Ik heb deze samenvatting gemaakt aan de hand van alles wat we gezien hebben in de lessen. Ik ben naar alle hoorcolleges geweest en ik heb daar veel notities genomen. Bij dit vak was geen boek dus ik heb gewoon alles gebruikt wat ik van de leerkracht heb ontvangen.
RECHT EN DEONTOLOGIE
RECHT
MODULE 1: HOORCOLLEGE 1: WAT IS RECHT?
INLEIDING
Recht is allesomvattend
o Mengt met alle aspecten van ons leven
o Blijft soms verborgen
o Voortdurend van belang voor iedereen
o Niet te ontsnappen
Het is van jong tot oud actief
o Voor geboorte abortuswetgeving
o Kind ouderlijk gezag, leerplicht
o Volwassenen privé en openbaar belastingen betalen, niet door het rood rijden, …
Samenleving heeft afspraken om er voor te zorgen dat alles goed loopt rechten
DEFINITIE: 4 KERNELEMENTEN
DEFINITIE
Geheel van gedragsregels rechtsregels
De overheid heeft ze uitgewerkt en verplicht aan de burgers
Om de samenleving te ordenen
Vitale maatschappelijke belangen beschermen
KERNELEMENT 1: RECHT IS EEN GEHEEL VAN GEDRAGSREGELS
EEN GEHEEL VAN GEDRAGSREGELS
Gerechtsregel = gedragsregel
Recht regelt gedrag
o Enkel als je gedrag stelt/handelingen uitvoert
o Uitwendig waarneembaar
Verschil met moraal/ethiek en religie
Recht:
o Doel: ordening samenleving
o Oorsprong: maatschappij
o Gericht: op het uiterlijke, het gedrag
o Sanctie: vrijheidsberoving, geldboete, gedwongen uitvoering,
schadevergoeding,…
Ethiek
o Doel: geestelijke vervolmaking individu
o Oorsprong: mens
o Gericht: op het innerlijke
o Sanctie: slecht geweten, wroeging
Godsdienst
o Doel: eeuwige zaligheid
1
, o Oorsprong: opperwezen
o Gericht: zowel het innerlijke als het uiterlijke
o Sanctie: bestraffing door het opperwezen
Huidige tendensen in he strafrecht?
Principe reactief = gericht op gepleegd en gekend misdrijf
Uitzonderlijk proactief = gericht op gepleegd maar nog niet aan het licht
gebrachte misdrijven
Quid preventief? = daders van “een nog te plegen” misdrijf vatten
Als je een bank wil overvallen maar je doet het niet officieel word je niet
gestraft, maar als er handelingen zijn gesteld zoals het plaatsen van
explosieven ook al doe je er niet mee wel gestraft
o Gebodsbepalingen = je moet…
o Verbodsbepalingen = je mag niet…
KERNELEMENT 2: OPGESTELD DOOR DE OVERHEID
Wat maakt een gedragsregel een rechtsregel regel opgesteld door de overheid die hiertoe
gemachtigd is
Politieke macht = regelgevende macht
o De wetgevende macht = het maken van de regels
o De uitvoerende macht = de uitvoering van de regels
o De rechterlijke macht = de beoordeling van overtredingen en geschillen
Een hele lange tijd geleden
o Absolute heerser
o 1 persoon almachtig
o Had onderdanen, geen burgers
Absolute macht – autocratie
o Macht in handen van 1 persoon of van een bevoorrechte minderheid (oligarchie)
o Absolute macht werd gelegitimeerd door:
God – theocratie
Dictatuur = macht door geweld -macht van de sterkste – terreur
o machtsmisbruik
Scheiding van de machten = trias politica
o Macht verdelen tussen personen of instanties
o Vermijden teruggaan almacht
o De wettelijke macht controleert de uitvoerende macht
o De uitvoerende macht controleert de wetgevende macht
o De rechterlijke macht controleert zowel de wettelijke macht en de uitvoerende macht
democratie
o wij het volk hebben ook macht
o we kiezen wie er aan de macht komt
o democratie dèmos en kratein = volk heersen
o directe democratie
de griekse stadsstaten
volk neemt keer op keer het besluit over het bestuur van het land
bevolking besluiten rechtstreeks mee
geen vrouwen en enkel hogere klassen
vandaag de dag niet meer te vinden
er zijn nog landen waar burgers D.M.V. bindende referenda mee stemmen
2
, meeste landen waaronder België we kiezen wie aan de macht komt en zo hebben
we macht over wat er gebeurd
België is een indirecte of representatieve democratie
o Indirecte / onrechtstreekse representatieve democratie
Niet direct zoals bij de Grieken
We nemen niet rechtstreeks beslissingen over staatszaken
We kennen ook geen referendum
Belgen kiezen volksvertegenwoordigers (zitten in het parlement) representatief
Door het parlement die gekozen is door ons worden de beslissingen genomen
Parlementaire democratie
o Enkel de wetgevende macht / de leden van het parlement worden door het volk gekozen
o Coalitie
Samenwerking van verschillende partijen omdat niemand genoeg stemmen behaalt
Ministers komen uit de samenwerking en die vormen de uitvoerende macht die
beslist worden door de coalitie
Stemmen 2024
o Vlaams parlement vanaf 18 jaar opkomstplicht
o Federaal parlement vanaf 18 jaar opkomstplicht
o Europees parlement vanaf 16/17 mag maar moet niet vanaf 18 opkomstplicht
o Provincieraad vanaf 18 jaar geen opkomstplicht
o Gemeenteraad vanaf 18 jaar geen opkomstplicht
Van een eenheidsstaat naar een federale staat
3
, o Parlement = wetgevend
o Regering = uitvoerend
o Alles dat niet in de gemeenschap of gewesten zit, zit bij het federaal parlement
o Justici = federaal parlement
o Gemeenschappen = jeugddelinquentie, cultuur, onderwijs, welzijn, …
o Gewesten = natuur, openbaar vervoer, milieu, …
o 3 gemeenschappen en 3 gewesten
Zelfbeschikkingsrecht = elke gemeenschap en elk gewest beschikt over een eigen
wetgevende macht en een eigen uitvoerende macht
Zelfbeschikkingsrecht = soevereiniteit
In toegewezen bevoegdheden: de federale overheid behoudt de rest- of residuaire
bevoegdheid
o Vlaamse overheid (Vlaamse gemeenschap en Vlaams gewest delen een parlement en
regering)
Vlaams parlement – Brussel decreten
Vlaamse regering besluiten
o Overheid van de Franstalige gemeenschap
Parlement – Brussel decreten
Regering besluiten
o Overheid van de Duitstalige gemeenschap
Parlement – Eupen decreten
Regering besluiten
o Overheid Waals gewest
Parlement – Namen decreten
Regering besluiten
o Overheid van het Brussels Hoofdstedelijk gewest
Parlement – Brussel ordonnanties
Regering besluiten
De EU
o België is een van de leden van de EU
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shanareyskens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
