, Landschap en ecologie in historisch
perspectief
Inhoudsopgave
.................................................................................................................................................................... 3
1. Theorie................................................................................................................................................ 4
1.1 Het concept landschap.......................................................................................................................... 5
1.2 Expedities................................................................................................................................................. 6
1.3 Natuur- en landschapsconservatie................................................................................................... 6
1.4 Landschap, ecologie en geografie...................................................................................................... 7
1.5 Landschapsbiografie............................................................................................................................. 8
2. Methoden en bronnen................................................................................................................. 11
2.1 Methodologie......................................................................................................................................... 11
2.2 Bronnen en informatie....................................................................................................................... 14
2.2.1 Het huidige landschap leren kennen en analyseren: luchtbeelden.............................................14
2.2.2 Fysisch geografische kenmerken............................................................................................................... 14
2.2.3 Kleine landschapselementen en infrastructuur................................................................................... 21
2.2.4 Perceelstructuur............................................................................................................................................... 24
2.2.5 Landgebruik....................................................................................................................................................... 25
2.2.6 Parallel aan landgebruik: (ideaal) types van nederzettingen........................................................26
2.2.7 Landschap en landgebruik in het ancien regime................................................................................. 27
3. Historisch GIS................................................................................................................................. 29
3.1 Inleiding GIS.......................................................................................................................................... 29
3.2 Geschiedenis en analyse.................................................................................................................... 30
4. Toponymie....................................................................................................................................... 32
5. Bos en wildernis............................................................................................................................ 37
5.1 Bos als wildernis.................................................................................................................................. 38
5.2 Bos als element van cultuur.............................................................................................................. 40
5.3 Oud bos?.................................................................................................................................................. 41
5.4 Gebruik en functies van oude bossen............................................................................................ 42
5.4.1 Bossen als graasgebied.................................................................................................................................. 42
5.4.2 Bossen als bron van energie........................................................................................................................ 42
5.4.3 Bosgebruik als bron van gebruikshout, timmerhout en constructiehout.................................43
5.4.4 Bos als jachtpark.............................................................................................................................................. 44
5.5 Nieuwe wildernis: oude bossen als natuurreservaat...............................................................45
6. Field systems: commerciële landbouw & landschap.........................................................49
6.1 Algemene kenmerken........................................................................................................................ 49
6.2 Nederzettingspatroon........................................................................................................................ 50
6.2.1 Drieslagstelsel................................................................................................................................................... 51
6.3 De Grote Ontginning: 11de – 13de eeuw........................................................................................... 52
6.3.1 Ontginningen Fase 1: Uitbreiden oud cultuurland nieuwe kouter nieuwe kouter.............................................52
6.3.2 Ontginning Fase 2: 12de – 13de eeuw......................................................................................................... 54
6.3.3 Ontginningsfase 3............................................................................................................................................ 56
6.4 Proto-industrie..................................................................................................................................... 56
6.4 Samengevat............................................................................................................................................ 56
.......................................................................................................................................................................... 57
2
,7. Woeste gronden: de Kempen ppt toevoegen!......................................................................58
7.1 Fysische structuur............................................................................................................................... 58
7.2 Traditioneel beeld............................................................................................................................... 59
7.3 Transitie en transformatie................................................................................................................ 61
7.4 Coping Landscape & Commons........................................................................................................ 62
7.5 Landgebruik en betekenis................................................................................................................. 62
7.6 Veranderingen tijdens de 19de en 20ste eeuw............................................................................... 65
7.7 Uitdagingen van de 21ste eeuw......................................................................................................... 67
8. Kust en ecologische verandering............................................................................................. 69
8.1 Introductie............................................................................................................................................. 69
8.2 De controlerende factoren van kunstvorming........................................................................... 70
8.2.1 Getijdenmiieu’s................................................................................................................................................. 70
8.2.2 Relatieve zeespiegelstijging......................................................................................................................... 71
8.2.3 Veenvorming...................................................................................................................................................... 71
8.2.4 Sediment budget.............................................................................................................................................. 72
8.2.5 Accommodatie ruimte.................................................................................................................................... 72
8.3 Evolutie 500-1800............................................................................................................................... 73
8.4 Kust en toerisme.................................................................................................................................. 78
8.5 En nu?...................................................................................................................................................... 78
9. Stedelijke context.......................................................................................................................... 78
9.1 Stad, vorm, townscape en identiteit............................................................................................... 78
9.2 Stadsplanning en visuele retoriek.................................................................................................. 82
9.2.1 Aanleg van een nieuwe site voor de kerk in het centrum van de stad........................................82
9.3 Conclusies............................................................................................................................................... 85
3
, 1. Theorie
Welk landschap, welke landschapsgeschiedenis?
Terhills in Genk (Zwartberg), aanvraag voor werelderfgoed bij UNESCO. Maar waarom
werelderfgoed in Limburg?
Dit is het enige landschap in de wereld waar het natuurlijke en het industriële
volledig met elkaar verweven zijn. Het is een bos-heide landschap waarin de
industrie geplaatst is.
Een landschap kan dus ook industriële relicten hebben, want dat wijst op een bepaalde
fase of een bepaald element.
De bomen in deze foto zijn niet natuurlijk, ze hebben veel te maken met de industrie.
Landschap heeft dus zijn historie culturele biografie van een landschap.
Drie definities van landschap:
Landschap is een gebied, zoals waargenomen door de mensen, waarvan het karakter
het resultaat is van de actie en de interactie tussen natuurlijke en menselijke factoren
(Marc Antrop 2007).
Landscape is nature domesticated and appropriated by man. By the act of dwelling men
transform a given space in a landscape (Ton Lemaire, filosoof).
Hier is de natuur een ‘blanco canvas’ en heeft in deze definitie dus geen impact.
I felt that everything I was looking at, was saying something to me if only I could
recognize the language (W. Hoskins, 1973).
Er is betekenis (diepgang/verhaal) in het landschap, maar we weten nog niet wat
het betekent.
Hoe kunnen we het landschap leren lezen?
Landschap = cognitief (en zelfs memory)
Sociologische onderzoek waarin wordt weergegeven
welke metrostations gekend zijn bij de Brusselse
jongeren.
De cognitieve kaart van de twee grote groepen is
anders.
Waarom? Het heeft te maken met sociale
achterstelling.
De Oost-kant is de rijke kant (intellectueel, economisch…) hier zullen de mensen
van het westen veel minder komen. Hierdoor is hun leven beperkt tot de West-
kant. Zij zien een deel van het landschap niet.
Iedereen heeft een heel individueel landschap; het landschap waar jij komt, wat bepaald
wordt door ons eigen landschap.
Murals Belfast
Oorlog tussen Iers Republikeins (een met Ierse republiek) leger tegen de Engels
Nationalisme (een met UK). Hierin zijn duizenden doden gevallen. Dit conflict is nog
steeds aanwezig. Men duidt het landschap aan door de Murals (foto).
Foto 1: Ierse Republikeinen.
Foto 2: Engelse Nationalisten (Unionists).
Dit is ook een soort cognitieve kaart: ze geven zeer duidelijk weer welk landschap, welke
ruimte van wie is. Men brengt er een materieel, artistiek element aan.
De weergave van ideologie is ook belangrijk in een landschap!
Meta-landschap
Er wordt een nostalgische beeld gevormd van het landschap, men wil de bewaren. De
Britten associëren hun land graag met hun karakter: de ziel van de natie zit in het
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper antjejacobs. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.