Psychologie
Les 1: inleiding
De psychologie als wetenschap is in haar jonge jaren voornamelijk bezig geweest met het
begrijpen van reflexen en van waarnemingsprocessen. Ook visuele illusies werden toen
ontwikkeld om beter te begrijpen hoe onze hersenen betekenis geven aan prikkels en welke
fouten er kunnen optreden.
Wat is psychologie?
Psychologie is een menswetenschap – bekijkt het functioneren en de complexiteit van de
mens (individu)
Psyche = geest
Logos= kennis, wetenschap
Het gaat vooral in op de wetenschap van het gedrag
en de mentale processen van het individu
1. Gedrag
2. Gevoelens
3. Gedachten die mensen ervaren bij hun gedrag
De ervaring van de werkelijkheid
(ervaring is belangrijker dan de realiteit)
GEEN pseudowetenschap (= theorie zonder wetenschappelijke onderbouwing) . Psychologie
trekt het in twijfel (is dat wel zo?)
Pseudowetenschap= Horoscopen = barnum-effect (slide 15)
1
,Hoofdstuk 1: Geschiedenis en onderzoeksmethoden
Psychologie is de wetenschap die zich richt op het beschrijven, verklaren en voorspellen
van het gedrag, de gedachten en de emoties van de mens.
Klinische psychologie legt de focus op stoornissen en bestudeert hoe het gedrag,
gedachten en emoties afwijken van wat gemiddeld is.
Onderzoek: sollicitatiebrief witte naam & zwarte naam -> witte naam werd meer uitgekozen
dan de zwarte naam = discriminatie op de werkvloer.
Het begon met filosofie
René Descartes = “ik denk dus ik besta”. Hij had idee die niet gewaardeerd werden door de
katholieke kerk. Hij was nieuwsgierig naar de vraag “wat is waarheid”, “waar kan ik zeker over
zijn”. Het enige waar hij zeker over is, is dat hij bestaat. Hij wou niet zomaar aannemen dat
een stoel een stoel is = systematische twijfel. Van de katholieke kerk mag er geen onderzoek
gedaan worden naar god. Descartes ontdekte dat mensen gemeenschappelijke dingen
hebben met dieren. Mensen hebben een goddelijke ziel (vrije wil) en een dierlijke ziel: die
laatste veroorzaakt reflexen. Hij laat mensen zien dat je onderzoek kan doen naar reflexen.
Dualisme = ieder mens bestaat uit een ziel en een lichaam en die ziel was in staat om het
lichaam te besturen.
Nature-nurture discussie
Hij denkt dat mensen aangeboren eigenschappen hebben die bij een dier ontbreken =
nature
Een onbeschreven blad = nurture
John Locke = tabula Rasa = mens is als een blanco blad. Je wordt wie je bent door
ervaringen. Men leert door:
1 Associaties (klassieke conditionering)
Nacht – monsters
2 Effect van belonen / straffen (operante conditionering)
Lessen volgen, goed studeren, goede punten halen
3 Imiteren van andere / imitatie (sociaal leren, modeling)
2
, descarte : aangeboren
verschillen
loocke: verschillen
door de juiste context /
imitatie
Waar komen verschillen
tussen mensen vandaag?
Je hebt aanleg (nature) en omgeving (nurture) nodig om de hoogste versie van jezelf te
bereiken.
De filosoof kant
Om iets te leren moet een onbeschreven blad bepaalde eigenschappen hebben die het
mogelijk maken om ervaringen zinvol te interpreteren. Dus er moeten wel aangeboren
eigenschappen zijn.
Objectieve wereld -> subjectieve wereld door onze waarneming
Psychologie is volgens hem geen wetenschap: mensen nemen de wereld waar, maar de
werking van zintuigen valt niet te onderzoeken MAAR…
De geboorte van nieuwe wetenschap
1 Helmholtz omkeerbril = effect van speciale bril op de waarneming. Werkelijkheid
waarnemen doen we door ervaring, hierdoor vinden we onbewust onze weg in de
wereld. Door de ervaring met de werkelijkheid kunnen onze hersenen aanpassen.
Hierdoor kan de betekenis van de wereld veranderen.
Onderzoek: hij liet mensen een speciale soort bril dragen waardoor alle objecten die
iemand zag een paar graden verder naar links of recht leken te staan. Na verloop van
tijd leerden mensen dat hun zicht anders was dan de werkelijkheid en leerden ze met
de bril objecten op te pakken en te ontwijken.
2 Fechner= doet onderzoek naar zintuigen maar vooral naar verschillen. Wat is de
verhouding die nodig is om verschil te kunnen opmerken? Objectieve meting is
mogelijk!
1879 geboortejaar psychologie
Eerste laboratoria in Duistland: Wilhelm Wundt
Hij vroeg zich af of mentale processen die in het brein plaatsvonden tijd zouden kosten.
Onderzoek naar reactievermogen en de tijd die het kost om situaties te verwerken =
verwerkingstijd
Hij concludeerde dat de omgeving waarnemen een proces is dat tijd kost en dat het brein dus
niet ineens de omgeving waarneemt. Je reactievermogen gaat bijvoorbeeld achteruit door
alcohol.
William james: doel psychologie = beschrijven van mentale structuren en processen, die
onderliggend zijn aan menselijke ervaringen en gedragingen nadruk op
praktijktoepassingen van de psychologie
3
, Centrale vraag: niet wat is waarheid -> hoe wordt waarheid waargenomen?
Onderzoek en de empirische cyclus
Empirie = waarnemen met zintuigen
1 Beschrijvend onderzoek: informatie te verzamelen om
een situatie beter in kaart te brengen
hoe vaak komen er tienerzwangerschappen voor?
2 Vergelijkend onderzoek: kijken naar de verschillen
tussen groepen
Komen tienerzwangerschappen vaker voor in stad of op
het platteland?
3 Verklarend onderzoek: verklaring vinden voor
eventuele verschillen
hoe ziet hun voorgeschiedenis eruit?
4 Evaluerend onderzoek:
5 Evidence based practise
Evidence based practise = praktijk
Practise based evidence= onderzoek, ze proberen de praktijk te versterken
Het soort onderzoek dat je gebruikt, heeft te maken met de vraag die je stelt en hoeveel
middelen je ter beschikking hebt.
Wetenschappelijke methodes
Correlatie is anders dan oorzaak-gevolg. Correlatie zegt iets over het verband / samenhang .
Ze kijken of 2 factoren met elkaar samenhangen
Experiment bepalen wat proefpersonen overkomt en dan effect in kaart brengen
Verklarend: casusonderzoek (interviews)
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper yasminaterelst. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.