Kwalitatieve
onderzoeksmethoden
Kwalitatief onderzoek = biedt een invalshoek waar er wordt gewerkt met betekenisgeving van de
betrokkenen zelf in plaats van cijfers, gemiddelden en statistische significanties waaraan de
onderzoeker dan achteraf een interpretatie aan geeft.
H1: inleiding kwalitatief onderzoek
Psychosociale aspecten = hoe mensen zich voelen, wat mensen drijft of tegenhoudt, hoe ze zich tot
elkaar verhouden)
Deze zijn soms moeilijk in cijfers uit te drukken.
Kwantiteit is niet slecht, het geeft een goed overzicht, maar niet genoeg inzicht. Kwantitatief
onderzoek en kwalitatief onderzoek hebben heel andere doelstellingen: wanneer er begrip nodig is is
in een bepaalde specifieke context, is er nood aan kwalitatief onderzoek, dat meer in de diepte gaat
dan in de breedte doordat er een beperkt aantal respondenten is.
Instrumenteel perspectief: ondersteunt de gangbare opinie dat je met een ‘objectief’
meetinstrument dat ene juiste antwoord krijgt. De klemtoon ligt hier op het managen, controleren,
standaardiseren en meten van de toestand.
Relationeel perspectief: gaat meer aandacht geven aan het unieke, specifieke, relatie, groei, leren,
op het begrijpen en creëren van dynamiek. Kwalitatief onderzoek neemt eerder dit relationeel
perspectief in.
1. Wat is onderzoek?
= iets wat mensen ondernemen om iets op een systematische manier uit te zoeken, waardoor hun
kennis toeneemt.
Het doel is om iets te ontdekken, tot kennis te komen
Gegevens worden systematisch verzameld
Gegevens worden systematisch geïnterpreteerd
Deze kenmerken gelden zowel voor kwantitatief als kwalitatief onderzoek.
1
,Wat is er dan zo eigen aan kwalitatief onderzoek?
(zie 3 voorbeelden p.20-23)
Driedelige definitie
Filosofie interpretivisme of subjectivisme: volgens deze filosofie is het noodzakelijk voor
de onderzoeker om verschillen te begrijpen tussen mensen in onze rol als sociale actoren.
Wij als mensen zijn sociale actoren die de wereld om zich heen interpreteren. Op basis van
deze interpretaties passen we onze betekenissen over de wereld om ons heen en ons gedrag
aan. de onderzoeker moet een empathische houding aannemen om de betekenis te
kunnen begrijpen.
Dataverzameling: flexibele interactieve dataverzameling, waarbij aandacht nodig is voor de
relatie tussen onderzoeker en onderzochten. De onderzoeker is bij kwalitatief onderzoek zélf
het meetinstrument. Afhankelijk van de noden en van de stakeholder die bevraagd wordt,
kan de onderzoeker zijn vragen of manier van data verzamelen aanpassen, bijsturen en
veranderen.
Kwalitatief onderzoek is flexibeler dan kwantitatief onderzoek dat met gestandaardiseerde
vragenlijsten werkt.
Data-analyse: gericht op het begrijpen van de specifieke context. Bij kwalitatief onderzoek is
de specifieke context mee een deel van wat onderzocht wordt. Er wordt een theorie
opgebouwd in plaats van hypotheses die getoetst worden.
Kwantitatief onderzoek eindigt met hypothesen, terwijl kwalitatief onderzoek begint met
hypothesen.
ETIC EMIC
Derdepersoonsperspectief Eerstepersoonsperspectief
Perspectief van onderzoeker en theoretische Perspectief van onderzochte personen staat
invalshoek staat centraal centraal
Afstandelijk perspectief (objectief) Sterke inbreng en betrokkenheid van de
onderzoeker
Vanuit de onderzoeker (from outside) Vanuit de onderzochten (from within)
Onderzoeker in subject-object relatie tot Subject-subject relatie en meer open
onderzochten. vraagstelling
A priori schema’s geïnspireerd uit literatuur Schema’s of bekentenissen worden gezocht bij
onderzochten
2
, Hoe vaak komt iets voor? Welke betekenis geven de actoren zelf?
Hypothesetoetsend, deductief Hypothesegenererend, inductief
Literatuuronderzoek Al dan niet literatuur
Onderzoeksvraag volledig vanuit theorie, door Vraagstelling meer vanuit de dagelijkse
onderzoeker leefomgeving van onderzochten
Kwantitatief onderzoek meestal ETIC
Kwalitatief onderzoek eerder EMIC
2. Implicaties bij kwalitatief onderzoek
2.1. Implicaties bij onderzoeksdesign
Holistische aanpak, bestuderen van een fenomeen-in-context, dus ook de context,
achtergrond en stakeholders rondom zijn deel van het onderzoek.
Kleine doelgerichte selectie van respondenten
Een flexibel design waarin
o Je open bent voor ontdekkingen
o Literatuur niet te leidend is
o Onderzoeksvraag als kompas dient
o Er niet te veel sluitende instrumenten zijn
Biedt ruimte voor creatieve aanpak, om een fenomeen te beschrijven en te verkennen.
2.2. Implicaties bij dataverzameling
Er wordt vaak een beroep gedaan op meerdere dataverzamelingsmethoden in één
onderzoek (= datatriangulatie)
o Interviews
o Observatie
o Documentanalyse
De dataverzameling impliceert vaak een intens en/of langdurig contact met het veld (=
prolonged engagement)
De kwaliteit van de relatie tussen onderzoeker en onderzochten is vaak van essentieel belang
om bruikbare data te bekomen.
3
, 2.3. Implicaties voor data-analyse
De analyse gebeurt eerder op basis van teksten dan op basis van cijfers
Het doel van de analyse is betekenissen achterhalen zoals die gegeven worden door de
onderzochten zelf EMIC
Het doel van de analyse is in de diepte te begrijpen via kleine doelgerichte selectie van
respondenten en niet in de breedte (via grote representatieve steekproef).
Interviews worden getranscribeerd, maar ook observaties worden genoteerd en documenten
worden verzameld tekstueel verwerkte gegevens.
2.4. Implicaties voor de rapportering
Het materiaal moet ‘spreken’ de specifieke context en je bevindingen worden uitgebreid
beschreven (= thick descriptions) en het standpunt van diverse actoren wordt belicht.
Concrete quotes uit interviews of observatienota’s worden toegevoegd in de rapportering.
Bij actieonderzoek rapporteer je niet enkel naar de wetenschappelijke gemeenschap, maar
ook naar de praktijkgemeenschap waarmee je samen acties opzet.
3. Klassieke aanvallen op kwalitatief onderzoek
Is kwalitatief onderzoek wel wetenschappelijk?
Kwalitatieve onderzoeksresultaten zijn niets meer dan de persoonlijke opinies van de
onderzoeker of zijn respondent.
Kwalitatief onderzoek is soft onderzoek niet exact of objectief
Kwalitatief onderzoek is niet gebaseerd op een random steekproef en bovendien zijn de
steekproeven nogal klein.
Belangrijk is om uit te gaan van de sterktes van kwalitatief onderzoek, eerder dan je te verdedigen op
criteria die de kwantitatieve onderzoekers belangrijk vinden.
Kwalitatief onderzoek is niet wetenschappelijk
Wat is wetenschappelijk?
Doel = het begrijpen en diep doordringen in de leefwereld van mensen. Dit is een andere manier om
de werkelijkheid te onderzoeken en geen kwantitatieve benadering. Bij een grondige uitvoering kan
deze benadering de wetenschappelijke kennis op een domein ook verrijken.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper adriaensenviktor. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,16. Je zit daarna nergens aan vast.