RECHT EN DEONTOLOGIE
LES 1 – 21 FEBRUARI
ZAAK ACID EN REUZEGOM
Zaak in Brugge – correctionele rechtbank
Doodslag tot moord (voorbeeld: kastelmoord) -> Hof van Assisen
Ondernemingsrechtbank: speelgoedwinkelketen Fun failliet verklaard
internationale rechtbanken: Europees Hof in Luxemburg, Europees Hof voor de rechten van
de mens in Straatburg
Internationaal gerechtshof is niet hetzelfde als internationaal strafhof in Den Haag
WAT IS RECHT?
OBJECTIEF RECHT = GEHEEL VAN REGELS
Het objectief recht is het geheel van rechtsregels en normen dat in een bepaalde
samenleving op een bepaald tijdstip van kracht is. Het is opgelegd door de overheid via
wetten, decreten, besluiten, verdragen,..
- door de overheid opgelegd: dmv wetten, decreten, besluiten, verdragen
- doel = maatschappij ordenen
Verbodsbepalingen: bv. niet aanzetten tot haat, laster en eerroof
Gebodsbepalingen: bv. aangifte doe van een geboorte
Verlofbepalingen: het mag maar het moet niet – bv. Je mag trouwen
SUBJECTIEF RECHT = MIJN RECHT
Het subjectief recht omvat de rechten waarop een individu aanspraak kan maken, dankzij
het bestaan van het objectieve recht (van die regels dus). Het gaat om politieke en
burgerlijke rechten.
- Het recht waarop ik aanspraak kan maken (omdat het geheel van regels – het
objectief recht dus – er is
,Politieke rechten: kan een individu opeisen van de overheid
- Politieke vrijheden: vrijheid van meningsuiting, vrijheid van onderwijs,..
- Participatierechten: gaan stemmen, kandidaat zijn bij verkiezingen,..
- Sociaal-economische rechten: recht op uitkering, gratis onderwijs,..
Burgerlijke rechten: kan een individu opeisen van een medeburger
- Persoonlijkheidsrechten: recht op eigen lichaam, goede naam en eer, privacy,..
- Familierechten: rechten die voortvloeien uit huwelijk, ouderschap, voogdij,..
- Zakelijke rechten: eigendomsrecht, vruchtgebruik, erfdienstbaarheid,..
- Vorderingsrechten: het recht om van iemand de uitvoering van een verbintenis te
eisen
- Intellectuele rechten: auteursrechten, merkrechten,..
II. PRIVAAT RECHT EN PUBLIEK RECHT
PRIVAAT RECHT = TUSSEN BURGERS
= Regelt verhouding tussen burgers onderling
- Burgerlijk recht: Burgerlijk wetboek, statuut persoon, huwelijk, eigendom,
overeenkomsten
- Economisch recht: regels voor ondernemingen, vrije beroepen,..
- Arbeidsrecht: betreft verhouding tussen de werkgever en werknemer
- Privaatrechtelijk procesrecht: regelt organisatie en bevoegdheid privaatrechtelijke
rechtscolleges
PUBLIEK RECHT: BURGER VS OVERHEID
= regelt verhouding tussen burger en overheid
= regelt internet organisatie van de overheid
- Grondwettelijk recht (grondwet): Vastgelegd in de Grondwet
inrichting van de staat (federaal, gemeenschappen, gewesten,..), organisatie (delen
van de) rechtelijke macht), de grondrechten (bv. Vrijheid erediensten, meningsuiting,
deelname verkiezingen)
- Administratief recht: onteigening, ruimtelijke ordening, stedenbouw
- Fiscaal recht: betreft de belastingen
- Sociaalzekerheidsrecht: regels voor ziekte, arbeidsongevallen, werkloosheid,
kinderbijslag, pensioen,..
- Strafrecht: Het strafwetboek bepaalt wat strafbaar is en welke straf daarop van
toepassing is
, - Strafprocesrecht: waar wordt een strafprocedure gevoerd: politierechtbank,
correctionele rechtbank, hof van assisen
NATIONAAL EN INTERNATIONAAL RECHT
NATIONAAL RECHT = BINNEN 1 STAAT
- Recht geldt binnen de grenzen van een staat
- Een wet die gestemd wordt in de Kamer van Volksvertegenwoordigers betrekking op
het hele grondgebied of iedereen die zich daar bevindt
- Is niet altijd van toepassing op het hele grondgebied of voor alle inwoners -> Vlaams
decreet is enkel voor de Vlamingen
INTERNATIONAAL RECHT = OVER DE GRENZEN
- Overschrijdt nationale grenzen
- Volkenrecht: internationale verdragen tussen meerdere staten ( en/of internationale
instellingen)
- Europees recht: regels EU zijn bindend voor de lidstaten
Als je zaak bij Hof van Assisen komt kan je hierna niet hoger in beroep gaan
NIEUW SEKSUEEL STRAFRECHT
- Geen toestemming? = misdrijf
- < 16 niet mogelijk
- Uitzondering: tussen 14 en 16 (geen drie jaar verschil)
- Sneller sprake van verkrachting
- Strengere straffen
- Sekswerk gedecriminaliseerd
➔ Strengen optreden tegen misbruik
BRONNEN VAN RECHT
Montesquieu (Franse verlichtingsfilosoof), 18e eeuw
Trias politica:
- wetgevende macht: maakt de wetten - parlement
- rechtelijke macht: verantwoordelijk voor interpretatie van wetten, toets ze aan de
Grondwet en neemt juridische beslissingen – rechtbanken en gerechtshoven
- uitvoerende macht: belast met de uitvoering van de wetten, die door de wetgevende
macht zijn aangenomen – regering, staatshoofd en ambtenarenapparaat
EN OOK DE STRAATSSTRUCTUUR
, - België = federaal land met federaal parlement en federale regering
- Ook drie gemeenschappen – focus op wie mensen zijn (voorbeeld: cultuur,
onderwijs, sport)
➔ Vlaams, Franse, Duistalige gemeenschap
- Drie gewesten – focus op waar mensen wonen (ruimtelijke ordening,..) -
➔ Vlaams, Waals, Brussels Hoofdstedelijk gewest
Er is ook wat overlap
Brusselaars wonen in het Brussels Gewest, maar maken deel uit van de Vlaamse of de Franse
Gemeenschap
Duitstaligen maken deel uit van de Duitstalige Gemeenschap, maar wonen in het Waals
Gewest.
- 3 gemeenschappen -> eigen parlement en regering
- 3 gewesten -> met eigen parlement en regering
- 6 parlementen (en regeringen)
Vlaamse gemeenschap en Vlaams gewest zijn samengevoegd
- WETGEVENDE MACHT = Vlaams parlement
- UITVOERENDE MACHT = Vlaamse regering
WAALS GEWEST
- WM= Waals Parlement
- UM= Waalse regering
FRANSE GEMEENSCHAP
- WM = parlement van de Franse gemeenschap
- UM = regering van de Franse Gemeenschap
DUITSTALIGE GEMEENSCHAP
- WM= Parlement van de Duitstalige gemeenschap
- UM= Regering van de Duitstalige Gemeenschap
BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST
- WM = Brussels parlement
- UM = Brusselse regering
GEMEENSCHAPSBEVOEGDHEDEN
VGC: Vlaamse gemeenschapscommisie = Nederlandstalige Brusselse parlementsleden
COCOF: (commusion communautaire francaise)= franstalige brusselse parlementsleden
GGC: alle brussels parlementsleden
LES 6 MAART
I RECHTSREGELS VOOR HEEL BELGIË