Gedragswetenschappen
H5: politiek en democratie
1. Van kennis naar betrokkenheid
politieke gender gap: vrouwen hebben minder gebruikmaken van formele
participatiemogelijkheden en dat ze gemiddeld een lager niveau van algemene politieke kennis
hebben
2. Wat is politiek?
→ collectieve activiteit die uiteenlopende opinies en belangen via dialoog en debat
verzoent
- beleid dat de samenleving officieel erkent
- politieke beslissingen zijn afdwingbaar
- "Politiek is de wetenschap hoe wie wat krijgt, wanneer en waarom."
- essentie= bezig houden met afspraken en regels, ook dagelijks bestuur van de
samenleving
- de zaken die met de polis te maken hebben(zoön politikon= een sociaal wezen)
3. Democratie
→ staatsbestuur van, door en voor het volk
3.1 Directe vs indirecte democratie
Directe democratie:
- burgers rechtstreeks deelnemen aan besluitvormingsproces
- Rechtstreekse democratie
- vb zwitserse berg kantons -> volksvergadering + hand opsteken// referendum in Kortrijk
Indirecte democratie:
- vertegenwoordigende of representatieve democratie
- via verkiezingen -> volksvertegenwoordiger
Deliberatieve democratie:
- divers mogelijke groep burgers
- kleine groepjes argumenteren, daarna grotere groep tot besluit te formuleren
3.2 Principes
- sociaalcontractbegrip:
→ Er is pas sprake van democratie als de uiteindelijke macht van de burgers
zelf uitgaat
- vrije, eerlijke verkiezingen
- individuele autonomie
→ het vermogen van ieder individu om zelfbewust te denken, over zichzelf na
te denken en een vrije wil te hebben
- basisvrijheden
- gelijkheid
, 4. Scheiding der machten
4.1 belang van scheiding der machten
Charles de Montesquieu
- De l’esprit des lois: politieke macht moet verdeeld zijn in een staat om machtsmisbruik te
voorkomen en de vrijheid van burgers te garanderen
- Trias Politica: scheiding der machten (wetgevende, uitvoerende, rechterlijke macht)
→ machtsmonopolie tegengaan
- Checks-and-balances: iedereen heeft eigen taken en verantwoordelijkheden, maar ook
controle van andere macht
→ dominante machtspositie innemen
- vierde macht: pers met informatie- en controlefunctie
→ burgers hebben recht op informatie
→ opiniemaker
→ public watchdog: controleren machthebbers
4.2 wetgevende macht
→ maakt wetten die het maatschappelijk leven organiseren en beheersen
→ uitvoerende macht controleren
Parlement: vergadering van verkozenen die het volk vertegenwoordigen
- bicameralisme/tweekamerstelsel: 2 kamers of huizen
- Federaal parlement: Kamer van Volksvertegenwoordigers en de Senaat
- Vlaams parlement: Kamer van Volksvertegenwoordigers
Tweekamerstelsel:
- meest democratische, steunt op verkiezing door het volk
- evenwicht tussen twee basiselementen
1) dynamisme: vooral in de Kamer, waar men inspeelt op de politieke actualiteit
2) bezadigdheid: in de Senaat, gaat er rustig aan toe, minder gekibbel
- oorsprong bicameralisme: middeleeuwen
- 13e eeuw in Engeland: eerste zitting Parlement
- rood=Senaat, groen= Kamer
- toenemende kritiek:
° geldverslindend en overtollig
° In veel nieuwe landen is er een eenkamerstelsel/ unicameralisme (veelal in
Afrika,China, Letland,...)
4.3 Uitvoerende macht
Regering: geleid door premier en ministers
- voert beslissingen uit van de wetgevende macht
- dagelijks bestuur van het land
- beleid van het land
ligt ook bij een staatshoofd: Monarch (vorst), president
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper liendeckers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,86. Je zit daarna nergens aan vast.