1 De wetenschappelijke studie van het sociaal werk
LES 1: inleiding OLOD + introductie wat is sociaal werk?
1. De huidige globale definitie van het sociaal werk
1.1 de globale definitie
Sociaal werk: is een praktijk gebaseerd beroep én academische discipline. Het sociaal werk
engageert mensen en structuren om levensuitdagingen en problemen aan te pakken en het welzijn
te bevorderen
DOEL: welzijn verhogen
1. op niveau van het individu
2. op niveau van structuur (maatschappij/ samenleving)
- Beleid
- Macroniveau
1.2 historisch perspectief
Def. Sociaal werk gebonden aan de samenleving doorheen de tijd/ geografisch
Sociaal werk als sociaal construct: een activiteit die het product is van hoe we in bepaalde tijd
in onze samenleving kijken naar sociale problemen en hoe ze aan te pakken
NIET: gehele werkelijkheid of realiteit
Bv. crimineel gedrag is geconstrueerd; wat vandaag als crimineel gedrag gezien wordt, was in het
verleden niet zo en zal ook veranderen in de toekomst.
IFSW/ IASSW formuleren def. van het sociaal werk
Maatschappelijke verandering: hoe we op dat moment naar het welzijn in de samenleving
kijken.
Beroepsvereniging: gezien als een belangenvereniging van mensen met hetzelfde beroep
Maatschappelijk assistent GEEN beroepsvereniging, niet beschermd wel juridisch gebonden
aan bepaalde wetten
- Geen controleorgaan, vrij in taken
1.3 sociaal werk als praktijk gebaseerd beroep
Meer dan enkel professionele organisaties – burgerinitiatief
1.4 sociaal werk als academische discipline
binnen de wetenschap gezien als een handelingswetenschap
- sociale interventie met centrale noemer om welzijn te realiseren
- tussenkomst op zowel individueel als samenlevingsniveau
1.5 sociaal werk bevordert sociale verandering en ontwikkeling, sociale cohesie,
empowerment en bevrijding van mensen
4 doelen van sociaal werk
1. Sociale verandering
- Micro: niveau van het individu
- Meso: maatschappelijk middenveld
- Macro: maatschappij
huidige globale definitie ook inzet op meso en macro-niveau
,2 De wetenschappelijke studie van het sociaal werk
2. Sociale cohesie
- Samenhang noodzakelijk want elke maatschappij is bang van opstand door burgers
- Sociaal werkers ingezet om opstand te beperken door sociale cohesie te bevorderen
3. Empowerment
- Grip krijgen op de eigen situatie op de verschillende niveaus
4. Bevrijding van mensen
- Sociaal werk moet ingrijpen in samenleving met structuur tot onderdrukking
1.6 principes
Aantal principes = referentiekader
1. Sociale rechtvaardigheid
- Kijken naar mens en maatschappij
2. Mensenrechten
- UVRM 1948 vertaald naar OCMW-wet 1976 door de sociale grondrechten
opgenomen in de grondwet in 1994
3. Collectieve verantwoordelijkheid
- Cruciale rol weggelegd voor de overheid
- Niet enkel op micro en meso niveau
4. Respect voor diversiteiten
Sociaal werk is NIET neutraal of waardenvrij
- Gezien als: normatieve professionaliteit ‘wat is goed of slecht voor de cliënt’
Normatieve professionaliteit: sociaal werker geen uitvoerder van het sociale beleid, moet
toegepast worden op het welzijn van de cliënt.
1.7 sociaal werk wordt onderbouwd door sociaal werk theorieën, sociale wetenschappen
en inheemse/ lokale vormen van kennis
!!! Examen!!!
Kennisontwikkeling is van belang om in de samenleving te participeren
- Sociaal werker nood aan wetenschappelijke kennis + inheemse en lokale kennis
1.7.1 wetenschappelijke kennis
2 grote indelingen
1. Natuurwetenschappen
2. Menswetenschappen
- Beschrijvend; sociale wetenschappen
- Handelingswetenschap; tussenkomsten/ interventies observeren binnen de
menswetenschappen
1.7.2 inheemse en lokale kennis
Vertaalt zich in Vlaanderen onder de noemer van praktijkkennis en ervaringskennis
,3 De wetenschappelijke studie van het sociaal werk
1.8 sociaal werk engageert mensen en structuren om levensuitdagingen en problemen
aan te pakken en welzijn te bevorderen
Privaat: privéleven van mens met noden en behoeften
Publiek: maatschappelijk niveau
op een kruispunt van privaat én publiek = verbinding tot ‘het sociale’
1.9 kritieken op de globale definitie van sociaal werk
Houdbaarheidsdatum definitie sociaal werk beperkt
Globale definitie is te abstract
- Ontwikkeling eigen DNA sociaal werk a.d.h.v. 5 krachtlijnen
2.Het DNA van het sociaal werk in 5 krachtlijnen
De krachtlijnen dienen als kompas voor het sociaal werk
1. Polariserend werken
- Het waarborgen van rechten
- Het collectiviseren van maatschappelijke problemen
2. Nabijheid
- Luisteren naar de noden en behoeften dit kom je te weten naar gelang de
verschillende gesprekken.
- Tijdens gesprekken behoeften iedere keer afstemmen op de noden van de cliënt
3. Proceslogica van sociaal werk
- Niet in eerste gesprek vragen naar noden en behoeften
- Blijvende afwegingen gedurende de gesprekken
4. Generalistisch sociaal werk
- Over het levensdomein heel kijken
- Bv. zowel financiële als relationele problemen
5. Verbindend werken
- Binnen en tussen de leefwereld van cliënt en maatschappij
Globale definitie Krachtlijnen
Engageert sociaal werk mensen en Polariserend werken: aandacht voor
structuren om de uitdagingen van het structurele oorzaken
leven aan te gaan en het welzijn te Gebruik maken van sociale rechten
verhogen
Lokale kennis Proceslogica: inspraak, participatie,
ervaringskennis
Onderbouwd door theorieën van Generalistisch werken
sociaal werk
Verbindend werken op maatschappelijk
vlak en domein
LES 2: Geschiedenis van het sociaal werk – deel 1
1.Inleiding
Aandacht aan de geschiedenis:
1. Het verleden kennen om het heden te begrijpen
2. Wat vandaag een probleem is/ was is vandaag wel/ geen probleem
= sociaal werk als sociaal construct
, 4 De wetenschappelijke studie van het sociaal werk
Normatieve professionaliteit: niet zomaar de probleemdefinitie overnemen maar in dialoog
gaan met de cliënt
2.Van Oudheid tot de middeleeuwen
2.1 De oudheid (750 BC – 500)
Pastorale en landbouwsamenleving: net voldoende productie om zichzelf te voeden
Uitgegroeid tot: staatachtige organisatie
- Verschillen in macht en rijkdom
- Ongelijkheid in de samenleving
Uitbouw Grieks-Romeinse standenstructuur -> systeem van patronages
Pater familias had absolute gezag
Familiesolidariteit als sociaal bindmiddel
‘do ut des’ – ik geef opdat jij zou teruggeven
=>’quid pro quo’ – ‘voor wat hoort wat’
kloof tussen rijk en arm + wederkerigheid blijft aanwezig ook nu nog in de samenleving
Groei van armen, bedelaars, zwervers
Ontstaan van volksdiensten en weldoenerij
- Vorm van materiële herverdeling waarbij rijke burgers verplicht werden een gift te
doen, zo konden ze hun rijkdom laten zien
- Door noden tegemoet te komen verwijden van opstanden -> minder sociale onrust
Ontstaan van polis/ stadsstaat -> publieke sfeer
- Macht ligt bij kleine bevoorrecht groepen
- Onderscheid tussen burgers en niet-burgers (illegaal)
Belangrijk: préprofessionele ordehandhaving
Pré want nog geen ordehandhaving van het sociaal werk
3.Van de middeleeuwen tot de nieuwe tijd
3.1 De middeleeuwen (500-1500)
Systeem van feodaliteit
Wederzijdse afhankelijkheid tussen feodale heer en leenmannen
- Krijgen bescherming in ruil voor gehoorzaamheid
‘do ut des’ principe – ‘voor wat hoort wat’
Charitas: christendom legt de kiem voor naastenliefde
Middeleeuwse armen -en ziekenzorg
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nenavanhoutte. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.