Een ”stoornis” is ernstiger dan een ”probleem” omwille van de langere tijd
(> 6 maanden) met significante lijdensdruk op minstens 1 levensdomein
(relatie, werksituatie, lichaam, cognitie,…)
Brein is te eenzijdig want ook het lichaam (somatisch). Het lichaam
signaleert vaak vlugger dan psyche. ‘Je lichaam is je beste vriend”
Kan je lichaamssignalern (her)kennen?
Hersenen ontwikkelen ook verder aan de hand van omgeving
(veilige thuis of geweld). Wie de last ervaart s niet eenduidig maar
perspectiefafhankelijk.
(Ab) normaliteit: niet eenduidig en perspectiefafhankelijk
De grens tussen normaal en abnormaal is vaag en variabel. Criteria voor
normaliteit zijn sociaal-cultureel bepaald en niet altijd precies te
benoemen. Wie de criteria bepaalt en of ze vastliggen, varieert afhankelijk
van perspectief. Abnormaal zijn is niet altijd negatief en het benoemen
ervan heeft verschillende rechtvaardigingen. Verschillende perspectieven
helpen bij het begrijpen van normaliteit en abnormaliteit, maar er is geen
eenduidig antwoord.
Statisch perspectief
Abnormaliteit in een statische context betekent een relevante afwijking
tussen het gedrag van een individu en het gemiddelde gedrag van de
groep. Dit wordt bepaald door een normaalverdeling, waarbij de meeste
mensen een gemiddelde hoeveelheid van een eigenschap bezitten, terwijl
anderen veel minder of veel meer hebben. Zowel pathologie als
uitzonderlijke vaardigheden worden als abnormaal beschouwd volgens
deze visie, die alleen kwantiteit en frequentie in overweging neemt,
zonder waardeoordeel over de kwaliteit van het gedrag.
,Psychosociaal perspectief
Abnormaliteit in psychosociale zin verwijst naar afwijkingen van sociale en
culturele normen, waarbij waardeoordelen een rol spelen, zoals sociaal
aanvaardbaar gedrag. Deze visie verschilt van een statische benadering
doordat het afhankelijk is van dynamische sociale en culturele normen die
variëren over tijd en plaats. Wat als abnormaal wordt beschouwd, kan
veranderen naargelang de omgeving en tijd. Het verschil tussen normaal
en abnormaal is gradueel en kan verschillen binnen een gemeenschap.
Gedrag dat als irritant, irrationeel of onbegrijpelijk wordt ervaren, heeft
meer kans om als abnormaal te worden bestempeld, omdat de normen
worden bepaald door de omgeving en de tijd.
Psychologisch of subjectief perspectief
In psychologische zin verwijst (ab)normaliteit naar hoe iemand zichzelf
beleeft en zijn eigen subjectieve normen hanteert. Dit verschilt van een
sociaal-culturele visie waar externe normen worden toegepast. Het
individu kan zichzelf als normaal of abnormaal beschouwen door zich te
spiegelen aan externe normen of door zichzelf te zien door de ogen van
anderen. Deze zelfperceptie kan zowel negatief (zoals bij chronische
lijders) als positief zijn, zoals bij kunstenaars die hun eigen abnormaliteit
koesteren als een bron van creativiteit.
Juridisch perspectief
Juridische (ab)normaliteit draait om een beoordeling door rechtspraak op
basis van wetgeving, afhankelijk van tijd en plaats. Het gaat om de vraag
of een persoon toerekeningsvatbaar is, dus in staat om tussen juist en fout
te oordelen en zijn gedrag onder controle te houden.
Ontoerekeningsvatbaarheid betekent dat iemand niet verantwoordelijk is
voor zijn daden wegens gebrek aan redelijkheid, geheugen of het
vermogen om goed en kwaad te onderscheiden. Toerekeningsvatbare
personen worden beoordeeld volgens het strafwetboek, met mogelijke
veroordeling en strafmaat als gevolg.
Medisch perspectief
Abnormaliteit in de medische zin kan op twee manieren worden benaderd.
Enerzijds als afwijkingen in ziektebeelden, waarbij verschillende
symptomen samen een ziekte vormen met duidelijke biologische
, oorzaken. Anderzijds als afwijkingen in individuele symptomen, waarbij de
focus ligt op ziekelijke variaties van normale psychische processen zoals
waarneming, bewustzijn en denken.
Sociologisch perspectief
In de sociologie wordt abnormaliteit gezien als het aannemen van de rol
van 'zieke' of 'patiënt' en het zoeken naar oplossingen door hulpverleners
te raadplegen. Hulpverleners moeten de abnormaliteit erkennen en
legitimiteit geven aan het bestaan ervan. In de psychiatrie wordt de DSM
gebruikt om abnormaliteit te definiëren; als het daar staat, word je erkend
als patiënt en kan de behandeling worden vergoed. Dit is misschien niet
altijd wetenschappelijk ideaal, maar het is wel hoe het in de maatschappij
werkt.
Enkele conclusies
- De grens tussen normaal en abnormaal is vaag en verschilt afhankelijk
van het perspectief.
- Abnormaal zijn betekent niet per se ziek zijn; het kan ook buitengewone
begaafdheid of onderscheidendheid betekenen.
- Normaliteit betekent niet noodzakelijk gezondheid; volledige normaliteit
zou juist kleurloos en saai zijn.
- Zelfs afwijking van anderen kan worden beschouwd als een vorm van
extreme normaliteit.
Psychisch ziek/gezond
Gezondheid is een dynamische realiteit die zich aanpast aan
verschillende levensfasen en omstandigheden.
Wat gezond is, kan potentieel pathologisch zijn en omgekeerd.
Symptomen kunnen oplossingspatronen zijn en mogen niet zomaar
worden verwijderd, maar moeten worden benaderd met
copingmechanismen.
Het probleem ligt niet bij de symptomen zelf, maar bij symptomen
die falen in hun stabiliserende functie.
Overdreven vermogen tot aanpassing kan leiden tot verlies
van identiteit, terwijl een overdreven creatief vermogen kan
leiden tot realiteitsverlies.
Psychische gezondheid vereist een gepast evenwicht tussen
adaptatie en creativiteit om bijvoorbeeld burn-out te voorkomen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ranirogi. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
