Samenvatting
Samenvatting - Egypte en oude nabije oosten
- Instelling
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
samenvatting van de lessen + aanvulling met slides. heel overzicht, met foto's en chronologische overzichten achteraan
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 85 pagina's
Voorbeeld 4 van de 85 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Egypte & het oude nabije oostenLes 1: inleiding
Egypte en ONO= wieg van beschaving?
- Niet de basis, maar hadden wel invloed:
o Sedentair, Zelfvoorzienend in onderhoud
o Eerste steden, Sociale gelaagdheid
o Schrift
o Eerst imperialisten
o Monumentale archeologie
- Er is niet enkel 1 wieg, maar verschillende beschavingen die
onafhankelijk van elkaar ontstonden
o Bv; Zuid-Amerika: ook stedenvorming etc
Definities
Oude Egypte: het land van de benedenloop van de Nijl vallei, grote fasen van politieke eenheid; van het eerst
cataract in Aswan tot de zee
Oude nabije Oosten: minder logische afbakening –> geen eenheid (cultureel en sociaal)
=> Geen geografisch eenheid, geen ecologische eenheid, geen politieke eenheid, verschillende volkeren,
staten, talen, etc. -> verschillende archeologie
De naam is een overblijfsel vanuit de 19de eeuw en omvat algemeen: De
Ottomaanse restanten in de Oost Mediterrane Wereld
- Omvat: Mesopotamia, Levant, Anatolië, Cyprus en Centraal Iran
- SOMS ook: Egypte en Arabisch schiereiland
- Vruchtbare sikkel
Egypte
(Geografie van) Egypte
- Nijl= levensader van Egypte; vruchtbaar tot 25km voorbij de oevers
o Een van de langste rivieren ter wereld
o Oktober: overstroming van de Nijl -> agricultuur
o ‘Witte’ en ‘blauwe’ nijl komen samen neder
▪ Wit: 10% vanuit Victoria meer
▪ Blauw: 90% van de watertoevoer van de Nijl
- OpperEgypte (onderaan), nederEgypte (aan de delta)
- Westelijke woestijn (zand), oostelijke woestijn (rots) en moeilijk bewoonbaar opper
- Mensen wonen aan de ‘zijkanten’ van de Nijl
1
, - 6 cataracts (= stroomversnellingen en obstakels in de rivier)
- Van Aswan naar Delta is het homogene gedeelte van de Nijl
o Varen stroomafwaarts = goed
o Stroomopwaarts met noordelijke winden = met zeilboten
Oude Egypte loopt vanaf Aswan naar de Delta (makkelijk bevaarbaar)
Oude Nubië: onder Aswan
Belang van de Nijl
- Kemet: het zwarte land = Egypte (vanaf Middenrijk)
- Deshret = het rode land = woestijngebieden
- Nijl ‘van het verleden’ zag er anders uit dan nu
Jaarlijkse overstromingen door moesson in Ethiopië (mei tot juni)
- Drie seizoenen -> ideaal voor wintertarwe te cultiveren
o Juli-oktober: vloed
o Oktober: ploegen en planten
o Maart: oogsten
- Tot in de Jaren 60 -> Aswandam: Continue water i.p.v. van jaarlijks
o Bescherming van dorpen en zekerheid van de landbouwopbrengst
- Maar omgevingsproblemen:
o Overstromingen zorgden voor afspoeling van zouten
o Geen slip -> dus gebruik van kunstmeststof
o Hogere grondwaterstand -> nefast voor gebouwen
Nijl delta
- Veel nederzettingen langs de zijarmen: de breedte van de vloeivallei is 25km (ideaal voor bevloeide
landbouw)
- Convexe Nijl vallei met hoge natuurlijke dijken -> bassin met 1,5 m water
o Nederzetting op natuurlijke verhogingen in basin en aan de rand
o Rand van vloedgebieden gebruikt voor begrazing
o Dynamisch landschap
- Sjadoef systeem: een waterliftsysteem met hefboom en een emmer aan het andere
uiteinde.
o Pas vanaf het Nieuwe Rijk, maar vandaag de dag nog steeds gebruikt in de regio
- Waaier van kleine rivierkanalen: 7 grote riviertaken (in 1 n.Chr.)
o Zeer dynamisch, Andere omgeving
o Regenval in de winter, Ook seizonale overstrommingen
o Nederzettingen op turtlebacks
o Veelal gebruikt voor dieren te laten grazen in het verleden
Implicaties
- 2% is bewoonbar (ongeveer de grootte van NL) -> zeer dichtbevolkt (stijgende populatie)
- Moeilijk om oude nederzettingen te vinden/ op te graven door de huidige occupatie van het gebied
-> door stijgende bevolking en cultivatie is er een destructie van archeologische sites
- Nijl vallei: actief landschap
o Veel sedimentatie en destructie -> visibiliteitsproblemen
o Over representatie van monumentale architectuur (ze zijn gelegen buiten de vloeivlakte) -> we
weten (bijna) niets over nederzettingen
2
,Grondstoffen in Egypte
- Klei: zongedroogde bakstenen (leemtichel) -> keramiek
o Van VD Egypte: koning tot arbeiders woonden in leemtichel constructies
o Mix van klei en organisch materiaal (graan bv.) in een rechthoekige mal
gedrukt
- Vanaf het Nieuwe Rijk: tempels en graven in steen, vazen en standbeelden
- Stenen en edelstenen: vooral in de Oostelijke woestijn
o Marmer, carneool, serpentijn, veldspaat, jasper/jaspis etc.
o Beeldhouwwerken, sieraden of vazen
- Metalen ook oostelijke woestijn, Sinai of importeren
o Malachiet (koper) en galeniet (lood): Ook gebruikt voor oogschaduw
o Goud, maar zeker ook uit Nubië
- Zout (Wadi Natroen): mummificatie en om tempels te kuisen
- Vlas (lijnzaad -> gecultiveerd)
o Linnen: verschillende kwaliteit
▪ Mummificatie tot kleren tot bootzeilen ook exportproduct
o Olie
- Papyrus (wild -> pas later gecultiveerd)
o Matten, Voorraadmanden
o Sandalen
o Kleine boten
o Schrijfrollen, Etc. …
- Bomen
o Palm -> gebruikt voor daken en manden
o Acacia -> meubels en standbeelden
Levensonderhoud: Egypte
- Granen
o Emmer(tarwe)
o Zesrijige gerst (oktober zaaien - > maart april oogsten)
- Gedomesticeerde dieren
o Ezel als lastdier!
o Runderen -> offerfeesten
- Maar vooral ook vis: nijlbaars en katvis
- Jagen: wilde runderen, gazelle, ibex, etc.
- Dadels, vijgen, druiven, peulvruchten (linzen, kikkerewrten) en groenten (ajuin, radijzen, komkommer
etc)
- Veel informatie terug te vinden in de materiële cultuur
Chronologie van het Oude Egypte
(Niet in detail kennen)
Welke bronnen?
- Tekstuele data: koningslijsten, geschiedschrijvers
o bv. Maneto
- Archeologische data: typologie
o Ontwikkelingen in aardewerk, lijkkisten, …
- Natuurwetenschappelijke methoden
3
, Koningslijsten: Lijsten met namen en titels van heersers (Bijna allemaal uit funeraire of religieuze contexten)
- Geen jaartellingen maar activiteiten van de koningen,
de overstromingen van de Nijl of de jaren die
geregeerd zijn.
- Voorbeelden van koningslijsten
o Palermo-steen ---->
o Turijnse koningslijst
o Koningslijsten uit Abydos
Oude Nabije Oosten
Geografie van het Oude Nabije Oosten
- Veel grotere oppervlakte dan Egypte: ca. 2 miljoen km
o Veel topografische verschillen: intersectie van drie continenten
o Geen samenhangende ‘unit’, maar verschillende zones van habits en
environmental zones
o Veel natuurlijke grenzen (zee, gebergten, woestijnen)
-> Beïnvloed de handel, het contact, mobiliteit, de materiële cultuur, …
- Algemeen klimaat:
o Droge warme zomers, relatieve koude winters
o Weinig regenval; noorden (semi aride), zuiden (aride)
▪ Noorden; 200 – 400mm regenval, tot 6 droge maanden
▪ Zuiden; minder dan 200mm regenval, tot 9 droge maanden
- Gebergtes met Oost-West oriëntatie: Pontisch gebergte, Anti - en Taurusgebergte,
o Hoogtes boven 3000m – 4000 m
- Gebergtes met Noord-Zuid oriëntatie: Zagrosgebergte, Elboersgebergte – Anti Libanon gebergte
o Hoogtes boven 2800m – 5600m
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauravdm1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 50843 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen