Management in de
strafrechtsbedeling
Examen: zie eerste ppt voor voorbeeldvragen; antwoorden met vooral de belangrijkste
kernwoorden; 20/20 halen kan. Hij vraagt ook soms foto’s van slides.
Gastcolleges: grote lijnen kennen; afbeeldingen herkennen en iets bij kunnen vertellen. De
essentie geven.
Schrijf helder en kort: kernwoorden!
1
Management in de strafrechtsbedeling 2023-2024
, INLEIDING
Wat is strafrechtsbedeling?
Een complexe sociale instelling die potentiële, vermeende en daadwerkelijke criminele
activiteiten reguleert binnen grenzen die zijn ontworpen om mensen te beschermen tegen
onrechtmatige behandeling en onterechte veroordeling (Sanders, Young & Burton, 2010: 1-
2).
Traditioneel: politie, vervolging, rechtbanken, gevangenissen.
Vanwege alomvattende en holistische benaderingen tegen criminaliteit, maatschappelijke
veranderingen en de toegenomen nadruk op de preventie van criminaliteit (pre-criminaliteit):
inclusie van partners zoals: inlichtingendiensten, particuliere beveiligingsbedrijven,
douaneautoriteiten, inspectiediensten,..
Management:
Het concept is in de loop van 2.000 jaar veranderd. "Managers" werken in organisaties en
nemen beslissingen binnen een bepaalde set van culturele waarden en instituties.
Coördineren van mensen
➔ Ze beïnvloeden en worden beïnvloed door de “omgeving” (infra).
“Omgeving”: PEST
• Politiek
• Economisch
• Sociaal
• Technologisch
De studie van management begint tijdens de industriële revolutie:
→ Toename van de schaal van productie: niet meer de mens staat centraal maar de machine
(de economie bepaalt wanneer je als mens moet gaan slapen en opstaan, wanneer je moet
gaan werken enz.: ’s nachts productief zijn? Jammer voor jou je moet 9 to 5 gaan werken)
→ Daardoor: veranderende samenleving gebaseerd op massaproductie en coördinatie (de
lopende band moet blijven draaien, en daar zijn managers voor nodig)
2
Management in de strafrechtsbedeling 2023-2024
,PA vs. PM
De staat moet geordend worden (opdat geen sprake zou zijn van een dictator): belang RvS en
GwH
3
Management in de strafrechtsbedeling 2023-2024
,HS 1: ORGANISATIES EN
ORGANISATIESTSTRUCTUREN
1: Organisaties
Drie betekenissen van ‘organisatie’:
1. Institutioneel: een organisatie is een concreet, afzonderlijk systeem, een entiteit.
2. Instrumenteel: focus op de structuur, procedures en afbakening van
verantwoordelijkheden.
3. Procesmatig: focus op het proces van organiseren, op de activiteiten
Dus: een organisatie is een bewust gecoördineerde sociale entiteit, met relatief duidelijk
identificeerbare grenzen en die streeft naar de realisatie van een gemeenschappelijke
doelstelling of doelstellingen.
• Sociale entiteiten samengesteld uit mensen -> interactie.
• Doelgericht → geen doel, geen bestaansreden.
• Bewust gecoördineerd → doel realiseren → verdeling in departementen.
• Identificeerbare grenzen: wat behoort tot organisatie en wat niet
1.1: Een open / gesloten systeem?
Gesloten: niet afhankelijk van zijn omgeving
- Autonoom, begrensd, hermetisch afgesloten van buitenwereld.
- Toch uitgangspunt van de eerste managementbenaderingen: focus op interne
systemen.
Open: moet continue wisselwerking onderhouden met zijn omgeving om zijn doelstellingen te
kunnen realiseren. Interactie met buitenwereld (klaarstaan voor veranderde
vraag/veranderde eisen enz.)
- Worden beschouwd als systemen → interagerende componenten.
- Omzetten van input naar output steeds in relatie met omgeving (feedback afnemers).
Adaptatie aan externe omgeving is cruciaal
4
Management in de strafrechtsbedeling 2023-2024
,1.2: Doelstellingen van organisaties
Twee doelstellingen
1: Waarde creëren; en
2: De gecreëerde waarde te verdelen/beschikbaar te stellen aan klanten en
stakeholders (= hebben impact op de organisatie, zijn bv. ook burgers).
Er zijn 4 te onderscheiden types van organisaties o.b.v. finaliteit:
1. Zuivere publieke/sociale: focus op oplossen maatschappelijk probleem →
“maatschappelijke waarde” (zie hieronder) creëren en verdelen. Geen zoektocht naar
winst
Bv. de politie
2. Sociaal economische: sociale en economische doelstellingen, maar maatschappelijke
waardecreatie en –verdeling > economische. Ook wel al wat winstgerichtheid maar
“ze mogen in het rood gaan” (want je hebt niet in de hand hoe groot het onwelzijn in
een gemeente is bv.)
Bv. Beschutte werkplaats, OCMW-ziekenhuis
3. Economisch sociale: economische waardecreatie en –verdeling > sociale doelen. Wel
allebei aanwezig
Bv. Privé-rusthuis, privé-kinderopvang
4. Ondernemingen: economische waardecreatie en – verdeling staat centraal.
1.3: Maatschappelijke waarde
Maatschappelijke waarde → 4 benaderingen:
1. Realiseren van politieke mandaten
• Publieke manager realiseert opgelegde doelstellingen zo efficiënt en effectief mogelijk.
• Opgelegde doelstellingen zijn vaak echter abstract en vaag (bv. “ik wil dat de
bloemetjeswijk veiliger wordt) → geen indicatie maatschappelijke waarde.
2. Realiseren van professionele maatstaven
5
Management in de strafrechtsbedeling 2023-2024
, • Experten expliciteren maatschappelijke waarde.
• Zinvol? Zie generaal en middelen adequaat leger/ziekenhuisdirecteur over besteding
sociale zekerheid.
3. Uitkomst van analysetechnieken
• Rationeel vaststellen via kostenbatenanalyses, kosten-effectiviteitsanalyses,...
• Zinvol? Hoe becijfer je maatschappelijke waarde?
4. Klanttevredenheid
• Geaggregeerde individuele nut van de klanten.
• Zinvol? Finaliteit is de maatschappelijke opdracht waarbij klantentevredenheid een
middel is, en niet het finale doel…
Wat is maatschappelijke waarde?
Maatschappelijke waarde is de waarde die door publieke organisaties wordt gecreëerd door
middel van het leveren van producten, diensten, regelgeving, enzovoort.
Deze waarde wordt voortdurend gedefinieerd en hergedefinieerd door sociale en politieke
interactie. Een verschillende politieke partij aan de macht kan de invulling van ‘waarde’
volledig veranderen.
Managementprocessen helpen bij het creëren en verspreiden van waarde.
Plannen: formuleren van doelstellingen, ontwikkelen van strategieën om doelstellingen te
bereiken en plannen om activiteiten te coördineren en uit te voeren.
Organiseren: wie doet wat, wat moet er gedaan worden, hoe moet het gedaan worden en wie
is verantwoordelijk tegenover wie?
Leiden: medewerkers motiveren en ondersteunen, communicatiekanalen kiezen en
problemen oplossen.
Toezicht houden: prestaties controleren, vergelijken met benchmarks en corrigeren indien
nodig.
Waarom is management nodig? Om drie organisatorische kwesties op te lossen:
1. Externe afstemming
2. Interne afstemming
3. Structurering van de organisatie
MAPE = Middelen worden gebruikt om activiteiten te ontwikkelen, die op hun beurt leiden
tot prestaties die effecten genereren.
6
Management in de strafrechtsbedeling 2023-2024
, 2: Organiseren van publieke organisaties
2.1: Denkfout
Denkfout: “de specifieke structuur van de organisatie is een vast gegeven”. “Strategieën
worden ontwikkeld vanuit bestaande organisatiestructuren en niet vanuit
omgevingsbehoeften.”
• Zo worden strategieën ondergeschikt gemaakt aan organisatiestructuur
• Organisatiestructuur moet instrument zijn om strategieën te ontwikkelen en te
implementeren
Organisatiestructuur is NOOIT een vast gegeven, maar een instrument om zaken in beweging
te zetten (afspraken te maken, taakverdeling,…)
Organisatie: een bewust gecoördineerde sociale entiteit...
➔ Coördinatie (en afspraken) is essentieel !!!
Groeperen van elementen in een samenwerkend verband om bepaalde doelstellingen te
realiseren
2.2: Organisatiestructuur
De som van de wijzen waarop een organisatie haar centrale opdracht verdeelt in diverse taken
en vervolgens via onderlinge coördinatie terug vorm geeft (Mackenzie).
De formele structuur op basis waarvan taken worden verdeeld, gegroepeerd en gecoördineerd
(Robbins).
Hoe gaat de organisatie om met de problematiek van de arbeidsspecialisatie en de
problematiek van de arbeidscoördinatie?
Een organisatiestructuur ontstaat door een tweeledig proces: arbeidsverdeling en
arbeidscoördinatie (differentiatie en integratie). Arbeidsverdeling of taakspecialisatie
gaat terug op het traditionele organisatieprincipe dat stelt dat de productiviteit
toeneemt indien medewerkers zich specialiseren in bepaalde werkzaamheden of
taken. Keerzijde van de medaille is natuurlijk dat zodra werkzaamheden door
taakspecialisatie zijn onderverdeeld, deze vervolgens door arbeidscoördinatie of
taakgroepering opnieuw gebundeld moeten worden in aanstuurbare eenheden
De manager bepaalt wie wat moet doen, maar ook hoe het samengebracht wordt en de
kwaliteitscontrole ( rood mannetje hieronder)
7
Management in de strafrechtsbedeling 2023-2024
