen export en
import) dus E – Z.
In totaal: C + I + G + E – Z
G0 ga je delen door de som van de 4. Dan krijg je G0 als % van bbp
Overheid heel belangrijke speler in de belgische economie.
2. % van de werkenden die bij de overheid werken. Je kijkt naar alle mensen die werk
hebben en je berekend daarvan hoeveel % van die mensen dat werk hebben, bij de
overheid werken.
EXAMENVRAAG: Op welke 2 manieren kan de omvang van de overheid in een gemengde
economie gemeten worden?
,Evolutie aandeel ambtenaren in totale werkgelegenheid (2013-2021):
schommelt rond
de 17,5%
2. WAT IS OVERHEIDSBELEID ?
Wat?
Beleid is het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde
middelen en bepaalde tijdskeuzen (Hoogerwerf (1989))
Vb’en: arbeidsmarkthervormingen, energiebeleid…
Bedrijven schreeuwen om voldoende werkkracht en de overheid wilt daar
iets aan doen. Hoe? Hervormingen doorvoeren op de arbeidsmarkt bv.
beperken van werkloosheidsvergoedingen in de tijd. Of bv.
werkloosheidsvergoedingen versnelt afbouwen zodat dat bedrag relatief snel
naar beneden gaat en jij aangemoedigd wordt om te werken. Dat is
economisch beleid
Economische politiek is het geheel van maatregelen die door een beleidsvoerder (…)
wordt genomen teneinde bepaalde doelstellingen op het domein van allocatie,
ordening, stabilisatie en verdeling te realiseren
Efficiëntie vs effectiviteit vs doelbereiking
efficiëntie synoniem: doelmatigheid
Effectiviteit syn: doeltreffendheid
Doelbereiking betekenis: de mate waarin het doel wordt bereikt
Effectiviteit: de mate waarin het beleid bijdraagt tot de realisatie van de doelstelling
Efficiëntie: met zo weinig mogelijk kosten, uw doel realiseren dus de goedkoopste
manier om doel te bereiken
EX: wat is het verschil tussen efficiëntie en doelmatigheid? het is hetzelfde
, Staat in kennis clip (1a)
Verticale as: het effect. Je wilt als overheid iets realiseren, bepaald effect dus dat is het te
beïnvloeden fenomeen bv. aantal jobs
Horizontale as: tijdsas. Vandaag = T0 en T1= bv. 5 jaar, ergens in de toekomst
Z: meting op T0 (vandaag). Hoeveel jobs zijn er op dit moment? Bv. 140 000
D: doelstelling op moment T1 in de toekomst, bv. om 200 000 jobs te halen (nu heb je er 140
000 in dit vb.)
B: niks doen als regering, normale groei bv. 160 000 jobs
C: als je als overheid wel iets doet, kom je op moment T1 uit op puntje c. het aantal jobs na
voeren beleid bv. 175 000 jobs
Als je niks doet kom je uit op b, anders op c. Het verschil daartussen is doordat de overheid
heeft ingegrepen. In dit geval 15 000 jobs, is de effectiviteit van beleid.
Het doel is niet gerealiseerd maar wel al dichter tot het doel: doelbereiking
Goedkoopste manier om doelstelling te realiseren = efficiëntie. Hiervoor heb je getallen van
kostprijzen nodig, hoeveel het kost voor het creëren van die jobs. We weten geen getallen
dus kunnen er geen uitspraak over doen. Als het 1 euro was, dan is he heel efficiënt. Als het
150 miljard dan is het niet efficiënt.
Let op op EX!! Stel dat je tekening krijgt waarbij b = c en elkaar ontmoeten in hetzelfde punt.
Geen effectiviteit want je komt op hetzelfde punt uit als je niets doet t.o.v. wnr je wel
iets doet.
Doelbereiking: duidelijk niet want is niet bereikt
Efficiëntie: door vanalles te doen kom je op hetzelfde punt uit dus eig niet efficiënt.
Eig dus weggegooid geld en dat is niet efficiënt, ookal weet je de getallen niet
EX: verklaar op basis van zelf gekozen vb verschil tussen effectiviteit en doelbereiking
Verantwoordelijkheid economisch beleid
Overheid d.w.z. politieke overheden + administraties + centrale bank (= monetaire
overheid)
De politieke, centrale overheid = de federale overheid
Ook monetaire overheid = centrale banken, zoals bij ons Europese centrale
bank
, Kiezers
Parlement
Belangengroepen
Belangengroepen: zoals de vakbonden en milieugroeperingen..
Buitenlandse instellingen
IMF: als land in problemen
raken bv. schulden niet meer
kunnen terugbetalen. Uw
reddingsboei is dan IMF. Die
wilt u vaak geld geven maar
serieuze voorwaarden aan
gekoppeld. Die kunnen dan uw
beleid sturen en das ni plezant
Niet allemaal in detail kennen
maar IMF verhaaltje wel
kennen. De rest niet!!
Wel beetje kennen/kunnen in eigen woorden
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studenthw2004. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.