Les 22 VKR – Acute koorts
Vragen voor het starten van antibioticatherapie
1) Heeft de patiënt een infectie? Niet iedere infectie gaat gepaard met koorts, niet iedere koorts is obv een infectie!
2) Wat is de (werk)diagnose?
3) Welke verwekkers zijn aanwezig?
4) Is behandeling met AB mogelijk? Bv bij multiresistente kiemen, waar je geen opties hebt
5) Is behandeling met AB zinvol? Heel wat infecties hebben geen AB nood (bv: salmonella)
6) Klinische factoren van invloed?
7) Optimale AB? Bv: meningitis (moet door BBB), botinfecties (niet elk middel treedt goed in bot)
8) Dosis, freq., duur, toediening? Bv: ceftriaxone voor infectie in CZS is dubbele dosis dan elders in het lichaam
9) Parameters ter evaluatie effect? Bv: Positieve hemocultuur na 2d is mogelijk bij endocarditis, bij pneumonie niet!
+ Evaluatie of je kan versmallen / switchen naar een ander middel
Urineweginfecties
- Bij ouderen is verwardheid vaak uiting van een infectie (delier), heel vaak een UWI. Bij mannen is urine-retentie ook vaak
een uitlokkende factor voor een delier
Urinestaal:
- Altijd nagaan of het staal adequaat is: bij veel plaveiselepitheel is er verontreiniging => geen evaluatie mogelijk!
- Leukocyten zijn belangrijkste.
- Dipstick in HAP: Klachten + leukocyten en nitriet (> E.Coli) die positief zijn (nadeel: geen evaluatie epitheelcellen)
- Bacteriurie weinig zinvol, zeker niet als er geen leukocyten zijn. Enkel bij zwangere vrouwen AB bij asympt. Bacteriurie
- Bij JJ, sonde, nefrostomie altijd een beetje leukocyturie en bacteriurie)
- Midstream: beetje uitplassen – in het potje plassen – laatste beetje in de wc (vrouwen: best wat poetsen)
- Verblijfskatheter: niet gewoon uit de zak nemen, beter optrekken uit de slang
Veelvoud aan diagnoses: cystitis, pyelonefritis, prostatitis, urosepsis, … + complicaties: stenen, obstructie, abces
- UWI bij mannen = gecompliceerde UWI => nitrofurantoïne geen eerste keuze
- Prostatitis vs pyelonefritis: bij prostatitis eerste keuze quinolones ó bij pyelonefritis kan amoxicilline ook
- PSA geeft weinig aantonende/uitsluitende waarde voor prostatitis (geen aanbeveling hiervoor in de BAPCOC)
- PPA doe je doen bij vermoeden prostatitis,, maar dit doe je beter niet in acute fase op spoed (risico op urosepsis?),
vooral relevant voor opvolging, want prostatitis bij mannen komt vaak voor uit prostaatproblemen (BPH)
- SOA: altijd aan denken bij mictieklachten of rectale klachten (zeker bij mannen die seks hebben met mannen!), meer
frequent in bepaalde populaties (bv: mensen die PREP ikv HIV nemen)
Verwekkers: E.Coli > Klebsiella > pseudomonas > andere darmbacteriën en enterokokken (zz Staph. Saprofyticus in ZH)
Resistentie: quinolones zitten op randje van resistentie bij UWI, waardoor die zelden empirisch zal opgestart worden bij iemand
in het ZH opgenomen met een UWI. De resistentie lijkt wel af te nemen (ó bij amoxiclav is de resistentie aan het toenemen)
ó Bij de HAP ligt de resistentie voor een gewone ‘banale’ cystitis wel lager en is furadantine nog een zeer adequaat middel!
Verhoogd risico complicaties: man, zwangerschap, DM, sonde, niertransplantatie, niercyste (ADPKD), nierfunctie, ernst infectie
ð Moet je mee in rekening brengen bij kiezen voor AB
Weefselspiegels: nitrofurantoïne dringt niet door in weefsel (wel in de urine). Quinolones en cotrimoxazole best voor prostaat.
Prostatitis zal je langer behandelen dan een cystitis, pyelonefritis behandel je ook langer.
Zinvolheid AB bij cystitis: vaak zelflimiterend, maar er is wel een duidelijk effect van AB. Je kan zeker met de patiënt bespreken
of ze bereid zijn om af te wachten, want er is geen verhoogd risico op pyelonefritis bij conservatief beleid zonder AB.
, PNEUMONIE
1) Heeft de patiënt een infectie? Koorts sinds 2d, respiratoire distress, Rx toont infiltraat è Pneumonie
2) Wat is de (werk)diagnose? CAP, HAP (tot 3m na opname -> andere verwekkers), aspiratie, reizen?
Seizoen: mycoplasma komt vaker voor in de zomer, S. Aureus post-influenza
Ernst: typisch bij legionella-pneumonie – zeer zieke patiënten
Diagnose in de HAP: kliniek (hoesten, koorts), auscultatie (crepitaties), CRP, soms Rx
ð Rx thorax: in HAP niet standaard, wel bij twijfel ó In ZH: bijna ALTIJD
ð CRP: wordt niet standaard gedaan in HAP, wel bij twijfel, POCT lagere drempel
3) Welke verwekkers zijn aanwezig? CAP: S. Pneumoniae (pneumokok antigen test), frequenter geen pathogeen !!!
HAP: meer gramnegatieven en minder pneumokok.
Legionella: kan nog altijd bij een negatieve legionella antigentest (want type 2 niet
detecteerbaar met urinetest, type 1 wel!)
ð In de HAP wordt altijd uitgegaan van een pneumokok en wordt die ingedekt
ð Virussen verwekken zelden pneumonie, tenzij COVID of influenza (¯ IS).
Virussen wel frequentste oorzaak van bronchitis
Longlijden (bv: muco), recente ZH-opname vaak kolonisatie met andere bacteriën.
4) Is behandeling met AB mogelijk? Ernst: CURB-65 -> score zegt iets over mortaliteit -> leidt tot therapiekeuze: ZH – thuis?
5) Is behandeling met AB zinvol?
6) Klinische factoren van invloed?
Immuunstatus, onderliggend longlijden (bv: mucoviscidose)
7) Optimale AB?
8) Dosis, freq., duur, toediening?
Acute keelinfectie
Zelf bij een aangetone bacteriële infectie heb je maar weinig effect van antibiotica
NHG-standaard en domus medica richtlijnen zijn hier zeer goed voor, samenvatting in BAPCOC (bestaat voor HA en ZH praktijk).