Samenvatting van het vak 'Europa & de Wereld 3' gegeven door Martine Smets in het tweede semester van het academiejaar . Bevat alle te kennen leerstof.
→ periode tussen 1989 (val Berlijnse muur) en het heden
Val Berlijnse muur
= was niet zo plots
→ meerdere mensen hadden al geprobeerd West- en Oost-Duitsland te verzoenen
o Willy Brandt (West-Duits socialist) sprak in Berlijn historische woorden uit:
“We zien nu wat bij elkaar hoort, weer naar elkaar toe zal groeien”
→ Was op zelfde historische plek waar Kennedy in 1963 “ Ich bin ein Berliner” zei
Willy Brandt
→ was voor de oorlog naar Noorwegen gegaan om daar de
socialistische partij verder uit te bouwen
DUS had geen invloed gehad van de nazi’s en was er dus ook geen
→ is burgemeester van West-Berlijn en bondskanselier van West-
Duitsland geweest
Ostpolitik
= onderhandelen met Rusland en de communistische, Oost-
Europese landen
→ Brandt had met Ostpolitik geprobeerd om de tweedeling
van Europa te verkleinen
o Deed dit met zowel grote (Warschau) als kleine
manoeuvres
Getto Warschau (1970)
→ Brandt ging naar het Getto van Warschau en ging daar
knielen voor het monument van de slachtoffers
(later is er voor hem daar ook een herdenkingsplaat gezet)
Val van Willy Brandt (1913-1992): Affaire G. Guillaume
→ een van zijn medewerkers, Günter Guillaume, bleek een DDR-
spion te zijn
Sorrypolitiek
= excuses aanbieden aan gekoloniseerde landen als koloniserend land (Brandt begon
hiermee)
,Na 1989: optimisme en grote verwachtingen
→ dictators waren verdwenen
→ onderdrukkende inlichtingenapparaten verdwenen
→ zijde revoluties
= Oost-Europese landen stappen van het communisme naar democratie zonder
bloedvergieten (alleen in Roemenië waren er problemen)
→ partijdictatuur werd vervangen door verkiezingen
→ landen voorbereiden om toe te treden tot Europese Unie
→ 1993: criteria van Kopenhagen: Oost-Europese landen zouden kunnen toetreden tot EU
→ mensenrechten werden nog belangrijker
Francis Fukuyama (Amerikaans politicoloog)
→ zei dat het einde van de Koude oorlog en dus het einde van de geschiedenis in zicht was
o Achteraf gekeken was hij voorbarig want zelfs nu leeft slecht 40% van de
wereldbevolking onder een democratisch regime
→ had het liberalisme, de democratie en het kapitalisme te snel gezegevierd
Konversion werden opgestart (1990-…)
→ experts uit Bonn staken Elbe over om in Berlijn te gaan praten
→ de eenwording van Europa kreeg een Westers karakter
Jaren 90
▪ Alles leek goed te gaan
▪ Oost-Europese landen werden zoveel mogelijk kopieën van ons model
▪ Nieuwe grondwetten leken op de Duitse
▪ Criteria van Kopenhagen (1993) bood vooruitzichten voor Europese Unie
▪ EU en NAVO lonkten (Russen niet blij want dachten dat NAVO zich niet zo snel zou
uitbreiden met de nieuwe Oost-Europese landen)
▪ Experts Wereldbank vlogen naar Oost-Europa voor privatisering
3 versnellende processen, p. 8
1) Veiligheidspolitiek
o Men wou de EU uitbreiden met de nieuwe Europese landen
o Consolidatie (samenvoeging) van Westerse veiligheidspolitiek
o Jacques Delors (Frans EC-voorzitter)
→ “You cannot fall in love with a single currency”
→ vond de Europese Unie meer dan een economisch en financieel project
(veiligheid, cultuur, sociaal…)
o EU werd uitgebreid met Spanje, Portugal en Griekenland (lang dictaturen
geweest)
Jacques Delors is ook beroemd
geworden door zijn slechte band met
Margaret Thatcher
→ STEEDS MEER SOFT POWER
, SOFT POWER = Aantrekkingskracht en overtuiging gebruiken om gedachten te veranderen
en gedrag te beïnvloeden. Dit via cultuur, de regering, engagement…
→ vb.: Panda-diplomatie: China leent Panda’s uit met bevriende naties als
instrument voor diplomatie en natuurbehoud
MAAR blijkbaar vraagt China nu die panda’s terug
o België staat op plaats 20 op de Global Soft Power Index van 2023
2) Neoliberalisme
o Groeiend vertrouwen in de macht en moraal van de markt
o Minder staatsinterventies
o Kleinere verzorgingsstaat
o 1989: kapitalistisch model had overwonnen
o Amerikaanse president dacht zelfs dat we in staat waren om Moskou kapot te
investeren
3) Vertegenwoordigende democratie
o Was hersteld na 1968 (uitdagingen: studenten, vredesbeweging, vrouwen en
milieu)
o Draaide niet om burgerparticipatie
o Wel om autoriteit van beroepspolitici
o 1989 was de overwinning van een specifieke vorm van democratie
(democratie= technocratie = grijze mannen in grijze pakken), dus geen
burgerdemocratie
Geen einde van de geschiedenis, p. 9
Westers model was na 1989 een product van ‘zijn tijd’
→ er werden in 1989 kansen gemist
▪ Economisch
▪ Geopolitiek
▪ Democratisch
→ men had een aantal dingen niet gezien (denk aan opkomst populisme in landen als
Polen, Italië en Frankrijk, opkomst moslimfundamentalisme…)
Er was heel veel zelfvertrouwen: niet nagedacht hoe alles verder moest zoals ze
na WOI II wel hadden gedaan
Het post-Koude Oorlog tijdperk werd geen tijdperk van multilateralisme
→ de postmoderne wereld en Europa vormden geen epicentrum (vooral de Amerikanen
domineerden de wereld in de jaren 90)
→ de ring van vriendschap (van Tunesië tot Oekraïne) veranderde in een vuurlinie
RING VAN VUUR
→ veiligheidsbeleid dat we toch niet super goed hadden
uitgebouwd, blijkt nu toch noodzakelijker
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper an-katrienvandewinkel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,49. Je zit daarna nergens aan vast.
