Stem diagnostiek
1. Fenomenologie
Stem is het resultaat van 3 fysiologische mechanismen;
- Respiratie
- Fonatie
- Resonantie
(Even opfrissen)
1. Aandrijfkracht
2. Trillingsbron
3. Resonantieruimte
Door je mond te veranderen
krijg je een andere klankkast.
ANATOMIE EN FYSIOLOGIE BEKIJKEN OP DIA 8 VAN HC1
= stemplooitrilling
In het 2de jaar moet je dit kunnen tekenen, dus goed leren om mee te
zijn met de lessen van dit semester.
U lucht gaat uit de longen druk zetten op de stemplooien, die maken een
opening, en na de klank gaan de stemplooien terug.
Kijk op de ppt voor de opname
1. Fenomenologie
, Wat is een stemprobleem, stemstoornis,…?
Welke symptomen wijzen op een stemprobleem?
Hoe vaak komen stemproblemen voor?
Hoe ontstaat een stemstoornis? (= een hele belangrijker, zit
vaak de sleutel tot behandeling)
Hoe worden stemstoornissen geclassificeerd?
Hoe kunnen stemproblemen voorkomen worden?
1.1 Wat is een stemstoornis?
= Wanneer de stemkwaliteit, toonhoogte, en / of luidheid afwijken van wat
beschouwd wordt als een normale stem
Niet van buiten kennen
MAAR wat is een normale stem?
- A voice disorder occurs when voice quality, pitch and loudness differ
or are inappropriate for an individual’s age, gender, cultural
background, or geographic location.
ICF; een client – centered model
Is een model dat de patiënt in het midden zet, om te bepalen of die een
stemstoornis heeft of niet.
Als de patiënt ergens last van heeft bij een ‘activiteit’ (les geven, feestje,..)
dan heeft die een stoornis. Een patiënt komt pas als die ergens last van
heeft.
DUS; een stemstoornis is;
, 1.1 Symptomen
Stemproblemen zij niet alleen auditief. Deze zijn het meest hoorbaar, maar
er zijn er ook die niet hoorbaar zijn, maar voelbaar. = sensorisch
Ook heb je zichtbare afwijkingen, wanneer de NKO arts in je keel gaat
kijken en ziet dan dat er knobbels etc. zijn. Maar ook mensen die spreken
maar niet hun mond heel ver open doen. = Visueel
- Auditief waarneembare symptomen
Stemklank en kwaliteit
Toonhoogte en luidheid = dysfonie = een
slecht stemgeluid
Resonantie, articulatie, prosodie
‘afwijkend klinken’
Adem (hoorbaar inademen)
Andere; keelschrapen, hoesten,.. Deze kunnen gelinkt zijn met
een stemprobleem, maar ook niet altijd.
Stemklank en kwaliteit
- Ruwheid of schorheid (vorm van hezigheid)
- Wilde lucht, ruizigheid (vorm van hezigheid, maar een andere dan
hierboven)
- Gespannen stemkwaliteit (je hoort de persoon moeite doen om te
spreken)
- Krachteloosheid, zwakte (er zit een afwijking in de toonhoogte,…)
- Stembreuken (komt wat neer op een stem die kraakt)
- Instabiliteit ( de toonhoogtes wisselen heel hard af bv)
- Vocal fry (pulsatiestem) (Je hoort het vaak als mensen moe zijn, dat
ze aan het einde van hun zinnen zijn , het is een kenmerk)
- Afonie (wanneer de stemklank volledig afwezig is)
toonhoogte en luidheid
- abnormale toonhoogte ( vb een man in de 20 die een hele hoogte
, stem heeft)
- abnormale luidheid (Het kan zijn dat ze te hard, of te zacht gaan
spreken. )
- beperkte toonhoogtebereik ( VB niet hoog kunnen zingen)
- beperkt dynamisch of intensiteit bereik ( het verschil tussen de
minimale en maximle luidheid die een persoon kan produceren is (veel)
kleiner dan gemiddeld)
- tremor ( wisselt in toonhoogtes ook? )
Adem
- Hoorbaar inademen
- Inadequate adempauzes ( ademt op vreemde plaatsen)
Resonantie, articulatie en prosodie
- Hypernasaliteit ( sterke nasale resonantie bij orale klanken)
- Hyponasaliteit ( onvoldoende nasale resonantie op nasale klanken)
- Kelige resonantie ( wanneer je spreekt moet je je stem naar voor
zetten, maar er zijn mensen die gaan drukken op hun stem en
eigenlijk vanachter praten)
- Cul de sac – resonantie ( er zit precies iets in de weg)
- Monotone spraak ( hele tijd op dezelfde toonhoogte)
- Sensorisch waarneembare symptomen
Hierbij gaat het in de 1ste plaats om lichamelijke gewaarwordingen die de
client voelt tijdens of na de stemgeving. Het gaat dan vooral om tekenen
van discomfort of pijn in de keelregio.
Storende ‘keelsenaties’
Keelpijn
Branderig gevoel in de keel
Prikkelgevoeligheid
Gevoel van slijmen in de keel
Kan van chronisch hoesten zijn
Verminderde vocale belastbaarheid
Spreken / zingen = vermoeiend
Beperkte vocale uithouding
Snel buiten adem zijn
