Samenvatting
Samenvatting hoofdstuk 4 - de late middeleeuwen
samenvatting hoofdstuk 4 - de late middeleeuwen
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
Voorbeeld 2 van de 15 pagina's
In winkelwagenVerkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 4: de late middeleeuwen (ca 1000)4 tendensen die de machtsstructuren van de late ME uitbouwen voor ons publiekrecht
§ 1. Communalisme (de steden)
§ 2. De soevereine vorst : niet alle macht voor hem => ook autonomie voor gemeenten en
provincies
§ 3. Constitutionalisme : fundamentele vrijheden ontstaan
§ 4. Parlementarisme
§ 1 De steden
- Gemeenten zijn er niet altijd geweest => worden niet erkend als eigen rechtspersoon; wel in
late ME
A. Stadsrechten of stadsprivileges
Stadsrecht= term die veel ladingen kan dekken
In oorsprong: stadsprivilege ( wet die voor 1 concreet iemand geldt)
Steden streven om erkenning te krijgen, te kunnen autonoom handelen dus willen
Eerst de facto steden ontstaan als socio-eco entiteit (voor jaar 1000 dus al nederzetting die
je steden kan noemen
Vb) Gent: kruispunt van Schelde- Leie > handelaars vestigen zich daar en later dan stad
uitbouwen
➢ Eerste nucleus echt klein, primitieve stad van enkele straten groot met verdedigingswal
=> kleine socio-eco entiteit
➢ Later handel uitbreiden en kloosters vestigen zich
➢ Eco groeit id stad , politieke en kerkelijke macht groeit ook
Kerk ih centrum > parochie groter? Dan extra parochie > stad breidt zich uit
➢ Stad verdient geld
Vb) Tongeren: al stedelijke kernen van vroeger
Maar Vlamingen zoals de andere Vlamingen en iedereen ondergeschikt ad graaf van VL
Dan de iure: pas van stad spreken als er erkenning is van het bestaan van die stad
o Het recht toekennen aan die stad/ gemeenschap om autonoom te worden
o Volgens eigen regels leven
De stad als sociaal-economische entiteit:
➢ De facto reeds in Romeinse tijd
➢ Enkele kernen in Germaanse tijd
➢ Late middeleeuwen: bloei = groei vd steden ‘kunststeden’ met kerk/kathedraal +
prachtig stadhuis > steden tegen elkaar concurreren om zoveel mogelijk mensen aan
te trekken om handel te drijven => Het uit zich ih maken en versieren stadhuizen (
deel Gotisch- deel Renaissance)
, Bij ons heel kleine gemeenten van omvang (bv Geraadsbergen) => steden mogen zich stad
noemen omdat ze die rechten krijgen
1066 Hoei= oudste stad die privilege kreeg
Socio-eco entiteit is ouder! >< de iure ; wettelijk document verklaart autonomiteit
Steden worden rijk => gaat nog niet over steden van vandaag, Gent, de grootste maar zo
heel groot zijn ze niet
De stad publiekrechtelijk erkend
Structuur gemaakt om aan zelfbestuur te kunnen doen, binnen stad zich organiseren
Wie is de woordvoerder?
o Bestuurders = schepenen / burgemeesters
o Ook wetgevend macht, ook rechters ; stedelijke rechtspraak
o Vrederechters avant la lettre
➢ Hogere overheid erkend stad als drager van rechten en plichten => verklaart wrm lokale
gemeenschap deze vrijheden niet willen afgeven
➢ Stadsburgers = stadspoorter ‘burger’ ; eerste burgers in middeleeuwen => hebben rechten
en vrijheden (participatie van de stad)
➢ Stadsrecht/grondwet:
Formeel: 1 document: overheid zegt aan lokale gemeenschap dat ze zich stad mogen
noemen (soort perkament dat bewaard werd in Belfort)
Materieel: stadsrecht/stadscharter = een constitutie: hoe stad organiseren, gaan we
verkiezingen houden + fundamentele rechten = in stadsrechten staat dat iedere burger mag
gaan en staan waar hij wil en hij niet mag aangehouden worden (ook bij ons zo), als
stadspoorter in men vrijgesteld van belastingen / of net opgedragen bepaalde belastingen
o Dat formele document wordt gegeven op 1 moment => ook gewoonterecht zal
toevoegingen doen aan stadsrecht => niet alle stadsrechten in dat document (zowel
privaat = privaatrechtelijke bepalingen: regels over huur / erfrecht als publiekrecht in
stadsrecht)
Stadsrecht kan dus verschillende betekenissen hebben
Stadsrechten worden ‘gegeven’/men wordt erkend => overheid erkent dit => niet gelijk
welke gemeente kan zich dus stad noemen => juridische macht schenkt ‘zomaar’
gemeenschap rechten en plichten en krijgt zo een juridische status = publiekrechtelijke
rechtspersoon = stad
>< Feitelijk (de facto) Stad zelf die rechten heeft verworven en bevochten
Privilege wordt ‘verleend’ => stadsrecht word toegekend door soevereine/hoogste macht
(bv graaf van VL) => theoretisch gezien volgens Romeinse recht kan alleen keizer dit = geeft
aan kerk privileges/immuniteiten gegeven (bv heerlijkheden)
Nu geen keizer => dus probleem => koning doet dit dan (bij ons Vlaamse graaf)
Dus principe : uitgaan van hoogste macht, maar de facto : in VL door graaf van VL:
Stadsrecht wordt verleend door streven naar macht, autonomie, evenwicht = Afgedwongen,
gekocht, gegeven,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
√ Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, Bancontact of creditcard voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper chantalvr3. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,26. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 71498 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen