Samenvatting
Samenvatting - inleiding tot de rechtsfilosofie
- Instelling
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
Het is een samenvatting van de lessen van inleiding tot de rechtsfilosofie waar de powerpoints verwerkt zijn met de lesnotities.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 62 pagina's
Voorbeeld 4 van de 62 pagina's
In winkelwagen
Voorbeeld van de inhoud
RechtsfilosofieDeel I: historische ontwikkeling van de rechtsfilosofie
Van de middeleeuwen tot de 20e eeuw
Wat is rechtsfilosofie
Wat is recht?
- Voor juristen
Volgens juristen is het een geheel van regels waar ze de neerslag vinden in de
bronnen van het recht
Juristen hebben een intern perspectief -> ze moeten een probleem gaan
oplossen en hiervoor hebben ze de juridische regels nodig die een bepaalde
autoriteit hebben (vb euthanasie)
- Voor sociologen
Sociologen hebben een extern perspectief -> ze kijken naar het recht als een
sociaal fenomeen
Het recht bëinvloed de maatschappij <—> maar de maatschappij ook het recht
Recht (nauw): maatschappelijke controle wordt uitgeofend door systematische
aanwending van macht
Recht (breed): een geheel van collectieve gedragingen en normen die het
sociaal leven structureren
- Voor filosofen
Er is een dubbele betekenis van het woord ‘recht’
1: natuurrechtleer -> men gaat in deze leer kijken naar het verband tssn recht
en moraliteit
een morele conotatie -> het noodzakelijk verband tussen recht en moraliteit
(rechtvaardigheid)
2: rechtspositivisme -> een juridische ordening die feitelijk effectief is binnen
een bepaald grondgebied
Het gaat hier over het puur juridische en heeft met macht te maken
Wat is rechtsfilosofie?
- Definities zijn onbevredigend
We kunnen niet veel zeggen over wat het is als men het niet zelf heeft gezien of
onderzocht -> men moet teksten van filosofen lezen en dan zien we de variatie
in alle soorten filosofiën
- Grondvragen van het recht -> typische vragen die de rechtsfilosofie
probeerd te beantwoorden
In hoeverre houdt recht verband met moraal en rechtvaardigheid?
In hoeverre is recht louter een machtsinstrument?
Hoe kun je juridische dwang rechtvaardigen?
, - Wat is het nut van rechtsfilosofie
Bepaalde vragen kunnen niet enkel opgelost worden met recht en moet men
hier afstand van nemen
Vb strafrechter:is het opleggen van een straf de beste manier om een persoon
de regels te doen naleven?
Vb wetgevingsjurist: welke zaken moeten wel en niet door de overheid geregeld
worden?
De filosofische benadering
- Filosofen houden zich met dezelfde onderwerpen bezig dan juristen (vb
euthanasie, milieu,…)
- Maar een andere benadering en ander perspectief
juristen gaan intern gaan kijken naar het systeem met de regels die er zijn gaan
ze proberen een oplossing te zoeken
filosofen nemen een eerder extern perspectief en gaan eerder denken aan de
rol van het recht voor het oplossen van problemen
Filosofie & wetenschap
Filosofie heeft een andere benadering dan wetenschap
- Wetenschap -> zij hebben een bepaalde beschrijving of verklaring van de
werkelijkheid
- Filosofie -> bepaalde visie op de wereld voorstellen en gaan hiervoro
argumenten gebruiken
Er zijn verschillende benaderingen tussen filosofen -> verschillende
stromingen
Tussen filosofen zijn er ook vaak debatten en kritiek op andere visies
Filosofie als zoektoch naar grondslagen
o Ethiek: van morele oordelen over goed en kwaad
o Wetenschap: van wetenschappelijke en niet wetenschappelijke
kennis
o Recht: van juridische en niet-juridische regels
Recht, ethiek en politiek
Juridische regels als deelverzameling van sociale regels die men ziet in het
samenleven tssn mensen in de maatschappij (religieuze regels, gewoonte,…)
Recht als een autonoom systeem dat in historische ontwikkeling is ->
ontwikkeling van aparte beroepsgroepen met eigen taal, gebruiken, kleding,…
,Rechtsfilosofie
Westerman heeft een ‘definitie gegeven’ -> ‘een poging om enigszins geordend
en systematisch na te denken over aard, functie (= wat is het doel), rijkwijdte
(=wat behoort allemaal tot het recht en wat niet) en legitimeit van het recht (=
waarom heeft het recht een bepaalde gelding)
Middeleeuwen: God & recht
Achtergrond
- In de middeleeuwen hebben de noties van vrijheid en gelijkheid een
minder grote rol
- Er waren toen 2 belangrijke denkers
1: Augustinus
2: Thomas van Aquino
Feodalisme
- Men bevind zich in de 5e eeuw -> dit is de periode waar het Romeinse
Rijk gevallen is -> er is een periode van chaos en hier ontstaan nieuwe
zaken
- Er is een consolidatie tussen 2 machten
Het gaat tssn de wereldlijke macht van de keizer en de geestelijke macht van de
Roomse katholieke kerk
- Feodale maatschappij is opgedeeld in kleinere eenheden onder leiding
van de keizer
Er was een standenmaatschapij wat heel belangrijk was in die tijd (adel >
geestelijken > boeren en burgers
De standenmaatschappij bepaalde echt je leven
- Het individu heeft hier zelf nog geen recht en plichten
Er waren zeer complexe situaties tussen de standen
Mens is geen autonoom individu maar die ontleent zijn identiteit aan de stand
waartoe men behoort -> privileges komen dus niet toe aan het individu maar
aan de stand
- Verdragen als de Magna Carta (1215)
De koning kreeg meer macht aan het einde van de middeleeuwen
In de Magna carta worden de privileges van de adel gezet tegen de koning (het
zijn privileges voor de adelijke stand in het algemeen niet voor een individu)
, Res Publica Christina (RPC)
- Augustinus was christelijk en schreef het boek ‘de stad van God’ in het
begin vn de 5e eeuw
Hij introduceert het begrip ‘res publica christina’ = de internationale
gemeenschap van christelijke volkeren en staten -> men ziet al deze christelijke
landen als 1 grote gemeenschap
- Augustinus zegt dat het Romeinse rijk is ontstaan door geweld en dus is
het geen legitieme basis
Hij vind dat de RPC wel geënd is op een notie van rechtvaardigheid en op het
welzijn van de mens
- RPC impliceerde 3 zaken
1: geloofdeenheid
In alle landen is er een eenheid van geloof: Rooms Katholiek geloof
2: erkenning van het overkoepelend geestelijk gezag van de Paus
Er is een hiërarchishce structuur waar de Paus het gezag heeft over die landen
3: het heilige recht van de kerk om mensen die niet geloven (ketterij) te straffen
Men kan de wereldlijke macht dwingen om daaraan mee te werken
Soevereiniteit
- Soevereiniteit van God
Augustinus gebruikt de term soevereiniteit voor God want hij heeft het hoogste
gezag
- Soevereiniteit
Soevereiniteit = het recht om het hoogste gezag te zijn zonder verantwoording
aan andere
Mensbeeld & maatschappij
- Augustinus zegt dat het intelect hetgeen is wat je op het verkeerde pad
zet
Zondeval: de mens valt ten prooi aan een drift en begeerte ook het intellect
kan mensen op een dwaalspoor zetten
- De maatschappij is een verzameling van verdorven mensen; hebzucht,
ambitie, machtswellust
Deze zaken maken rechtvaardigheid onmogelijk
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper EmmaRose18. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,96. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67096 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen