ECONOMISCH RECHT
Titel I: algemeen
Hoofdstuk 1: Situering van het handels- economisch en ondernemingsrecht
Inleiding
Economisch recht omvat het “oude” handelsrecht
Handelsrecht is met ingang van 1 november 2017 opgeheven
Opheffing begrip “handelaar”
Invoering van nieuw algemeen ondernemingsbegrip
o Ruimer dan begrip “handelaar”, niet iedereen die vandaag ondernemer is
werd vroeger als handelaar gekwalificeerd
Maar
o Transacties tot en met 31 oktober 2018 vallen nog onder het “oude” recht
o Heel wat regelen uit het “oude” handelsrecht werden behouden, maar
worden nu vastgeknoopt aan het begrip “onderneming”
Handelsrecht dus niet volledig afgeschaft maar veelal verruimd
o Kennis handelaarsbegrip noodzakelijk om modernisering via
ondernemingsbegrip te begrijpen
§1 Begrippen
Economisch recht omvat:
Regelen van privaatrecht gericht op efficiënt en soepel verkeer
o Bv: bewijs en hoofdelijkheid
Afwijkende bewijsregels die gelden in het ondernemingsrecht, bewijs
kan geleverd worden door alle mogelijke middelen van recht +
specifieke bewijsmiddelen (bv: aanvaarde factuur) om transacties
makkelijker te maken
<-> gereglementeerd bewijsrecht burgerlijke zaken
Principe van de hoofdelijkheid: A, B en C (ondernemingen) gaan
samen een verbintenis aan ten aanzien van X, ze betalen 10 000 euro
voor het leveren van bepaald goederen, hier geldt het principe van
hoofdelijkheid dus kan X naar keuze bij A, B en C het volledige bedrag
invorderen, X moet dus de financiële situatie van B en C niet verder
onderzoeken als hij weet dat A voldoende solvabel is
<-> burgerlijk recht geldt schuldsplitsing (van ieder dus 1/3
vragen)
Regelen van publiek recht, veelal gericht op sturing
o Regels die de werking van de markt betreffen
o Nastreven van economische doeleinden van conjuncturele (tijdelijke) aard of
van structurele aard (bv: prijzenwetgeving, mededingingsrecht)
Mededinging beperkende afspraken zijn verboden in EU, want nadelig
voor consument = structurele maatregel (zegt iets over manier waarop
we willen dat de markt nu en in de toekomst functioneert)
Prijzenreglementering, overheid legt bijvoorbeeld maximumprijs op =
conjuncturele aard (is een tijdelijke maatregel)
Regelen van privaatrecht gericht op ordening
o Algemeen belang + nastreven evenwicht rechtmatig geachte belangen (bv:
consumentenbescherming
, Regel die bepaalt dat je niet mag verkopen met verlies (= regel van
concurrentiebescherming, want voor grotere bedrijven veel
makkelijker dan voor kleine ondernemingen)
Regels rond algemene voorwaarden en onrechtmatige bedingen
(afwijking van de contractvrijheid) in het voordeel van de consument
Geheel van gebods- en verbodsbepalingen
§2 Bronnen
1. Internationale bronnen
Verdragen die regeling inhouden voor het internationale economische ruilverkeer
Regelen internationale handel wereldwijd
Bv: WTO (World Trade Organization)
Vier grote pijlers: GATT (goederen), GATS (diensten), TRIPS (IER), DSU (
GATT (regeling voor internationale handel in goederen) (oorsprong WTO-recht)
o Meestbegunstiging (toegeving moet aan alle lidstaten gebeuren, niet aan één
lidstaat alleen)
o Non-discriminatie
o Verbod van kwantitatieve beperkingen (bestaan uitzonderingen op, bv: voor
hongersnood in eigen land tegen te gaan)
o Reductie van (geen verbod op) douanerechten (streven naar)
o Eerlijke concurrentie
Dumping
Beneden normale waarde op de markt brengen (lagere prijs
dan op lokale markt)
Ernstige schade kan worden toegebracht aan bedrijfstak
Mogelijke actie: anti-dumping rechten
Subsidies
Per se verboden: export en “local content” subsidies
o Export: subsidies voor goederen die worden
geëxporteerd
o Local content: procducten gemaakt met lokale
producten
Andere subsidies: “actionable”
“Countervailing measures”
o Douane rechten verhogen om voordeel uit subsidie
ongedaan te maken
Verdragen die economische integratie nastreven
Vrijhandelszone (bv: EU met Noorwegen)
Douane-unie (bv: EU)
o Gelijkenis: beogen beide dat goederen en diensten vrij kunnen circkuleren
zonder bijkomende heffingen bij het overschreiden van grenzen
Eqivalent voor diensten
o Verschil: bij douane-unie meer bevoegdheden bij centraal niveau
Manier waarop men zich gaat gedragen tov goederen en diensten die
geen deel uitmaken van de douane-unie is gelijk (gemeenschappelijke
buitenlandse handelspolitiek)
Europese Unie: douane-unie met vrij verkeer (staat in VWEU)
o Met uitzonderingen om welbepaalde redenen
, EU: verdere integratie via verordeningen en richtlijnen
o Verordeningen: rechtstreeks toepasselijk
o Richtlijnen: moeten in het nationaal recht worden omgezet (bv: belgische
consumentenrecht)
Technieken harmonisatie van wetgeving
Minimale harmonisatie (hele reeks vrijheden voor lidstaten)
o Richtlijn heeft aan welke minimale grenzen lidstaten
moeten voorzien
Maximale harmonisatie (lidstaten hebben niet veel marge bij
omzetting) (zorgt voor meeste integratie intrne markt)
o Richtlijn bepaald minimale grens die gelijk ook
maximum grens is (geen beleidsvrijheid)
Maximale harmonisatie met opties (politieke compromis)
Techniek van het Europees paspoort
Veel gebruikt in financieel recht
Als een instelling een vergunning krijgt in een lidstaat kan deze
zijn goederen aanbieden in andere lidstaten zonder een
nieuwe vergunning te moeten krijgen
Voorbeelden harmonisatie van wetgeving
Minimale harmonisatie
o Techniek die EU wetgever ging gebruiken in kader van
consumentenbescherming
o Richtlijn bepaald minimale bescherming die nationale wetgever moet
inschrijven in nationale wetgeving
o Nationale wetgever kan bijkomende bescherming bieden
o Bescherming dus niet in elke lidstaat identiek
o Bv: regeling inzake onrechtmatigebedingen
Bepaalde contractuele clausules mag je niet opnemen in contracten
met consumenten
Vanuit EU-niveau: geen bedingen die kennelijk onevenwicht creëeren
tussen partijen (die consument te veel benadelen)
België: neemt algemene toetsingsnorm over en biedt de consument
een bijkomende bescherming (boek VI WER: zwarte lijst met bedingen
die altijd verboden zijn)
Maximale harmonisatie
o Richtlijn bepaald minimale bescherming die je moet bieden, maar deze is
gelijk ook maximale bescherming die je mag bieden
o Lidstaten kunnen geen bijkomende bescherming creëeren voor consument bij
omzetting
o Bv: oneerlijke handelspraktijken jegens consumenten
België: zeer grote impact
Bv: bij aanbieden van telecomabonnementen vaak met een
“gratis” smartphone
Vroeger was dit in België verboden (gezamenlijk aanbieden van
goederen en diensten aan consumenten was verboden)
Door richtlijn oneerlijke handelspraktijken met maximale
harmonisatie bevat geen verbod op gezamelijke aanbieding
, België stelt prejudiciële vraag een HVJ of hun wet wel in
overeenstemming is met die richtlijn
Het Hof zegt dat het niet overeenstemt aangezien het gaat om
een handelspraktijk dat op Europees niveau maximaal
geharmoniseert is
Maximale harmonisatie met opties
o Bv: wettelijke garantie van 2 jaar voor gebreken die bij de levering aanwezig
zijn en zich binnen de 2 jaar manifesteren
NIET: voor gebreken die je zelf veroorzaakt
o Regel die geharmoniseert is op EU-niveau (richtlijn goederen 2019) in principe
maximale harmonisatie
o MAAR om politieke redenen heeft men op een aantal precies afgebakende
punten de mogelijkheid gecreëert voor meer bescherming door de lidstaten
Bv: lidstaten mogen langere garantietermijn voorzien (raakt essentie
van richtlijn)
Bv: gebrek doet zich voor gedurende eerste jaar van levering gaat men
ervan uit dat het gebrek reeds aanwezig was, consument moet dus
niet bewijzen, koper kan wel tegenbewijs leveren, MAAR lidstaten
kunnen ook deze termijn verlengen en/of gelijkstellen met volledige
garantie (zoals België heeft gedaan)
o Waarom heeft EU de lidstaten deze mogelijkheid op deze belangrijke punten?
Is gewoon politiek noodzakelijk
Vroeger was het minimaal geharmoniseert, dus bij
onderhandeling nieuwe richtlijn willen de lidstaten niet
uitleggen aan hun onderdanen dat de nieuwe “betere” richtlijn
minder goed zou zijn voor hun onderdanen
Men wil de bestaande bescherming voor hun onderdanen niet
inperken
België respecteert niet altijd de omzettingsdatum van de richtlijn
Bv: richtlijn goederen te laat omgezet
Kan een consument zich na het verstrijken van deze datum basseren op richtlijn als deze nog
niet in de nationale wetgeving staat?
Richtlijnen hebben geen horizontale directe werking -> slachtoffer van te laat
omzetten kan zich niet beroepen op richtlijn tegen andere particulier
Richtlijnen hebben wel verticale directe werking -> slachtoffer kan zich ten aanzien
van de overheid wel beroepen op richtlijn na de omzettingsdatum
Verdragen die uniforme regelen bevatten voor bepaalde internationale verrichtingen
Bv: CISG = Weens koopverdrag: internationale handelskoop van lichamelijke roerende
goederen
o Regelen die bepalen wat de rechten zijn van koper en verkopen bij een
handelkoop op internationaal niveau, tussen professionele koper en verkoper
Automatische toepassing behoudens uitsluiting (wanneer contractspartijen dit
contractueel overduidelijk uitsluiten) zodra :
o Koper en verkoper gevestigd zijn in verschillende verdragsluitende staat OF
o “lex contractus” verwijst naar het recht van een verdragsluitende staat
Wanneer er geen rechtskeuze beding is opgenomen -> kijken naar
meest kenmerkende prestant
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jananderson. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,46. Je zit daarna nergens aan vast.