Samenvatting
Samenvatting - Systeemfysiologie (U08A2B)
Samenvatting systeemfysiologie - deel voortplanting
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
Voorbeeld 3 van de 29 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Thema 5: Voortplanting van de vrouwInleiding
Voortplanting = het proces waarmee organisme nieuwe individuen van dezelfde soort genereren
Aantal speciale vormen:
- Staart gameet 20x lengte van het lichaam van het mannetje zelf
- 3-4 miljoen eitjes/maand (mieren)
- Vrouwtjes komodo dragon: maagdelijke voortplanting (parthenogenesis) = ontwikkelen van
eicel zonder bevruchting door zaadcel
Gametogenese = aanmaak van gameten
- Vrouw = oögenesis
o Oöcyt/eicel => 1 functionele oöcyt + 3 poollichaampjes
- Man = spermatogenesis
o Spermatocyte => 4 functionele spermatozoa
Deel 1: Het voortplantingsstelsel & neuro-endocrinologie
Vrouwelijk voortplantingsstelsel
Opbouw:
- Baarmoeder onderaan in abdomen met versch lagen:
o Buitenste laag = perimetrium
o Middelste laag = myometrium (spierlaag die ! is bij de bevalling & menstruatie)
o Binnenste laag = endometrium (veel secretie, embryo gaat zich hierin nestelen)
- Baarmoeder verbonden via eileiders met de eierstokken (= ontw van oöcyten)
- Baarmoeder verbonden met de buitenwereld via de cervix/baarmoederhals
Vijf grote functies van voortplantingsstelsel in de vrouw:
- Aanmaken eicel via ovariële cyclus
- Bevruchting in de vrouw (syngamie = versmelting van kernen van 2 gameten)
- Innesteling in baarmoeder (onderhevig aan endometrium cyclus)
- Voorzien van voeding tijdens de zwangerschap adhv placenta
- Voorzien van voeding na zwangerschap adhv lactatie
De menstruele cyclus
- In vrouwen van vruchtbare leeftijd (+/- 12 jaar)
- Ongeveer 400 cycli tot aan menopauze
- Elke cyclus is een voorbereiding op mogelijke zwangerschap
Menstruele cyclus kan je opdelen (is overkoepelende term) in twee cyclussen:
1. Ovariële cyclus
o Ontwikkeling van follikels om eicel vrij te zetten bij ovulatie
o Speelt zich af in de eierstokken
Medulla (merg): binnenste laag rijk aan bloevaten
Cortex (schors): buitenste laag met follikels in versch stadia ontwikkeling
2. Endometrium cyclus
o Voorbereiding baarmoeder op mogelijke implantatie van een bevruchte eicel
o Cycli van opbouw en afbraak (als er geen bevruchting was)
1
, Onderbreking menstruele cyclus door zwangerschap
Menstruele cyclus aansturen:
- Aansturing gebeurt door de H-P-G as:
o Aansturing begint bij de Hypothalamus
o Hypothalamus zal signaal geven aan hypofyse (Pituitary)
o Hypofyse zal signaal geven aan Gonaden (geslachtsklier: want secreteren hormonen)
Vrouw: eierstokken
Man: testis
o Welke geslachtshormonen worden gesecreteerd?
Steroid hormonen (afgeleid v cholesterol): estrogeen, progesteron,
testosteron
Peptide hormonen: activine, inhibine
Neuro-endocrinologie
Hypothalamus bevat versch kernen zoals POA:
- Vanuit POA vertrekt een GnRH neuron (gaat gonadotropines vrijzetten)
o Lichaam van neuron ligt in POA kern
o Axon rijkt tot in eminentia mediana (ME) = structuur waar veel BV inzitten
Alles wat daar gesecreteerd wordt => makkelijk in BV terecht => hypofyse (=
poortader)
- We komen aan in de hypofyse:
o 2 soorten hypofyse: adenohypofyse en neurohypofyse
o GnRH geeft signaal aan gonadotrope cellen (5-15% vd aP cellen) => produceren +
vrijzetten van gonadotropines (FSH en LH)
o Ook nog andere cellen: lactotrope cellen (maken prolactine dat ! is voor
borstvoeding)
Beetje geschiedenis…
- 1970:
o ontdekking vrijzetting van hormonen gebeurt niet constant, maar in pulsen
o niet alleen gonadotropines, maar ook GnRH komt in pieken
- 2003:
o Pieken wordt door KDNy-neuron veroorzaakt: zet Kiss vrij => bindt met Kiss R van
GnRH neuronen => vrijzetting GnRH => stimulatie gonadotrope cellen => vrijzetting
FSH en LH
KDNy-neuron zet drie verschillende stoffen vrij
2
, - Kisspeptide
o Genoemd naar ontdekkingsplaats
o bindt aan receptor op GnRH neuronen
o stimulatie GnRH secretie
- Dynorphine
o Endogeen opioid peptide
o bindt op receptor op KDNy neuron
o geeft een negatief effect op frequentie van vrijzetting van kiss secretie
o vertraging op effect
- Neurokinine B (NKB)
o tachykinin peptide
o bindt op receptor op KDNy neuronen
o geeft positief effect op vrijzetting kiss secretie =>
zorgt voor een synchronisatie
Grafiek: relatie NKB en Dyn
- Als NKB wordt vrijgezet gaat de conc Kiss peptide stijgen
- Tegelijkertijd wordt ook Dyn vrijgezet => Kiss peptide gaat
dalen (MAAR vertraging op effect, dus duurt iets langer)
Pathologie:
- LOF mutatie GPR54:
o R gaat niet werken => Kiss peptide gaat zijn werking ook niet kunnen doen
o Weinig secretie van hormonen => geen cyclus => (bijna) onvruchtbaar
o Hypogonadotroop hypogonadisme
- GOF mutatie KISS/GRP54:
o Vroegtijdige puberteit
- LOF NKB/NK3R:
o Geen pulsatiliteit meer, hormonen kunnen hun werk niet doen
o Hypogonadotroop hypogonadisme
KDNy-neuronen = pulsgenerator:
- Neuronen gaan Kiss vrijzetten
- Kiss bindt op GnRH neuronen
- Tegelijkertijd
o NKB vrijzetting => bindt op hetzelfde neuron => extra vrijzetting van Kiss
o Dyn vrijzetting => bindt op hetzelfde neuron => minder vrijzetting van Kiss (met
vertraging)
- Op deze manier komt Kiss in pulsen + GnRH ook in pulsen => ook alles eronder in pulsen
KDNy-neuronen zitten in een andere kern (ARC) dan de GnRH-neuronen:
- Hebben invloed op de GnRH-neuronen
- Werken ook in op gonadotrope cellen: LH en FSH
Gonadotrope cellen in adenohypofyse
- Oiv GnRH vrijgegeven – GnRH receptor activatie
- GnRH gesecreteerd uit GnRH neuronen is pulsatiel LH en FSH pulsatiel
Belangrijk om tew eten: LH en FSH lijken heel sterk op elkaar (vooral alfa-subunit), regulatie of er LH
of FSH wordt vrijgezet wordt geregeld door bèta-subunit.
Co-expressie van glycoproteïne:
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lienconvents. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 80467 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen