Samenvatting Inleiding tot de criminologie en
strafrechtsbedeling
Waarom is het zo moeilijk om “criminaliteit” te omschrijven of
definiëren?
--> ethische en morele omschrijving over goed en kwaad
Criminaliteit hangt af van deze visie/de morele overtuiging (bv. Kan
euthanasie/doodstraf/abortus etc.?)
Strafbaar gesteld G <-> wettelijke normativiteit
Normovertreding moet strafbaar gesteld worden – gemeenschappelijke zaken waar we het
wel over eens zijn (bv. Moord) --> komen in strafwet (wordt dan beschouwd als C)
Normovertreding kwalificeren als strafbaar – daarna moet het als strafbaar
gesteld/geregistreerd worden
o Wetten, decreten, reglementen...
o NORM
Bepaald strafbaar G nooit vervolgd; consensus dat dit geen criminaliteit is
Rol van belangengroepen
--> belangengroepen rol in definitie van criminaliteit (bv. Katholieke kerk)
Rol in (de)criminalisering
Abortus, euthanasie, milieu....
Rol mensenrechten
Klasse normativiteit: wie definieert wat criminaliteit is?
o Strafrecht gebruiken om mensen te disciplineren; bv. Alcohol --> door wie is het
strafbaar gesteld?
Normovertreding kwalificeren als strafbaar
Welke normen?
Wettelijk
Maatschappelijk
Moreel
Religieus
Cultureel
o Ook al staat iets in de strafwet, kan het beschouwd worden als niet crimineel –
hangt af van verschillende factoren (bv. Eerwraak: moord wanneer eer gekrenkt is --
> in sommige culturen toegestaan)
Wat is criminaliteit?
“It’s in the eye of the beholder”
Je kijkt naar de sociale werkelijkheid met een bepaalde bril;
o Wanneer je crimineel G bestudeert moet je met zoveel rekening houden dat je nooit
het totale plaatje in 1 keer ziet (zoveel verschillende lagen) (zie referentie foto
heks/jonge dame – wat zie je eerst?)
1
, o Elke case heeft een verhaal van de dader, slachtoffer, justitie... 1 oorzaak voor een
feit is niet mogelijk
Criminaliteit ontleden in dimensies van criminaliteit;
o Gedrag (betrokkenen stellen handeling)
o Vaststelling van gedrag als overtreding van een (wettelijke) norm (strafbaar) =
kwalificeren als misdrijf)
o Harm – schadelijke gevolgen (C heeft ook te maken met de gevolgen – bv.
Milieucriminaliteit)
o Sociale consensus (over handhaving norm en schade)
o Consensus niet altijd aanwezig!
o Ingrijpen = officiële maatschappelijke reactie (politie en justitie) (pas op: criminaliteit
vaak ook als reactie op G/C)
Criminaliteit ontleden
Antwoord niet evident
o Afhankelijk van perspectief en context
o Tijd, plaats, wetgeving... (bv. Vroeger vrouwen die mensen met ‘zalfjes’ genazen -->
werden beschouwd als heks)
Belang institutionele maatschappelijke praktijk
o Kwalificatie van gedrag als criminaliteit
bv. Instituut kerk: rijmt niet als crimineel --> ‘kan niet voor een RB komen’
(mtp kijkt erop)
Bv. ‘het is zo erg dat iedereen vindt dat het aangepakt moet worden
Relatie gedrag en reactie op gedrag!
Criminaliteit is geen ontologisch gegeven
Ontologie: OZ naar wat er achter de waargenomen feiten schuilgaat--> op zoek gaan naar
feiten/bewijzen (= een waargenomen feit), ‘wat bestaat er, wat is de werkelijkheid?’ - sociale
wetenschap is niet te voorspellen --> waarheid zoeken in criminologie is moeilijk/kan niet
helemaal neutraal
Epistemologie: hoe verzamelen we hierover kennis/hoe te weten komen of wat we
waarnemen waar is?, ‘wat kan ik kennen, wat kan ik weten?’
Criminaliteit: gemaakt en geëvolueerd (niet statisch)
Sociale constructie: criminaliteit is soc geconstrueerd --> belangrijk om te weten hoe iemand
criminaliteit epistemologsisch beschouwd – hoe kijkt een persoon naar de wereld
Vakjargon of criminologisch correct taalgebruik
Belang van begrippen; criminologisch <-> alledaags gebruik
Misdrijven (= algemene term): kan heel veel zijn, grote koepel – zaken die door de strafwet
verboden zijn
≠ misdaad: iets heel specifieks, waarvoor zware straffen opgelegd worden
Strafrechtelijk verboden handelingen
Legaliteitsprincipe; ‘nulla poena sine lege’ = ‘geen straf zonder wet’ --> misdrijven
moeten altijd in de wet staan
<-> deviantie = normafwijkend gedrag
2
, G dat niet in overeenstemming is met wetten/decreten of bepaalde normen
(bv. Hangjongeren)
Breder dan misdrijven
= delinquent gedrag
Evolueert (bv. Stalking)
Justitie – bepaalt straf of sanctie (rechter hiervoor bevoegd, niet politie! --> spoort
misdrijven op)
Doorlopen van systeem (gedraging --> straf-
Trechter!
Dader: vanaf je schuldig bent
Verdachte: ‘verdacht van’
Vermoeden van onschuld
Onschuldig tot schuldig bewezen (--> je bent nog niet veroordeeld)
(kan je zijn op de 3 niveaus; je bent in verdenking gesteld door de
OZsrechter/er loopt OZ naar je)
Beklaagde: verschijnt voor;
CRB: minder zware feiten – bestaat uit 3 rechters (bepalen (on)schuld en
straf)
PolitieRB: verkeersmisdrijven – bestaat uit 1 rechter (bijgestaan door griffier)
(bepaalt (on)schuld en straf)
Hof van Beroep – bestaat uit 3 of 5 rechters (bepalen (on)schuld en straf)
Beschuldigde: verschijnt voor Hof van Assisen (inbeschuldigingstelling) --> hoogste
RB – heel zware feiten – jury bepaalt (on)schuld – rechter bepaalt straf
Veroordeelde = gestrafte
Criminologisch getypeerd als delinquent/crimineel
Slachtoffer: natuurlijke persoon of rechtspersoon (= juridische constructie –
onderneming/instelling) --> schade geleden
Klager <-> burgerlijke partij;
Procespartij indien ‘burgerlijke partij stellen’
= persoonlijk schade geleden van misdrijf --> recht op schadevergoeding
Ons strafrechtssysteem
Bestaat uit 4 grote actoren
3
, (4)
strafuitvoering
(3) Rechtbanken
(straffen)
(2) OM (vervolgen)
(1) Politie (opsporen en hanhaven openbare orde
(1) Misdrijf vaststellen en proces verbaal (pv) opstellen
(2) We hebben een verdachte (pol) --> zaak stroomt door naar OM: controleert pv en beslist of
ze de zaak voor de RB brengt of niet – geeft richtlijnen aan pol over opsoring à charge & à
décharge (in voor- en nadeel van de verdachte) --> genoeg bewijzen: zak vervolgen, dossier
gaat naar kamer van de RB
(3) Rechter doet uitspraak over schuld of onschuld obv bwijzen verzameld door pol en OM
a. Schuldig: straf
b. Onschuldig: vrij
(4) Bv. Gevangenisstraf/geldsom/enkelband/etc.
--> heel chaotische en ongestructueerd systeem: komt veel bij pol binnen, maar valt veel uit
naarmate je hoger terecht komt --> piramidaal opgesteld
Inleiding criminologie
Wetenschappelijke methode
Thinking about crime (wetenschappelijk denken)
Doing crime (fenomenen van criminaliteit)
Controlling crime (aanpak en controle maatschappelijke reactie)
Globalising crime (vebreden definitie)
WAT is criminologie?
professionele praktijk (bv. Gevangenis/politie/...)
Discipline – kennisdomein
o Kennis vergaren over criminaliteit, individuden, bestraffing...
o Evolutie in inzichten
Wetenschappelijke praktijk
o Onderzoek naar fenomenen, praktijken...
Definitie criminologie Sutherland & Cressy:
Criminology is the body of knowledge regarding delinquency and crime as social
phenomena. It includes within its scope the processes of making law, of breaking laws, and
of reacting toward the breaking of laws.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper silkelievens2005. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €17,66. Je zit daarna nergens aan vast.
